Ngày 1/10, Diễn đàn Thanh niên khởi nghiệp quốc gia năm 2022 được Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Trung ương Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam tổ chức với chủ đề "Thanh niên khởi nghiệp cùng đất nước vượt qua đại dịch".

Đây là một trong những sự kiện quy mô nhất về hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp được Trung ương Đoàn tổ chức trong năm; với sự tham gia trực tiếp của Phó thủ tướng Vũ Đức Đam cùng lãnh đạo nhiều bộ ngành và sự tham gia trực tiếp của hàng trăm đại biểu, khách mời.

Tại diễn đàn, một số startup trẻ, thanh niên tham gia khởi nghiệp và nhà đầu tư đã nêu lên những câu hỏi, đưa ra đề xuất để tháo gỡ khó khăn về cơ chế; xây dựng chính sách đặc thù để thúc đẩy khởi nghiệp sáng tạo tại Việt Nam...

"THANH NIÊN KHỞI NGHIỆP ĐỒNG HÀNH CÙNG ĐẤT NƯỚC"

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, ông Nguyễn Ngọc Lương - Bí thư Thường trực Trung ương Đoàn cho biết, sau Diễn đàn thanh niên khởi nghiệp Quốc gia lần thứ nhất năm 2018 và lần thứ hai năm 2020, nhiều chính sách đã được các bộ, ngành xây dựng, điều chỉnh nhằm thúc đẩy sự phát triển của các doanh nghiệp khởi nghiệp.

Hiện Việt Nam vẫn đang trong quá trình phục hồi sau những ảnh hưởng toàn diện và sâu rộng từ đại dịch COVID-19. Trong bối cảnh đó, Diễn đàn lần này được tổ chức với mong muốn đóng vai trò kết nối, kiến tạo để tìm ra những giải pháp sáng tạo, đột phá nhằm đẩy nhanh tiến trình phục hồi nền kinh tế - xã hội Việt Nam.

Ông Lương khẳng định, khởi nghiệp nói chung và khởi nghiệp sáng tạo nói riêng sẽ là động lực then chốt thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế, là “chìa khóa” để Việt Nam chuyển đổi từ mô hình kinh tế truyền thống, vốn dựa vào lao động giản đơn, khai thác tài nguyên thiên nhiên, sang mô hình tăng trưởng mới dựa trên tri thức và đổi mới sáng tạo.

Bí thư Thường trực Trung ương Đoàn bày tỏ tin tưởng, Diễn đàn lần này sẽ tiếp tục đón nhận được nhiều sáng kiến, giải pháp chất lượng, để góp phần hoàn thiện hệ sinh thái khởi nghiệp tại Việt Nam; từ đó tạo động lực thúc đẩy cộng đồng thanh niên khởi nghiệp đồng hành cùng đất nước vượt lên thách thức sau đại dịch và xa hơn là tham gia xây dựng đất nước phát triển hùng cường vào năm 2045.

Ông Nguyễn Ngọc Lương - Bí thư Thường trực Trung ương Đoàn khai mạc Diễn đàn Thanh niên khởi nghiệp quốc gia 2022. Ảnh Tuấn Việt

CẦN THU HÚT THÊM DÒNG VỐN ĐẦU TƯ TỪ NƯỚC NGOÀI

Mở đầu phiên tọa đàm trong khuôn khổ Diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Duy Đông cho biết, thanh niên Việt Nam có nhiều thuận lợi trong hoạt động khởi nghiệp sáng tạo khi môi trường đầu tư kinh doanh của Việt Nam đang ngày một được cải thiện, đang đứng thứ 70 thế giới; chỉ số năng lực cạnh tranh toàn cầu tăng, kinh tế vĩ mô ổn định, tăng trưởng liên lục; trong đó nhiều chỉ số tiếp tục có những cải thiện...

Tuy nhiên, theo ông Đông, bên cạnh các thuận lợi thì cũng còn tồn tại nhiều khó khăn, hạn chế: Từ cơ chế chính sách, đầu tư cho nghiên cứu khoa học còn khiêm tốn; nguồn nhân lực chất lượng cao còn yếu và thiếu; hiệu quả đầu tư còn thấp... cần sớm khắc phục để thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo phát triển.

Ông Đồng cho biết, hiện cả nước có 20 quỹ khởi nghiệp sáng tạo với quy mô khiêm tốn, khoảng100 tỷ đồng; vì vậy vẫn cần mở rộng và thu hút thêm dòng vốn đầu tư, đặc biệt là từ nước ngoài.

Trước câu hỏi liên quan đến chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp khởi nghiệp, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Duy Đông cho hay, Bộ này đang lên kế hoạch chương trình hỗ trợ chuyển đổi số cho 100 doanh nghiệp startup nhỏ và vừa; hỗ trợ toàn bộ về chi phí, giải pháp và tư vấn chuyển đổi số cho các startup này đến năm 2025.

Về những cơ chế đặc thù, đột phá để tạo điều kiện thu hút, tăng cường nguồn nhân lực cho khởi nghiệp sáng tạo, Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Lê Tấn Dũng thừa nhận vẫn còn một số rào cản về vấn đề cấp giấy phép cho người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam.

Vì vậy, ông cho biết bộ này đang nghiên cứu, rà soát kỹ Nghị định số 152/2020/NĐ-CP quy định về người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam và tuyển dụng, quản lý người lao động Việt Nam làm việc cho tổ chức, cá nhân nước ngoài tại Việt Nam để đề xuất với Chính phủ có những sửa đổi, bổ sung nhằm hoàn thiện và tạo điều kiện phù hợp nhất.

Toàn cảnh Diễn đàn Thanh niên khởi nghiệp quốc gia năm 2022. Ảnh: Tuấn Việt

"HOÀI BÃO LỚN THÌ QUY MÔ ĐẦU TƯ PHẢI TƯƠNG XỨNG"

Trong phần chia sẻ, ông Toni Eliasz - Chuyên gia cao cấp từ Ngân hàng Thế giới (World Bank - WB) đã gợi mở một số định hướng với Việt Nam để thúc đẩy hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Ông đánh giá, với số lượng các doanh nghiệp, startup đang gia tăng, trong đó có 4 kỳ lân với định giá hơn 1 tỷ USD, Việt Nam có nhiều dư địa để thu hút dòng vốn đầu tư mạo hiểm rót vào hoạt động khởi nghiệp.

Tuy nhiên, theo ông Toni Eliasz, điều quan trọng là Việt Nam cần phải làm sao để những kỳ lân, những doanh nhân thành công như vậy tiếp tục giữ được "tinh thần khởi nghiệp" và hoạt động tích cực trong hệ sinh thái này.

Vị chuyên gia nhận định, "nguồn vốn" rót vào Việt Nam hiện đang có xu hướng chú trọng vào các giải pháp số hóa, hướng đến người tiêu dùng như thương mại điện tử, công nghệ tài chính (Fintech).

Vì vậy, ông gợi mở Việt Nam cần nỗ lực hơn nữa xây dựng các giải pháp số hóa dựa trên dữ liệu như công nghệ y tế, phân tích dữ liệu - "Big Data", dịch vụ web, công nghệ bảo mật…

Dù ghi nhận những nỗ lực của Chính phủ Việt Nam trong việc cải thiện môi trường đầu tư, xây dựng hành lang pháp lý cho hoạt động startup, vị chuyên gia tới từ World Bank vẫn bày tỏ sự băn khoăn về sự thiếu vắng về "một cách tiếp cận nhất quán, mạnh mẽ, bao quát" trong chính sách về hoạt động đổi mới sáng tạo tại Việt Nam.

Đáng chú ý, ông Toni Eliasz lưu ý đến quy mô, phạm vi đầu tư của Chính phủ, các bộ ngành Việt Nam trong hoạt động đổi mới sáng tạo cần phải tương ứng với "hoài bão" đã đặt ra. Chẳng hạn như là quy mô, đầu tư trong Chương trình chuyển đổi số quốc gia, đại diện WB nêu ví dụ.

Nhiều câu hỏi, vấn đề liên quan đến hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo đã được các doanh nhân, startup trẻ đưa ra tại Diễn đàn Thanh niên khởi nghiệp quốc gia 2022. Ảnh: Tuấn Việt

KHỞI NGHIỆP KHÔNG PHẢI LÀ VỐN HAY THỊ TRƯỜNG, TRƯỚC HẾT PHẢI LÀ TINH THẦN

Tại Diễn đàn, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan dẫn lại câu chuyện "bóp nát quả cam" của Trần Quốc Toản để nhấn mạnh tinh thần, động lực khởi nghiệp của thanh niên.

Theo ông Hoan, khởi nghiệp không đơn thuần chỉ là vốn, thị trường mà trước hết là "tinh thần khởi nghiệp, tinh thần quốc gia khởi nghiệp". Do đó, các bạn trẻ cần nghĩ đến việc sẽ trở thành một phần của Việt Nam trong tương lai.

Bộ trưởng Hoan khẳng định: "Khởi nghiệp bắt đầu từ ý tưởng, chứ không phải bắt đầu từ dự án". Do đó, phải xác định mục đích, sản phẩm khởi nghiệp giải quyết được vấn đề gì cho xã hội. Nếu giá trị của dự án mang lại chỉ ở phạm vi hẹp thì ý nghĩa xã hội chưa thể rộng.

Bộ trưởng cho rằng ý tưởng chỉ xuất hiện từ một người, nhưng để hoàn thiện ý tưởng đó thì cần cả một đội ngũ. Không ai có thể khởi nghiệp một mình. Do đó, để làm được điều này, các bạn trẻ khởi nghiệp cũng cần có sự kết nối, tạo nên vòng tròn các mối quan hệ để cùng nhau khởi nghiệp, từ đó mới có thể tạo nên sự thành công.

Ông Lê Minh Hoan khẳng định mình sẵn sàng ngồi thảo luận, chia sẻ cùng các bạn trẻ khởi nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp. Đồng thời, ông đề cập đến sự tiếc nuối khi chưa nhiều bạn trẻ cập nhật thông tin từ Cổng tri thức Việt số hóa - bởi ở đó rất nhiều câu hỏi, thắc mắc chung của các startup sẽ được giải đáp qua đội ngũ các chuyên gia.

Kết lại phần chia sẻ, Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhắn nhủ, các bạn thanh niên khi cần xác định: "Khởi nghiệp là một cuộc hành trình hội tụ nhiều yếu tố chứ không phải duy nhất là tiền".

Bộ trưởng lưu ý các bạn trẻ cần phân định "tiền" và "vốn" khi đề cập tới sự thiếu thốn, khó khăn khi khởi nghiệp. Bởi "vốn" là khái niệm bao trùm, rộng lớn hơn rất nhiều so với "tiền". Đó là: kiến thức, kỹ năng, thái độ....

"Vốn sống cũng là vốn mà...", ông Hoan nói.

Một số nội dung tâm đắc về khởi nghiệp được Bộ trưởng Hoan chia sẻ với các bạn thanh niên.tại Diễn đàn Thanh niên khởi nghiệp quốc gia 2022.

Trước những băn khoăn, vướng mắc của đại diện một số startup trẻ trong quá trình khởi nghiệp Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Trần Văn Tùng khẳng định Bộ này luôn sẵn sàng hỗ trợ, nỗ lực để đồng hành và cung cấp thông tin cần thiết cho các doanh nghiệp nói chung và startup đổi mới sáng tạo nói riêng.

Ông Tùng cho biết Việt Nam đang hình thành mạng lưới hỗ trợ khởi nghiệp để kết nối hàng trăm nhà đầu tư trong và ngoài nước, cũng như đối tác, chuyên gia hỗ trợ khởi nghiệp.

Trước rất nhiều câu hỏi chung và giống nhau của các startup, ông Trung gợi mở các bạn trẻ hãy truy cập vào Cổng thông tin của Cục Phát triển Doanh nghiệp, (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) hay Cục Phát triển Thị trường và Doanh nghiệp (Bộ Khoa học và Công nghệ).

Bởi ở đó sẽ có nhiều thông tin cần thiết về mạng lưới chuyên gia, cố vấn, nhà đầu tư, tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp cũng như thông tin về chính sách liên quan có thể hỗ trợ cho doanh nghiệp mà các doanh nghiệp trẻ cần.

Các diễn giả tham gia phiên tọa đàm tại Diễn đàn Thanh niên khởi nghiệp quốc gia năm 2022. Ảnh Tuấn Việt

BÂY GIỜ LÀ LÚC CẦN CAM KẾT HÀNH ĐỘNG; GIẢM LÝ LUẬN, TRANH LUẬN, GIẢI TRÌNH

Trong phần phát biểu kết lại Diễn đàn, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam cho biết Việt Nam đứng thứ 15 trên thế giới về dân số, tuy nhiên, trải qua nhiều thăng trầm, chiến tranh nên xuất phát điểm của nền kinh tế nước ta rất thấp.

Trước khi xảy ra đại dịch COVID-19, Việt Nam là một trong những nước có tốc độ tăng trưởng liên tục cao nhất thế giới. Trong hơn 2 năm đại dịch COVID-19 bùng phát, tốc độ tăng trưởng của Việt Nam cũng cao hơn nhiều so với mức tăng trưởng bình quân của thế giới. Mặc dù vậy, đến nay, Việt Nam vẫn là nước đang phát triển có thu nhập trung bình thấp, với GDP bình quân đầu người chỉ đứng thứ 126 trên thế giới.

Vì vậy, Phó thủ tướng nêu câu hỏi và đề nghị các bạn thanh niên hãy làm thế nào để lấy lại thời gian 2 năm đã tổn thất do dịch bệnh, làm thế nào để đạt được mục tiêu của Việt Nam vào năm 2045?

"Chúng ta sẽ lấy lại quãng thời gian 2 năm bị ảnh hưởng do đại dịch COVID-19 như thế nào, để vừa đạt được những mục tiêu đặt ra nhanh nhưng phải bền vững?" - ông nói và dùng hình ảnh so sánh "gánh nước nặng, đi nhanh nhưng đừng để nước tràn ra ngoài".

Đáng chú ý, trong phần tổng kết của mình, Phó thủ tướng đã chia sẻ về câu chuyện ngắn của ông với một đại biểu trẻ ngồi gần bên dưới sân khấu. Trước câu hỏi đầy bất ngờ của Phó thủ tướng: "Thế bây giờ kết luận Diễn đàn thì thông điệp nên là gì?...", nữ đại biểu trẻ ngồi gần ông đã chia sẻ với ông suy nghĩ: "Bây giờ là lúc cam kết hành động, giảm lý luận, tranh luận, giải trình...".

Theo nữ đại biểu ấy, các bộ, cơ quan cần xác định nếu chọn một hành động cần làm ngay thì đó là hành động gì, làm bao giờ xong? Trung ương Đoàn nếu chọn một hành động thì chọn hành động nào để giúp được doanh nghiệp khởi nghiệp thật sự?

Phó thủ tướng cho rằng để phát triển, không có cách nào khác là phải làm kinh tế và tạo mọi điều kiện cho người dân làm kinh tế và phải làm kinh tế liêm chính. Theo đó, cần phải làm thế nào để thôi thúc tất cả mọi người làm giàu và làm giàu một cách chính đáng.

Phó thủ tướng tin tưởng khi mỗi người đều làm hết sức mình, có trách nhiệm với bản thân, gia đình, cộng đồng thì cả đất nước sẽ bớt đi những tiếng kêu khó. "Hạnh phúc không nhất thiết là phải thật giàu nhưng mà chắc chắn nghèo thì không được", ông nói.

“Chúng ta làm kinh doanh thông thường cũng tốt rồi. Nếu khởi nghiệp sáng tạo được thì rất tốt. Có vấp ngã, ngã dúi dụi nhưng vẫn phải đứng dậy đi tiếp. Làm giúp mình rồi, nhưng phải giúp mọi người. Dù làm gì cũng được, nhưng phải có tinh thần trách nhiệm xã hội”, Phó thủ tướng nhấn mạnh.

Phó thủ tướng Vũ Đức Đam có phần phát biểu giàu cảm xúc tổng kết Diễn đàn Thanh niên khởi nghiệp quốc gia 2022.. Ảnh: Trung ương Đoàn

Ông Đam đề cập đến mục tiêu 1 triệu doanh nghiệp vào năm 2020 đã thất bại, rồi mục tiêu tiếp theo từ năm 2023 đến năm 2025 có từ 1,3 đến 1,5 triệu doanh nghiệp cũng đang rất thách thức, khó khăn và khó hoàn thành.

Từ đó, ông Đam định hướng, bên cạnh mục tiêu phải phát triển ngày càng nhiều doanh nghiệp, mong muốn các bạn thanh niên đã và đang có ý tưởng, bắt đầu khởi sự kinh doanh hay khởi nghiệp đổi mới sáng tạo hướng tới phát triển xanh, bền vững, gắn kết với cộng đồng xung quanh.

Trước hết, hãy ưu tiên phát triển những mô hình có sự lan tỏa, đóng góp cho việc phát triển cộng đồng như nông sản sạch, du lịch cộng đồng...; đồng thời lan toả tinh thần trách nhiệm với xã hội để đất nước giàu có hơn nhưng trên hết là"mọi người được sống trong một xã hội yên bình, hạnh phúc, yêu thương lẫn nhau".

"Chúng ta vẫn phải phấn đấu để đạt số lượng doanh nghiệp nhiều nhưng nếu không đạt được mà trong số các doanh nghiệp đang hoạt động có nhiều doanh nghiệp làm theo hướng xanh, bền vững, hỗ trợ cộng đồng, trách nhiệm với xã hội thì dù số lượng không đạt nhưng chúng ta vẫn có niềm vui".

"Cũng như việc chúng ta mong muốn, phấn đấu vào top các nước giàu, thu nhập cao, dù nếu một thời hạn nào đó chúng ta không đạt mục tiêu, thu nhập thấp hơn nhưng chúng ta vẫn có được một xã hội hòa bình, yên bình, yêu thương, giúp đỡ lẫn nhau thì chúng ta cũng vẫn hạnh phúc", ông chia sẻ.