Rút đề xuất áp thuế TNCN 20% chuyển nhượng chứng khoán

Quyết định này không chỉ tháo gỡ lo ngại về một chính sách thuế “quá sức” với nhà đầu tư, mà còn gửi đi thông điệp quan trọng: nuôi dưỡng thị trường, củng cố niềm tin và đặt sự ổn định dài hạn lên trên lợi ích ngân sách ngắn hạn.

Việc rút lại đề xuất áp thuế 20% là một quyết định kịp thời, cho thấy sự lắng nghe và tính toán thận trọng của Bộ Tài chính. Ảnh: Internet

Trước đó, khi Bộ Tài chính đưa ra phương án áp thuế thu nhập cá nhân (TNCN) 20% trên thu nhập chịu thuế từ hoạt động chuyển nhượng chứng khoán, đề xuất này ngay lập tức vấp phải nhiều tranh luận trái chiều.

Một đề xuất từng gây tranh luận

Theo lý thuyết thuế, đánh thuế trên thu nhập ròng – tức phần chênh lệch giữa giá bán và giá mua sau khi trừ chi phí – mới đúng bản chất của thuế TNCN. Vì thế, việc đề xuất mức 20% tưởng như hợp lý về mặt học thuật.

Tuy nhiên, khi áp dụng vào thực tiễn mức này bị cho là quá cao, tạo gánh nặng lớn cho nhà đầu tư. Đặc biệt, trong bối cảnh nhiều quốc gia trong khu vực áp thuế nhẹ hơn rất nhiều, đề xuất của Việt Nam dễ khiến dòng vốn đầu tư tìm đến thị trường khác.

Mặt khác, phương án hiện hành – áp mức thuế suất 0,1% trên giá trị chuyển nhượng từng lần – lại bộc lộ bất cập dù nhà đầu tư có lãi hay lỗ, họ vẫn phải nộp thuế. Đây chính là lý do vì sao lâu nay giới đầu tư nhiều lần kiến nghị điều chỉnh để phản ánh công bằng hơn nguyên tắc thu nhập chịu thuế.

Như vậy, cả hai phương án đều tồn tại hạn chế, và bài toán cân bằng giữa lý thuyết thuế và thực tiễn thị trường vẫn còn nhiều trăn trở.

Trong dự thảo mới nhất, Bộ Tài chính đã rút lại đề xuất đánh thuế 20% đối với chuyển nhượng chứng khoán, giữ nguyên quy định hiện hành: thuế TNCN 0,1% trên giá trị từng giao dịch.

Đây là bước đi thể hiện sự thận trọng và cầu thị. Thứ nhất, nó phản ánh tinh thần lắng nghe ý kiến của nhà đầu tư, các chuyên gia và cộng đồng tài chính – những người trực tiếp chịu tác động từ chính sách.

Thứ hai, trong bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam vừa trải qua những biến động mạnh mẽ, tâm lý nhà đầu tư cần được trấn an thay vì gây thêm áp lực. Một quyết định thuế nặng nề vào thời điểm này có thể dẫn đến tác dụng ngược, làm giảm thanh khoản, thậm chí kìm hãm sự phát triển dài hạn.

Không thể tách vấn đề thuế chứng khoán khỏi bối cảnh cạnh tranh toàn cầu. Bộ Tài chính đã viện dẫn kinh nghiệm của nhiều nước như Indonesia áp thuế 0,1% trên doanh thu chuyển nhượng cổ phiếu niêm yết, Philippines thu 0,6% trên giá trị giao dịch niêm yết, còn chứng khoán chưa niêm yết bị đánh thuế 15%.

Có thể thấy, mức 0,1% của Việt Nam hiện nay thuộc nhóm thấp so với khu vực, tạo điều kiện thu hút vốn và khuyến khích giao dịch. Nếu áp dụng mức 20% trên thu nhập ròng, Việt Nam sẽ trở thành quốc gia có mức thuế cao nhất trong số các thị trường mới nổi, làm giảm tính cạnh tranh.

Những vấn đề còn bỏ ngỏ

Tuy quyết định rút lại đề xuất 20% giúp tránh cú sốc chính sách, song phương án giữ nguyên 0,1% vẫn để lại nhiều bất cập. Nhà đầu tư bán lỗ vẫn phải nộp thuế – điều đi ngược lại tinh thần công bằng của thuế TNCN.

Đây là tín hiệu tích cực, nhất là khi Việt Nam đang nỗ lực nâng hạng thị trường chứng khoán từ cận biên lên mới nổi. Ảnh: Internet

Hơn nữa, trong bối cảnh ngày càng nhiều giao dịch chứng khoán diễn ra phức tạp, việc đánh thuế trên giá trị giao dịch không phản ánh chính xác khả năng nộp thuế thực tế của nhà đầu tư. Tình trạng này có thể tạo ra sự méo mó, thúc đẩy xu hướng né thuế hoặc tìm kẽ hở pháp luật.

Điều đó đặt ra yêu cầu về một phương án cải cách dài hạn, cần có hệ thống cơ sở dữ liệu hiện đại để xác định chính xác giá mua, giá bán và chi phí của từng nhà đầu tư. Khi hạ tầng công nghệ và cơ chế giám sát đủ mạnh, việc áp dụng thuế trên thu nhập ròng sẽ khả thi và công bằng hơn.

Việc Bộ Tài chính rút lại đề xuất áp thuế 20% với chuyển nhượng chứng khoán gửi đi một thông điệp quan trọng. Đó là, chính sách thuế phải hài hòa lợi ích Nhà nước và thị trường. Không thể vì mục tiêu tăng thu ngân sách trước mắt mà đánh đổi sự phát triển bền vững của thị trường tài chính.

Chứng khoán không chỉ là kênh huy động vốn quan trọng cho doanh nghiệp, mà còn là “phong vũ biểu” của nền kinh tế. Chính sách thuế vì thế phải được thiết kế để nuôi dưỡng nguồn thu lâu dài, khuyến khích đầu tư và củng cố niềm tin.

Quyết định lần này cho thấy cơ quan quản lý đã lựa chọn ưu tiên ổn định và phát triển thị trường, thay vì áp đặt một mức thuế dễ gây sốc. Đây là tín hiệu tích cực, nhất là khi Việt Nam đang nỗ lực nâng hạng thị trường chứng khoán từ cận biên lên mới nổi.

Câu chuyện về thuế thu nhập cá nhân trong chuyển nhượng chứng khoán không đơn thuần là một phép tính cộng trừ. Đó là bài toán cân bằng lợi ích giữa Nhà nước và nhà đầu tư, giữa ngắn hạn và dài hạn, giữa lý thuyết thuế và thực tiễn thị trường.

Việc rút lại đề xuất áp thuế 20% là một quyết định kịp thời, cho thấy sự lắng nghe và tính toán thận trọng của Bộ Tài chính. Tuy nhiên, nó không phải điểm kết thúc, mà chỉ là bước chuyển tạm thời. Thách thức đặt ra cho các nhà làm chính sách là tìm ra mô hình thuế vừa công bằng, vừa khả thi, vừa đảm bảo sức cạnh tranh của thị trường Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa.

Một chính sách thuế minh bạch, hợp lý sẽ không chỉ giúp Nhà nước tăng thu ngân sách, mà còn tạo niềm tin vững chắc để thị trường chứng khoán phát triển lành mạnh, trở thành động lực quan trọng của nền kinh tế.

Lý do FTSE Russell chưa nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam Tổ chức xếp hạng thị trường FTSE Russell vừa công bố báo cáo xếp hạng các thị trường chứng khoán tháng 9/2024. Trong đó, Việt ...

Dễ dàng giao dịch chứng chỉ quỹ mở SSIAM trên nền tảng NEO Invest của VPBankS VPBankS sẽ phân phối 3 chứng chỉ quỹ mở của SSIAM trên nền tảng NEO Invest, gồm Quỹ đầu tư lợi thế cạnh tranh bền ...

Lợi nhuận lao dốc, nhiều công ty chứng khoán “quay đầu” thua lỗ trong nửa đầu 2025 Nửa đầu năm 2025, nhiều công ty chứng khoán ghi nhận lợi nhuận sụt giảm đáng kể, thậm chí có đơn vị chuyển từ lãi ...