"Quyết sách phục hồi như xe cấp cứu, phải có đèn ưu tiên nhưng tài xế cứ chạy từ từ"

TS.Trần Du Lịch, Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ Quốc gia

Phát biểu tại phiên thảo luận chuyên đề về thúc đẩy việc thực hiện các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp và người lao động, tạo động lực phục hồi sản xuất, kinh doanh và phát triển bền vững tại diễn đàn kinh tế của Quốc hội hôm nay (18/9), TS. Trần Du Lịch, Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ Quốc gia đánh giá, Nghị quyết 43 của Quốc hội đã thể hiện tinh thần “ứng vạn biến” rất nhanh, sớm; Nghị quyết 11 của Chính phủ ban hành ngay sau đó cũng mang tính chiến lược quan trọng cho giai đoạn tiếp theo.

Tuy nhiên, TS. Trần Du Lịch cho rằng, mặc dù quyết sách của Quốc hội, Chính phủ rất đúng, rất kịp thời nhưng khi vận hành “đụng” trùng trùng điệp điệp từ thông tư đến các quy định.

"Quyết sách Quốc hội đưa ra như xe cấp cứu, đáng lẽ xe phải có đèn chạy ưu tiên, tài xế cho rằng phải đảm bảo an toàn nên cứ chạy từ từ. Do đó, từ quyết sách vào thực tiễn còn chậm”, ông Lịch nhìn nhận.

Ông cho biết, sau đại dịch, các doanh nghiệp tại TP.HCM chia ra làm 3 nhóm. Một là nhóm doanh nghiệp vẫn đang hoạt động tốt, chỉ cần mở cửa, kết nối lại là họ hoạt động mạnh mẽ trở lại. Nhóm hai là nhóm doanh nghiệp vẫn có thị trường, chỉ cần vốn là phục hồi nhanh. Nhóm 3 là khó khăn, khó tiếp cận vốn và đây là nhóm chiếm số lượng lớn nhất.

Ngoài ra, còn một thành phần bị ảnh hưởng rất nặng nề là 350.000 hộ kinh doanh cá thể thương mại tại TP.HCM, họ đóng góp rất lớn cho GDP nhưng không thể vay được tiền và khả năng phục hồi rất chậm. Do đó, cần nhanh chóng rà lại hệ thống chính sách để tháo gỡ kịp thời.

Nhấn mạnh thực tế hiện nay nhiều doanh nghiệp cần vốn nhưng hấp thụ vốn rất khó khăn, không hấp thụ được, ông Lịch đề xuất cần phải gỡ khó khăn trong hấp thụ vốn thì doanh nghiệp mới phục hồi phát triển được.

Cùng với đó, ông cho rằng, phải giữ ổn định vĩ mô, đặc biệt là vấn đề lạm phát, giá cả.

"Từ nay cuối năm, dư địa tín dụng còn 4% phải đưa vào được những nơi cần đưa như Nghị quyết 43 của Quốc hội và Nghị quyết 11 của Chính phủ", ông nói.

Đồng thời theo ông cần phát triển thị trường vốn, đặc biệt là thị trường trái phiếu doanh nghiệp để đỡ gánh nặng cho kênh tín dụng của ngân hàng.

Ngoài ra, ông Lịch cho biết ở TP. HCM chỉ có 8% lao động trong khu công nghiệp có nhà ở, còn lại sống bấp bênh. Do đó, cần xây nhà công nhân, xây nhà xã hội cho người lao động. Đây là giải pháp căn cơ phát triển bền vững chứ không phải chỉ là hỗ trợ tiền thuê nhà tạm thời như giai đoạn vừa qua.

Cũng đánh giá việc giải ngân các gói hỗ trợ còn chậm so với kế hoạch, ông Bùi Trung Nghĩa, Phó chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, nguyên nhân xuất phát từ các điều kiện, thủ tục phức tạp, trong đó thủ tục vay vốn hỗ trợ lãi suất chưa thực sự phù hợp và chưa đáp ứng nhu cầu.

Để tiếp tục tạo điều kiện phục hồi kinh tế xã hội những tháng cuối năm 2022 và năm 2023, ông Bùi Trung Nghĩa đề xuất cần tập trung hoàn thiện khung khổ pháp lý về đầu tư và kinh doanh.

Cùng với đó, cần tiếp tục giảm chi phí cho doanh nghiệp, như các phương án giảm thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng dầu; giảm chi phí tiền điện – một trong những chi phí đầu vào quan trọng của doanh nghiệp.

Ông Bùi Trung Nghĩa nhấn mạnh, cần có biện pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tiếp cận khoản vốn vay ưu đãi cho doanh nghiệp cũng như có giải pháp hỗ trợ kịp thời một số ngành đang phục hồi mạnh như ngành du lịch, dịch vụ, xuất khẩu, hoạt động tại các khu công nghiệp, khu chế xuất đang thiếu lao động.

Song song đó là xây dựng, hoàn thiện khung pháp lý, tạo thuận lợi cho sự ra đời của mô hình kinh doanh mới, khuyến khích đổi mới sáng tạo, bảo đảm cân bằng hài hòa lợi ích các bên; bắt kịp xu hướng tăng trưởng xanh bằng cách thúc đẩy kinh tế tuần hoàn.

Đặc biệt, ông Nghĩa cho rằng cần đẩy mạnh cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, trọng tâm là cải cách thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh, cắt giảm chi phí cho doanh nghiệp. Cần cắt giảm một số thủ tục còn phiền hà như đất đai, thuế, bảo hiểm xã hội, xây dựng, quản lý thị trường, giao thông, lao động… nhằm bảo đảm yêu cầu hoạt động liên tục và khả năng thích ứng của doanh nghiệp.

"Đây là một trong những giải pháp thiết thực, quan trọng nhất để hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp. Đây cũng là giải pháp căn bản lâu dài, hiệu quả nhất về chi phí, cũng là nhiệm vụ chính trị mà Chính phủ đã giao các bộ, ngành thực hiện liên tục từ năm 2014 đến nay, thông qua các Nghị quyết số 19 và Nghị quyết số 02 của Chính phủ", ông Nghĩa nhấn mạnh.

Ngoài ra, Phó chủ tịch VCCI đề nghị cần có chương trình hành động cụ thể, thiết thực để nâng cao khả năng tận dụng các hiệp định thương mại tự do (FTA), qua đó tăng cường các hoạt động xuất nhập khẩu, đáp ứng sản xuất trong nước, xử lý vướng mắc chính sách liên quan quy tắc xuất xứ trong thực hiện các FTA. Đồng thời, nâng cao hơn nữa hiệu quả thực thi của bộ máy chính quyền các cấp.