Giải pháp cho thị trường thanh khoản kém, tài sản bán rẻ nhưng khó kiếm người mua

Quan điểm về giải pháp cho thị trường vốn được chuyên gia đưa ra trong talkshow “Chọn danh mục” do báo Đầu tư tổ chức sáng nay 11/11.

Đề cập tới thực trạng của thị trường vốn, trong đó nhấn mạnh thị trường trái phiếu, ông Mai Cường, Phó giám đốc Khối phát triển kinh doanh PVI AM đánh giá, thị trường đang trải qua giai đoạn thực sự khó khăn trong nhiều năm trở lại đây. Thứ nhất là về thanh khoản thị trường sụt giảm một cách nghiêm trọng, dòng tiền bị rút qua các kênh đầu tư khác. Thứ hai là về niềm tin của thị trường đang sụt giảm. Điều này đến từ nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan, trong đó có nguyên nhân đến từ vĩ mô một phần, tình hình các nền kinh tế trên thế giới, tình hình vĩ mô Việt Nam gây tác động thanh khoản thị trường trái phiếu.

Đồng quan điểm, ông Cao Minh Hoàng, Giám đốc đầu tư IPA AM cho rằng, vấn đề hiện tại của thị trường vốn là niềm tin nhà đầu tư đang bị lung lay, họ có suy nghĩ liệu mình có bị rủi ro mất vốn hay không.

Nói rõ hơn, ông Hoàng nêu, trong thời gian qua, vấn đề thanh khoản của thị trường trái phiếu bị ảnh hưởng do hiện tượng khởi tố lãnh đạo tập đoàn Vạn Thịnh Phát. Vòng quay tài sản của các đơn vị tham gia thị trường, các nhà đầu tư có phần chậm đi, dẫn đến thanh khoản giảm đi.

Các chủ thể ngồi lại với nhau

Theo thống kê của IPA AM, lượng trái phiếu sắp đáo hạn trong tháng 11, 12 tới đây, nếu không tính các tổ chức tín dụng lên đến vài chục ngàn tỷ đồng. Đến quý 1/2023, lượng trái phiếu đáo hạn còn cao hơn.

Chia sẻ về giải pháp, theo ông Hoàng, nếu để tình trạng thanh khoản sụt giảm trên thị trường diễn ra lâu sẽ ảnh hưởng đến vấn đề tăng trưởng vốn trong trung và dài hạn. Các nhà đầu tư đang quan sát và rất mong chờ những chính sách để hỗ trợ của cơ quản lý giúp phát triển thị trường vốn một cách bền vững. Do đó, động thái của cơ quan quản lý như tăng lượng tiền lưu thông trên thị trường để hỗ trợ cho nhà đầu tư giai đoạn này có thể là một biện pháp tốt trên thị trường vốn.

“Dòng vốn liên tục chảy đang có dấu hiệu tạm dừng do niềm tin bị lung lay, theo đó vấn đề là cơ quan quản lý cần có những quỹ để tham gia thị trường, bù đắp lại về thanh khoản nhà đầu tư đang lung lay vì niềm tin. Theo tôi đấy là yếu tố rất cần thiết, nhà đầu tư tổ chức hay cá nhân đều rất mong chờ cơ chế đó từ cơ quan quản lý”, ông Hoàng nêu.

Vị này cho rằng, gỡ rối được thanh khoản trong ngắn hạn như vậy thì lòng tin sẽ trở lại rất nhanh và thị trường sẽ lại phát triển theo cách nó đã đi hiệu quả như thời gian qua.

Còn theo ông Cường, hiệu ứng domino đã xảy ra trên một phương diện nào đó, từ việc thị trường cổ phiếu bị suy giảm, rồi các vấn đề giải chấp thường xuyên xảy ra trên thị trường và thị trường bất động sản cũng suy giảm. Vì này nhấn mạnh, hiệu ứng domino rất nghiêm trọng về kinh tế vĩ mô.

“Khi nhà nước đang cố gắng bình ổn về vĩ mô thì hiệu ứng này xảy ra, có nghĩa các tài sản của chúng ta bị sụt giảm và liên quan đến không phải một chủ thể mà có rất nhiều chủ thể, bao gồm cả các ngân hàng, khi mà tài sản đảm bảo chủ yếu là các bất động sản. Các bất động sản là tài sản đảm bảo bị giảm giá, đồng nghĩa các nhà đầu tư sẽ phải thêm các tài sản đảm bảo vào, mà trong điều kiện thị trường thanh khoản kém như hiện tại, chúng ta có bán ra bất kỳ tài sản nào cũng phải bán ra rất rẻ, và tìm người mua tương đối khó”, ông Cường nhìn nhận.

Theo ông Cường, có nhiều giải pháp, nhưng vị này cho rằng giải pháp tốt nhất hiện nay là các chủ thể đầu tư trên thị trường bao gồm nhà đầu tư, tổ chức phát hành phải ngồi lại cùng với nhau, nhìn xem vấn đề là gì.

“Khi chúng ta bình tĩnh lại với nhau nhìn nhận đúng vấn đề thì hiện tượng rút vốn sẽ được hạn chế một phần nào đó”, ông Cường nhận định.

Theo chuyên gia PVI AM, đối với các quỹ đầu tư có hiện tượng bị rút vốn nên làm talkshow với nhà đầu tư và có thể giãn tiến độ rút vốn vì không một tổ chức nào khi bị rút vốn ồ ạt, kể cả ngân hàng có thể đỡ được thanh khoản trong hiện tại.

“Chúng tôi đã làm việc với một số quỹ đầu tư lớn và CTCK thì biết họ đều nỗ lực tối đa để đáp ứng các yêu cầu khi có hiện tượng rút vốn hoặc bán tài sản của nhà đầu tư cá nhân. Do đó, chúng ta phải bình tĩnh lại, ngồi lại cùng nhau, có thể có các biện pháp để giãn kế hoạch thanh toán, để làm sao thị trường có thể phát triển một cách ổn định và bền vững, tránh việc bán tháo các tài sản mà giá trị có thể cao hơn rất nhiều và nhà đầu tư càng bán tháo thì nhà đầu tư càng lỗ nhiều”, ông Cường nêu.

Kinh nghiệm quốc tế nào cho Việt Nam?

Quy mô thị trường trái phiếu ở Maylaysia lên tới 57% GDP, các thị trường khu vực đều trên 25% GDP, trong khi Việt Nam hiện là 17% GDP. Kinh nghiệm quốc tế có thể tham khảo để gỡ rối cho thị trường trái phiếu trong nước?

Ông Cao Minh Hoàng cho rằng, xét trên tỷ lệ trên GDP, quy mô thị trường trái phiếu của chúng ta còn rất nhiều tiềm năng phát triển. Và thực sự đây là kênh rất hấp dẫn để huy động nguồn vốn trong dân một cách hiệu quả. Vấn đề duy nhất là khi thị trường tương đối non trẻ thì những bước đi chập chững đầu tiên cần được dìu dắt và nâng đỡ kỹ càng của cơ quan quản lý.

“Ở thời điểm mà lòng tin của thị trường có phần lung lay như hiện tại, bản thân đơn vị tư vấn phát hành như VNDirect chúng tôi cũng cố gắng minh bạch tối đa, truyền thông tối đa thông tin doanh nghiệp đến nhà đầu tư. Khi mà minh bạch thông tin, có những sự kiện ký kết những dự án mới của doanh nghiệp thì chúng tôi sẽ cố gắng truyền thông nhanh nhất đến nhà đầu tư”, ông Hoàng chia sẻ.

Ông Cường đề cập, thứ nhất, ở một số thị trường quốc tế thường lập ra các quỹ bình ổn trái phiếu, nhưng đối với Việt Nam, quỹ như vậy chưa có trên thị trường, chưa có cơ quan quản lý nào hay một tổ chức nào đứng ra để thành lập các quỹ này. Vị này cho rằng, chúng ta cũng nên nghiên cứu dần các mô hình có thể áp dụng trong tương lai để làm sao thị trường có kênh thanh khoản tốt khi gặp các biến động lớn trên thị trường.

Thứ hai, về phía từng chủ thể tham gia thị trường cần nhận định rõ các khoản đầu tư của chúng ta hiện nay đang như thế nào và chúng ta sẽ chịu trách nhiệm trên khoản đầu tư đó. Trước khi đầu tư cần nắm rõ thông tin và hiểu rõ khoản đầu tư của mình.

Chuyên gia này cũng đề cập vấn đề thông tin minh bạch trên thị trường Việt. Cụ thể, các tin đồn xuất hiện khá nhiều trong giai đoạn vừa qua, từ khoảng tháng 9,10. Liên tiếp các tin đồn thực sự đã làm cho nhà đầu tư rất hoang mang, không biết tin nào thật, tin nào không đúng hay như như thế nào.

“Chúng tôi ngồi lại, có đánh giá nhưng cũng chỉ ở mức độ nhất định. Do đó tính minh bạch của thông tin là cần thiết, các cơ quan quản lý sẽ là người ra các thông tin chính thống trên thị trường, đồng nghĩa các nhà phát hành phải có thông tin chính thống để nhà đầu tư có thể an tâm hơn, qua đó mới có sự phát triển bền vững được. Khi niềm tin đã quay trở lại thì tôi nghĩ rằng mọi thứ sẽ quay trở lại”, ông Cường cho biết.