AI sẽ “soán ngôi” kế toán viên? Giải mã tương lai ngành kế toán trong kỷ nguyên số

Trí tuệ nhân tạo đang thay đổi vai trò của kế toán như thế nào?

Ngành kế toán, vốn được biết đến với sự tỉ mỉ, chính xác và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định, đang trải qua một cuộc “cách mạng” nhờ sự trỗi dậy của AI. Công nghệ này không chỉ đơn thuần là một công cụ hỗ trợ mà còn đang định hình lại vai trò và kỹ năng cần thiết của kế toán viên trong tương lai.

Tự động hóa các công việc lặp đi lặp lại: AI có khả năng tự động hóa các tác vụ thường xuyên, lặp đi lặp lại như nhập dữ liệu, xử lý hóa đơn và đối chiếu ngân hàng. Các công cụ Nhận dạng Ký tự Quang học (OCR) giúp AI quét và giải thích hóa đơn, biên lai, sau đó tự động nhập dữ liệu vào hệ thống kế toán.

Theo báo cáo của NVIDIA, 91% công ty dịch vụ tài chính đang đánh giá hoặc đã sử dụng AI để xử lý khối lượng giao dịch lớn một cách hiệu quả, xác định sự khác biệt và tạo báo cáo tài chính chi tiết mà không bị cản trở bởi các tác vụ lặp lại. Việc này giúp giảm thiểu sai sót do con người và giải phóng thời gian cho kế toán viên để tập trung vào các công việc phức tạp, mang tính chiến lược hơn.

Theo một nghiên cứu của McKinsey, AI có thể đóng góp từ 2,6 nghìn tỷ đến 4,4 nghìn tỷ USD mỗi năm cho nền kinh tế toàn cầu, nhấn mạnh tiềm năng to lớn của công nghệ này trong việc tăng năng suất và hiệu quả.

AI đang cách mạng hóa ngành kế toán, giúp giảm thiểu sai sót, tăng năng suất và giải phóng kế toán viên khỏi các công việc lặp đi lặp lại.

Phân tích dữ liệu nâng cao và cung cấp thông tin chuyên sâu: AI không chỉ giúp tự động hóa mà còn nâng cao khả năng phân tích dữ liệu. Các công cụ phân tích dựa trên AI có thể sàng lọc lượng dữ liệu tài chính khổng lồ để xác định xu hướng, phát hiện bất thường và nhận diện các mô hình mà con người có thể bỏ sót.

Phân tích dự đoán (Predictive Analytics) do AI cung cấp cho phép kế toán viên không chỉ đánh giá dữ liệu quá khứ mà còn dự báo và lập kế hoạch tài chính. Sự thay đổi này giúp kế toán viên đóng vai trò chiến lược hơn trong doanh nghiệp, cung cấp các thông tin có giá trị để định hướng chiến lược kinh doanh dài hạn.

Cải thiện độ chính xác và tuân thủ quy định: Trong kế toán, độ chính xác là yếu tố quan trọng hàng đầu, và AI có thể giúp cải thiện đáng kể điều này bằng cách giảm thiểu sai sót do con người gây ra. Nhờ tự động hóa các phép tính và nhập dữ liệu, hệ thống AI có thể đảm bảo rằng hồ sơ tài chính luôn chính xác và được cập nhật liên tục. Điều này không chỉ nâng cao chất lượng báo cáo tài chính mà còn giúp doanh nghiệp tuân thủ các quy định pháp lý chặt chẽ.

AI cũng có thể hỗ trợ việc giám sát tuân thủ bằng cách tự động phát hiện các giao dịch hoặc hồ sơ có dấu hiệu vi phạm các tiêu chuẩn quy định. Cách tiếp cận chủ động này giúp doanh nghiệp tránh được nguy cơ bị phạt, tổn thất tài chính và ảnh hưởng tiêu cực đến danh tiếng.

Cách mạng hóa kiểm toán: AI cho phép thực hiện kiểm toán liên tục, phân tích 100% giao dịch trong thời gian thực. Các công cụ kiểm toán được hỗ trợ bởi AI có thể nhanh chóng phát hiện các điểm bất thường, sai lệch và nguy cơ gian lận, giúp quá trình kiểm toán trở nên hiệu quả và chính xác hơn. Điều này không chỉ nâng cao độ tin cậy của kiểm toán mà còn giúp tiết kiệm thời gian và chi phí đáng kể.

Thay đổi vai trò và kỹ năng của kế toán viên: Khi AI đảm nhận các công việc lặp lại, vai trò của kế toán viên cũng đang thay đổi. Họ không còn chỉ đơn thuần là những người xử lý số liệu mà đang dần trở thành các cố vấn chiến lược. Khả năng diễn giải các phân tích do AI tạo ra và cung cấp các khuyến nghị có giá trị sẽ ngày càng quan trọng.

Sự thay đổi này đòi hỏi kế toán viên phải phát triển các kỹ năng mới, đặc biệt là trong phân tích dữ liệu, công nghệ và tư duy chiến lược. Kế toán viên trong tương lai sẽ cần thành thạo các công cụ AI, hiểu biết về phân tích dữ liệu và có khả năng truyền đạt thông tin tài chính phức tạp đến những người không chuyên.

AI có thể thay thế hoàn toàn vai trò của kế toán viên không?

Câu hỏi liệu AI có thể thay thế kế toán viên hay không đã gây ra nhiều tranh cãi và lo lắng trong ngành. Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia AI khó có thể thay thế hoàn toàn kế toán viên, mà sẽ đóng vai trò là một công cụ hỗ trợ đắc lực, ít nhất là trong tương lai gần.

Khi nói đến AI trong kế toán, quan điểm của ông Artie Minson, Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành của LeafLink rất rõ ràng: “AI là một công cụ mạnh mẽ, nhưng không phải là sự thay thế cho chuyên môn của con người. Tôi xem nó như một công cụ mà các công ty cần tận dụng để công việc hiệu quả hơn. Các kế toán viên con người sẽ không biến mất, họ đang phát triển”.

Theo ông Fady Hawatmeh - nhà sáng lập kiêm CEO của Clockwork, AI có thể giúp kế toán viên làm việc nhanh hơn, thông minh hơn và tạo ra nhiều giá trị hơn. Tuy nhiên, những yếu tố con người như sự tinh tế, khả năng đồng cảm và phán đoán đạo đức là không thể thay thế. Ông Hawatmeh đã nêu ra ba lý do chính khiến AI không thể thay thế con người trong lĩnh vực kế toán.

Thứ nhất là yếu tố con người trong quan hệ khách hàng: Một trong những yếu tố quan trọng mà AI không thể thay thế là sự tương tác thực sự giữa người với người. Kế toán không chỉ đơn thuần là những người tính toán con số mà còn là những chuyên gia xây dựng và duy trì mối quan hệ tin cậy với khách hàng. Khách hàng thường tìm đến kế toán để được tư vấn về các vấn đề tài chính phức tạp, đòi hỏi sự giải thích và hướng dẫn phù hợp với tình hình cụ thể của họ.

Lời khuyên này không chỉ dựa trên dữ liệu số mà còn phụ thuộc vào sự hiểu biết của kế toán về môi trường kinh doanh, xu hướng ngành và mục tiêu dài hạn của khách hàng. Dù AI có thể hỗ trợ bằng cách xử lý dữ liệu nhanh hơn và cung cấp thông tin chi tiết hơn, nó không thể thay thế sự tin tưởng và kết nối giữa con người với nhau.

Kế toán viên cần trang bị kiến thức về AI để tận dụng tối đa tiềm năng của công nghệ và thích ứng với sự thay đổi của ngành.

Thứ hai là vấn đề đánh giá đạo đức và tuân thủ quy định: AI có thể xử lý dữ liệu tài chính hiệu quả, nhưng lại gặp khó khăn trong việc thích ứng nhanh với các thay đổi trong luật kế toán và thuế. Kế toán vẫn đóng vai trò không thể thiếu trong việc theo dõi và áp dụng các quy định mới, đảm bảo các báo cáo tài chính luôn chính xác và tuân thủ pháp luật.

Ví dụ, các cơ quan quản lý thường xuyên cập nhật chuẩn mực kế toán và chính sách thuế. Mặc dù AI có thể được cập nhật với thông tin mới, nhưng việc áp dụng những thay đổi này đòi hỏi hiểu biết sâu sắc về nguyên tắc kế toán và khả năng dự đoán tác động của chúng đối với khách hàng. Sự tin cậy và đạo đức nghề nghiệp của kế toán là yếu tố quan trọng giúp bảo vệ lợi ích của khách hàng và đảm bảo tính minh bạch của hệ thống tài chính.

Thứ ba là khả năng ra quyết định chiến lược và dịch vụ tư vấn: AI giỏi xử lý dữ liệu và thực hiện các nhiệm vụ lặp đi lặp lại, nhưng lại thiếu khả năng tư duy chiến lược và giải quyết vấn đề phức tạp. Trong vai trò cố vấn tài chính, kế toán cần có sự kết hợp giữa kỹ năng phân tích, sáng tạo và tầm nhìn chiến lược để giúp doanh nghiệp vượt qua thách thức và phát triển bền vững.

Chẳng hạn, khi một khách hàng gặp khó khăn tài chính, kế toán không chỉ đưa ra các con số mà còn phân tích nguyên nhân gốc rễ, đề xuất phương án khắc phục như tái cơ cấu nợ, tối ưu hóa nguồn lực hoặc tư vấn về sáp nhập và mua lại doanh nghiệp. Những quyết định chiến lược này đòi hỏi sự hiểu biết toàn diện về hoạt động kinh doanh, điều kiện thị trường và bối cảnh cạnh tranh - những yếu tố mà AI chưa thể thay thế con người.

AI trong kế toán hiện đại: Tận dụng tiềm năng thế nào?

Theo các chuyên gia, thay vì coi AI là một mối đe dọa, các kế toán viên nên xem đây là công cụ mạnh mẽ để nâng cao hiệu suất làm việc. AI có thể trở thành “trợ thủ đắc lực” giúp kế toán viên trong những vấn đề sau:

Thứ nhất, nâng cao hiệu suất làm việc: Theo báo cáo của McKinsey, việc ứng dụng AI vào dịch vụ khách hàng có thể tăng năng suất lên đến 45%. AI giúp kế toán xử lý khối lượng dữ liệu lớn và các công việc tốn thời gian mà không gây áp lực lên nhân sự, từ đó tập trung vào các dịch vụ tư vấn mang lại giá trị cao hơn cho khách hàng.

Thứ hai, mở rộng quy mô hoạt động: Đầu tư vào AI cho kế toán giúp các công ty mở rộng quy mô và hỗ trợ các ứng dụng chuyên sâu về dữ liệu mà phần mềm truyền thống không đáp ứng được. Chẳng hạn, phần mềm Access Practice Management cung cấp cơ sở hạ tầng linh hoạt dựa trên đám mây, giúp doanh nghiệp phát triển mà không cần chi phí nâng cấp tốn kém.

Thứ ba, cải thiện dự báo tài chính: AI có thể cải thiện độ chính xác của các dự báo tài chính bằng cách phân tích dữ liệu lớn theo thời gian thực, phát hiện xu hướng và bất thường mà con người có thể không nhận ra. Điều này giúp doanh nghiệp đưa ra quyết định sáng suốt về dòng tiền, đầu tư và phân bổ nguồn lực.

Thứ tư, đảm bảo tuân thủ quy định: Phần mềm kế toán AI có thể giúp doanh nghiệp đảm bảo tuân thủ các quy định tài chính bằng cách tự động kiểm tra tuân thủ, phát hiện lỗi tính thuế và tạo báo cáo tài chính minh bạch với dấu vết kiểm toán rõ ràng.

Thứ năm, tăng cường an ninh mạng: AI có khả năng chống lại các mối đe dọa mạng, với nghiên cứu từ Precedence Research dự báo thị trường an ninh mạng AI sẽ đạt 102,78 tỷ USD vào năm 2032. AI và Machine Learning có thể phát hiện các hành vi bất thường, bảo vệ dữ liệu nhạy cảm và duy trì hoạt động hệ thống một cách an toàn.

Thứ sáu, nâng cao trải nghiệm khách hàng: AI giúp doanh nghiệp tương tác tốt hơn với khách hàng thông qua chatbot, dịch vụ hỗ trợ tự động và phân tích dự đoán nhu cầu khách hàng. Điều này góp phần cải thiện trải nghiệm và tăng doanh thu.

AI đang mở ra một kỷ nguyên mới với cả cơ hội và thách thức đan xen cho ngành kế toán. Số liệu từ EY cho thấy có tới 82% lãnh đạo doanh nghiệp công nghệ dự định tăng cường đầu tư vào AI trong năm tới, một minh chứng rõ ràng cho thấy tầm quan trọng chiến lược của công nghệ này trong bối cảnh kinh doanh hiện đại.

Để thích ứng và tận dụng tối đa tiềm năng của trí tuệ nhân tạo (AI), các chuyên gia khuyến nghị kế toán viên cần chủ động trang bị cho mình những kỹ năng và kiến thức thiết yếu. Trước hết, việc nâng cao năng lực phân tích dữ liệu, am hiểu công nghệ và rèn luyện tư duy chiến lược đóng vai trò then chốt.

Kế toán viên cần làm chủ các công cụ phân tích dữ liệu để khai thác thông tin giá trị từ dữ liệu tài chính, đồng thời nắm vững kiến thức về những công nghệ mới nổi như AI, học máy (machine learning) và blockchain. Bên cạnh đó, tư duy chiến lược giúp họ đưa ra những khuyến nghị sâu sắc và giá trị, đóng góp vào sự phát triển của doanh nghiệp.

Thứ hai, việc làm quen và sử dụng thành thạo các công cụ AI là vô cùng quan trọng. Điều này bao gồm việc tìm hiểu và ứng dụng các phần mềm kế toán tích hợp AI để tự động hóa những công việc lặp đi lặp lại, tận dụng các công cụ phân tích dữ liệu do AI cung cấp để đưa ra các quyết định sáng suốt hơn, và sử dụng các chatbot và dịch vụ hỗ trợ tự động để nâng cao trải nghiệm khách hàng.

Thứ ba, trong bối cảnh quy định pháp luật liên tục thay đổi, việc không ngừng học hỏi và cập nhật kiến thức là điều không thể thiếu. Kế toán viên cần theo dõi sát sao các thay đổi trong luật kế toán và thuế, chủ động tham gia các khóa đào tạo và hội thảo chuyên ngành, đồng thời sử dụng các công cụ AI để tự động cập nhật thông tin về các quy định mới.

Cuối cùng, dù công nghệ có phát triển đến đâu, việc xây dựng mối quan hệ tin cậy với khách hàng vẫn là yếu tố then chốt. Kế toán viên cần lắng nghe và thấu hiểu nhu cầu của khách hàng, cung cấp lời khuyên phù hợp với tình hình tài chính, mục tiêu và mức độ chấp nhận rủi ro của từng khách hàng, dự đoán nhu cầu tương lai và đưa ra các giải pháp chủ động. Xây dựng lòng tin với khách hàng thông qua sự trung thực, minh bạch và chuyên nghiệp là nền tảng để duy trì mối quan hệ bền vững và lâu dài.

Báo cáo của Mordor Intelligence dự báo thị trường AI trong kế toán sẽ chứng kiến sự tăng trưởng vượt bậc, từ 6,68 tỷ USD vào năm 2025 lên tới 37,60 tỷ USD vào năm 2030. Con số này không chỉ phản ánh tiềm năng phát triển mạnh mẽ của lĩnh vực này mà còn cho thấy sự thay đổi sâu sắc trong cách thức hoạt động của ngành kế toán.

Tương lai của ngành không phải là sự thay thế hoàn toàn vai trò của con người bằng máy móc, mà là sự kết hợp hài hòa giữa trí tuệ và kinh nghiệm của con người với sức mạnh xử lý và phân tích dữ liệu của AI. Sự hợp tác này sẽ tạo ra những quy trình tài chính hiệu quả, chính xác và mang lại giá trị gia tăng cao hơn cho doanh nghiệp, đồng thời mở ra những cơ hội phát triển mới cho các chuyên gia kế toán trong kỷ nguyên số. Điều quan trọng là các kế toán viên không nên nhìn nhận AI như một mối đe dọa, mà cần chủ động đón nhận nó như một công cụ hỗ trợ đắc lực.

Kế toán viên hãy cẩn thận: AI đang đến gần! Trong vòng 3 năm tới, 80% nhân sự kế toán có thể bị thay thế bởi trí tuệ nhân tạo (AI), theo một nghiên cứu ...

Grok AI và Deepseek đang thay đổi cách doanh nghiệp tuyển dụng và quản lý nhân sự như thế nào? Hiện nay, trí tuệ nhân tạo (AI) không còn là một khái niệm xa vời mà là một thực tế đang định hình lại cách ...

“Cơn lốc” AI “càn quét” ngành xử lý dữ liệu Sự phát triển nhanh chóng của AI đang đặt ra câu hỏi lớn: “Liệu AI có thực sự là mối đe dọa đối với thị ...