Giảm Thuế TNCN: Giãn bậc thuế, tăng giảm trừ gia cảnh

Khi đời sống người dân ngày càng nâng cao, chính sách thuế thu nhập cá nhân (TNCN) trở thành công cụ quan trọng để Nhà nước vừa thực hiện chức năng điều tiết thu nhập, vừa bảo đảm an sinh xã hội.

Bộ Tài chính vừa trình dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi), đề xuất rút gọn biểu thuế lũy tiến từ 7 bậc xuống 5, mức cao nhất 35%. Ảnh: Internet

Tuy nhiên, sau hơn một thập kỷ áp dụng, biểu thuế lũy tiến 7 bậc với nhiều khoảng cách hẹp dần bộc lộ những hạn chế: phức tạp trong kê khai, thiếu linh hoạt trước biến động thu nhập và đôi khi tạo ra cảm giác “bước nhảy” bất công đối với người nộp thuế.

Rút gọn số bậc thuế

Trong bối cảnh đó, Bộ Tài chính đã trình dự thảo Luật Thuế TNCN (sửa đổi) với đề xuất rút gọn biểu thuế từ 7 xuống 5 bậc, giữ nguyên mức cao nhất 35%, đồng thời nâng giảm trừ gia cảnh lên 15,5 triệu đồng/tháng và bổ sung các khoản giảm trừ hợp lý cho chi phí y tế, giáo dục. Đây là bước điều chỉnh có ý nghĩa cả về kinh tế lẫn xã hội.

Bộ Tài chính đề xuất 2 phương án sửa đổi Biểu thuế.

Hiện nay, biểu thuế lũy tiến 7 bậc gồm các mức 5%, 10%, 15%, 20%, 25%, 30% và 35%. Ở thực tế, nhiều người lao động chỉ cần tăng thêm vài trăm nghìn đồng thu nhập cũng phải “nhảy bậc”, dẫn đến số thuế phải nộp tăng đột biến, tạo cảm giác thiếu hợp lý.

Việc rút gọn xuống 5 bậc với khoảng cách thu nhập được nới rộng sẽ khắc phục bất cập này. Người nộp thuế dễ dàng tính toán, cơ quan quản lý thuận tiện trong thu nộp. Đây không chỉ là cải cách kỹ thuật mà còn là bước tiến về minh bạch và công bằng, tránh tình trạng “một đồng vượt ngưỡng, cả phần bị đánh nặng”.

Đáng chú ý, so với mức thuế trần 45% đang áp dụng ở Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, việc giữ nguyên 35% cũng phản ánh sự cân nhắc hài hòa: vừa không quá cao gây “chảy máu chất xám”, vừa đủ để đảm bảo công bằng phân phối.

Một điểm sáng khác trong dự thảo là nâng mức giảm trừ gia cảnh lên 15,5 triệu đồng/tháng, cao hơn thu nhập bình quân của nhóm 20% dân số có thu nhập cao nhất hiện nay. Đây là bước điều chỉnh kịp thời sau nhiều năm mức giảm trừ chưa theo kịp tốc độ trượt giá và chi phí sinh hoạt.

Nâng mức giảm trừ gia cảnh

Với thay đổi này, hàng triệu người lao động vốn phải nộp thuế ở bậc 1 sẽ thoát nghĩa vụ, tập trung chi tiêu cho cuộc sống. Ví dụ, cá nhân có một người phụ thuộc, thu nhập 20 triệu đồng/tháng hiện nộp 125.000 đồng thuế, theo phương án mới sẽ không phải nộp thuế.

(Nguồn: Bộ Tài chính, tính toán minh họa từ dự thảo Luật Thuế TNCN)

Người có thu nhập 25 triệu đồng/tháng thay vì 448.000 đồng chỉ còn nộp 34.000 đồng, giảm tới 92%. Đây là sự hỗ trợ thiết thực đối với nhóm công nhân, viên chức, lao động hưởng lương – vốn là “xương sống” của nền kinh tế.

Đặt trong bối cảnh lạm phát, chi phí sinh hoạt ngày càng tăng, nhất là y tế, giáo dục và nhà ở, việc nâng giảm trừ gia cảnh không chỉ hợp lý mà còn mang ý nghĩa nhân văn, tạo “vùng đệm” tài chính cho những gia đình trẻ, công nhân xa quê hay viên chức thành thị.

Nếu như trước đây, thuế TNCN chỉ cho phép khấu trừ một số khoản bắt buộc như bảo hiểm xã hội, thì lần này dự thảo bổ sung khoản trừ cho y tế, giáo dục – những lĩnh vực thiết yếu gắn chặt với chất lượng sống.

(Tính toán giả định với thuế suất trung bình 10%).

Điều này thể hiện cách tiếp cận hiện đại, vì thuế không chỉ để thu mà còn để khuyến khích chi tiêu đúng hướng. Khi người dân chi nhiều hơn cho bảo hiểm y tế, khám chữa bệnh, hay đầu tư cho học hành của con cái, họ sẽ được giảm nghĩa vụ thuế, đồng nghĩa Nhà nước gián tiếp khuyến khích đầu tư cho sức khỏe và tri thức.

Đây cũng là cách chia sẻ rủi ro xã hội, khi chi phí y tế hay giáo dục ngày càng trở thành gánh nặng với nhiều gia đình. Chính sách này sẽ tạo sự đồng thuận cao vì đánh trúng mối quan tâm thực tế của hàng chục triệu hộ gia đình.

Tác động ngân sách và tầm nhìn lâu dài

Theo tính toán, phương án 2 – được nhiều ý kiến ủng hộ – có thể khiến ngân sách giảm thu khoảng 8.740 tỷ đồng/năm; còn khi cộng thêm điều chỉnh giảm trừ gia cảnh, tổng mức hụt thu lên tới 29.700 tỷ đồng.

Thoạt nhìn, đây là con số lớn. Nhưng nếu xét kỹ, giảm thu trước mắt có thể đem lại lợi ích lâu dài.

Thứ nhất, nuôi dưỡng nguồn thu. Khi người dân có thêm thu nhập khả dụng, họ sẽ chi tiêu nhiều hơn, từ đó kích thích tiêu dùng, sản xuất, làm tăng nguồn thu từ thuế giá trị gia tăng và các loại thuế khác.

Thứ hai, tạo động lực lao động. Giảm gánh nặng thuế sẽ khuyến khích làm việc, khởi nghiệp, nâng cao năng suất.

Thứ ba, hạn chế trốn thuế. Biểu thuế đơn giản, hợp lý giúp người dân sẵn sàng kê khai trung thực, giảm thất thu.

Ở góc độ chính sách vĩ mô, việc giảm nghĩa vụ thuế cho nhóm thu nhập trung bình – thấp cũng góp phần thu hẹp khoảng cách giàu nghèo, ổn định xã hội, tạo nền tảng cho tăng trưởng bền vững.

Cần giảm thuế thu nhập cho người lao động Nhiều chuyên gia cho rằng cần tính toán hợp lý giảm thuế thu nhập cho người lao động.

Từ 1/7, người lao động có thu nhập mức nào phải đóng thuế thu nhập cá nhân? Từ ngày 1/7 tới, lương cơ sở tăng thu nhập của người hưởng lương tăng theo. Như vậy, nhiều người đóng thuế thu nhập cá ...

Rút đề xuất áp thuế TNCN 20% chuyển nhượng chứng khoán Trong dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) mới nhất, Bộ Tài chính đã chính thức rút đề xuất áp thuế 20% ...