Những hướng siết hẳn trong phát hành trái phiếu doanh nghiệp

Toàn cảnh buổi họp báo chuyên đề giới thiệu về Nghị định 65/2022/NĐ-CP của Bộ Tài chính.

Như đã thông tin, Chính phủ vừa ban hành Nghị định 65/2022/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 153/2020/NĐ-CP ngày 31/12/2020 quy định về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) ra thị trường quốc tế.

Theo đó, Nghị định 65/2022/NĐ-CP đã sửa đổi quy định về mục đích phát hành trái phiếu nhằm tăng cường trách nhiệm và nghĩa vụ của doanh nghiệp phát hành trong việc sử dụng tiền thu từ phát hành trái phiếu đúng mục đích.

Để làm rõ và cung cấp thêm thông tin cho các nhà đầu tư cũng như các đối tượng liên quan, chiều 19/9, Bộ Tài chính tổ chức buổi họp báo chuyên đề giới thiệu về Nghị định này, đề cập những nội dung mới, những điểm cần lưu ý của Nghị định.

Tăng cường quản lý, giám sát liên thông

Mở đầu buổi họp báo, ông Nguyễn Hoàng Dương, Phó vụ trưởng Vụ Tài chính ngân hàng và Tổ chức tài chính (Bộ Tài chính) cho biết, thời gian vừa qua, thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) đã từng bước phát triển theo đúng định hướng, trở thành kênh huy động vốn trung, dài hạn quan trọng, góp phần giảm sự phụ thuộc vào nguồn vốn tín dụng ngân hàng.

Theo đó, từ năm 2019 đến nay, khối lượng phát hành TPDN tăng nhanh, bình quân khoảng 467.000 tỷ đồng/năm. Từ năm 2021, triển khai Luật Chứng khoán và Luật Doanh nghiệp, mặc dù có giảm trong các tháng đầu sau khi triển khai quy định mới nhưng thị trường đã nhanh chóng lấy lại đà phát triển với khối lượng phát hành năm 2021 đạt mức 637.000 tỷ đồng. Quy mô thị trường đến cuối năm 2021 tương đương 15% GDP.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính cũng nhận thấy, mặc dù đạt được những kết quả tích cực về quy mô huy động vốn nhưng sự phát triển nhanh của thị trường đã phát sinh các rủi ro mới, ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của kênh này.

Trước thực tiễn trên, ngày 16/9/2022, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 65/2022/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 153/2020/NĐ-CP để khắc phục những bất cập, hạn chế trên thị trường thời gian vừa qua.

Đề cập về những điểm mới của Nghị định 65 góp phần tăng cường tính minh bạch của thị trường TPDN, ông Nguyễn Hoàng Dương đã cung cấp một số thông tin.

Trước hết, về điều kiện phát hành, Nghị định 65 không bổ sung quy định mới, nhưng để tăng tính minh bạch thì Nghị định này yêu cầu hồ sơ phát hành TPDN riêng lẻ phải có kết quả xếp hạng tín nhiệm theo trường hợp, lộ trình như TPDN phát hành ra công chúng đang được quy định ở luật hiện hành.

Theo đó, Nghị định 65 đã quy định điều kiện phát hành trái phiếu tuân thủ quy định tại Luật Chứng khoán và Luật Doanh nghiệp. Nghị định bổ sung quy định về hồ sơ chào bán trái phiếu bao gồm: kết quả xếp hạng tín nhiệm theo các trường hợp và lộ trình thực hiện như quy định đối với chào bán trái phiếu ra công chúng (từ 1/1/2023).

Đồng thời, hồ sơ chào bán phải có hợp đồng ký kết với đại diện người sở hữu trái phiếu trong trường hợp chào bán cho nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là cá nhân và xác nhận của ngân hàng thương mại về việc mở tài khoản nhận tiền mua trái phiếu.

Cùng với đó, Nghị định mới cũng được xây dựng theo hướng tăng cường quản lý, giám sát bao gồm cả giám sát liên thông giữa lĩnh vực thị trường tài chính, lĩnh vực tín dụng ngân hàng và các lĩnh vực khác của nền kinh tế.

Đối với vấn đề yêu cầu trách nhiệm của doanh nghiệp phát hành, Nghị định 65 bổ sung quy định doanh nghiệp phải mua lại trước hạn bắt buộc khi vi phạm phương án phát hành (trong đó có phương án sử dụng vốn) hoặc vi phạm pháp luật; trước và sau khi phát hành phải có công bố thông tin về khả năng đảm bảo thanh toán, báo cáo kiểm toán tình hình tài chính và kiểm toán tình hình sử dụng vốn theo mục đích phát hành đã được công bố.

Đồng thời, bổ sung quy định tài sản bảo đảm của trái phiếu phải được định giá và đăng ký biện pháp bảo đảm.

Cũng theo ông Dương, Nghị định mới quy định thêm nội dung chuyên trang thông tin về TPDN tại Sở GDCK sẽ bổ sung công bố một số chỉ tiêu tài chính của doanh nghiệp phát hành; thông tin về các doanh nghiệp không thanh toán đầy đủ gốc, lãi trái phiếu, sử dụng vốn trái phiếu không đúng mục đích để nhà đầu tư và thị trường biết được thông tin của doanh nghiệp phát hành.

BizLIVE tổng hợp theo báo cáo VBMA.

Không dành cho nhà đầu tư nghiệp dư

Về vấn đề nâng cao tính chuyên nghiệp của nhà đầu tư, Nghị định mới đã bổ sung các quy định để thẩm định, tăng tính chuyên nghiệp của nhà đầu tư cá nhân khi mua TPDN riêng lẻ; hạn chế tối đa việc nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ gian lận để mua TPDN riêng lẻ.

Theo đó, việc xác định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp bằng danh mục chứng khoán phải đảm bảo danh mục nắm giữ có giá trị trung bình từ 2 tỷ đồng trong vòng tối thiểu 180 ngày, bằng tài sản của nhà đầu tư, không bao gồm tiền vay.

Quy định mới cũng yêu cầu khi mua trái phiếu, nhà đầu tư phải đọc, hiểu và ký văn bản xác nhận đã tiếp cận đầy đủ các tài liệu về trái phiếu dự kiến mua và hiểu biết pháp luật, chấp nhận rủi ro về TPDN riêng lẻ (cả trên thị trường sơ cấp và thứ cấp).

Đồng thời, yêu cầu tổ chức cung cấp thông tin và tổ chức xác nhận tư cách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp phải cùng ký xác nhận lên văn bản này về việc đã cung cấp đầy đủ thông tin và hồ sơ cho nhà đầu tư.

Thêm vào đó, nhà đầu tư tham gia thị trường này không được phép bán hoặc cùng góp vốn đầu tư trái phiếu với nhà đầu tư không phải là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp.

Theo Nguyễn Hoàng Dương, để minh bạch trong chào bán, giao dịch TPDN riêng lẻ, Nghị định mới cũng đã bổ sung các quy định nhằm tăng cường tính minh bạch và tuân thủ pháp luật của các tổ chức cung cấp dịch vụ.

Trong đó, tổ chức cung cấp dịch vụ không được là người có liên quan của doanh nghiệp phát hành. Nghiêm cấm tổ chức phân phối trái phiếu nếu hỗ trợ doanh nghiệp phát hành khống hoặc cung cấp thông tin sai sự thật, chào mời nhà đầu tư cá nhân mua trái phiếu. Trường hợp các tổ chức này vi phạm quy định của pháp luật thì tùy theo tính chất và mức độ sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán hoặc bị xử lý hình sự theo quy định của pháp luật.

Ngoài ra, Nghị định 65 cũng bổ sung quy định để thiết lập thị trường giao dịch có tổ chức. Theo đó, doanh nghiệp phát hành TPDN riêng lẻ phải lưu ký tập trung tại Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam (LKBTCK); sau đó đăng ký giao dịch tại Sở GDCK.

Theo đó, tại phương án phát hành trái phiếu phải nêu cụ thể đối tượng nhà đầu tư mua trái phiếu, sau khi phát hành trái phiếu chỉ được giao dịch giữa các đối tượng nhà đầu tư đã công bố tại phương án phát hành.