Ngân hàng cạnh tranh không lành mạnh, Ngân hàng Nhà nước nói gì?

Theo Đại biểu Quốc hội, các ngân hàng thương mại hiện có sự cạnh tranh không lành mạnh, thiếu minh bạch trong cho vay, thu hộ (Hình minh họa).

Đặt câu hỏi tới Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Thị Hồng, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Lệ Thủy, đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bến Tre băn khoăn về việc các ngân hàng thương mại hiện có sự cạnh tranh không lành mạnh, thiếu minh bạch trong cho vay, thu hộ như lãi tiền gửi ngoại tệ; cho vay qua hình thức thu hộ trả góp khi mua sản phẩm trả góp của các công ty điện máy, cạnh tranh qua giá dịch vụ nhắn tin Ebanking....

Đại biểu đặt vấn đề, liệu NHNN có biết đến tồn tại đó không, đồng thời, đề nghị Thống đốc Nguyễn Thị Hồng chia sẻ những giải pháp trong thời gian tới nhằm hạn chế hiện tượng này.

Giải đáp thắc mắc của Đại biểu Nguyễn Thị Lệ Thủy, Thống đốc cho biết, thời gian qua, các TCTD đã tăng cường đầu tư, đổi mới công nghệ để đa dạng hóa các sản phẩm, nâng cao chất lượng dịch vụ, đơn giản hóa thủ tục cho vay, niêm yết công khai, minh bạch các thủ tục, quy trình vay vốn... tạo điều kiện thuận lợi cho khách hàng trong tiếp cận vốn tín dụng.

Về cho vay qua hình thức thu hộ trả góp, Thống đốc cho biết, việc mua hàng trả góp có thể nằm trong các chương trình khuyến mãi, kích thích tiêu dùng của nhà sản xuất hoặc các nhà phân phối (cửa hàng điện máy, điện thoại…).

Hoạt động này có thể được thực hiện dưới hình thức tín dụng thương mại do nhà sản xuất/nhà phân phối hỗ trợ người tiêu dùng được trả chậm với lãi suất 0%.

Ngân hàng thương mại có thể tham gia với vai trò cung cấp dịch vụ thu hộ cho nhà sản xuất/nhà phân phối, việc thu phí dịch vụ thực hiện theo thỏa thuận giữa các bên theo hợp đồng.

“Hoạt động cho vay của TCTD được quy định tại Luật các TCTD, Thông tư số 39/2016/TT-NHNN ngày 31/12/2016 và các văn bản pháp luật có liên quan, trong đó, đã quy định rõ trách nhiệm của TCTD, đảm bảo công khai, minh bạch, an toàn, lành mạnh, hiệu quả, bảo vệ quyền lợi chính đáng của khách hàng.

Trường hợp ngân hàng thương mại tham gia cho vay trả góp để khách hàng mua hàng thì phải được thể hiện bằng hợp đồng/thỏa thuận cho vay giữa ngân hàng và khách hàng vay theo quy định của pháp luật”, Thống đốc khẳng định.

Ngoài ra, Luật các TCTD (đã được sửa đổi, bổ sung) quy định ngân hàng được thực hiện dịch vụ thanh toán trong nước bao gồm séc, lệnh chi, ủy nhiệm chi, nhờ thu, ủy nhiệm thu, thư tín dụng, thẻ ngân hàng, dịch vụ thu hộ và chi hộ (ngân hàng chỉ thu hộ tiền hàng hóa, dịch vụ theo yêu cầu của bên cung cấp hàng hóa, dịch vụ trên cơ sở hợp đồng thu hộ giữa ngân hàng và bên cung cấp hàng hóa, dịch vụ). Việc thu phí dịch vụ thực hiện theo thỏa thuận giữa các bên trong hợp đồng.

Về lãi tiền gửi ngoại tệ, Thống đốc cho biết, để đảm bảo tuân thủ các quy định về lãi suất huy động ngoại tệ, NHNN đã có văn bản chỉ đạo, chấn chỉnh, yêu cầu các TCTD chấp hành đúng mức lãi suất huy động được NHNN quy định; không áp dụng các biện pháp kỹ thuật để lách, vượt trần lãi suất huy động; nghiêm cấm cạnh tranh không lành mạnh trong huy động vốn.

Đồng thời, các TCTD tự kiểm tra, phát hiện những vi phạm về mức lãi suất huy động; chỉ đạo chấn chỉnh, xử lý nghiêm người đứng đầu các chi nhánh, đơn vị của TCTD xảy ra vi phạm, không chấp hành quy định của NHNN. Chủ động phát hiện và báo cáo về NHNN những TCTD cạnh tranh không lành mạnh, vi phạm quy định về mức lãi suất huy động ngoại tệ.

NHNN cũng chỉ đạo NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố có văn bản chỉ đạo các TCTD trên địa bàn chấp hành nghiêm các quy định của NHNN về lãi suất huy động ngoại tệ; tổ chức thanh tra, kiểm tra việc chấp hành các quy định của NHNN về lãi suất huy động bằng ngoại tệ, xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm.

Đối với giá dịch vụ nhắn tin Ebanking (SMS banking), người đứng đầu NHNN cho biết, trong cơ cấu phí dịch vụ này bao gồm một số chi phí đầu vào TCTD phải trả cho các tổ chức khác như cước phí tin nhắn viễn thông, chi phí đường truyền, thuê bao trả cho các công ty viễn thông,...

Nhằm giảm phí dịch vụ này, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, Bộ Thông tin và truyền thông, đại diện các ngân hàng hội viên và đại diện ba nhà mạng lớn tại Việt Nam (Viettel,VNPT, Mobifone) đã họp và thống nhất để các ngân hàng chủ động làm việc trực tiếp với các nhà mạng và ký hợp đồng với từng doanh nghiệp viễn thông để thống nhất mức phí SMS Banking của ngân hàng mình trên cơ sở đảm bảo quyền lợi của ngân hàng và khách hàng.

Mặt khác, theo quy định tại Điều 91 Luật các Tổ chức tín dụng, TCTD được quyền ấn định và niêm yết công khai mức phí áp dụng trong cung ứng dịch vụ.

“Để đảm bảo môi trường cạnh tranh minh bạch, NHNN thường xuyên nắm bắt, theo dõi tình hình thu phí của các TCTD; đồng thời, yêu cầu TCTD báo cáo các biểu phí, những thay đổi phí các dịch vụ để xem xét, phát hiện ra những bất cập và chỉ đạo các TCTD thực hiện đúng quy định”, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết.

Nhờ đó, thời gian qua, các TCTD đều nghiêm túc phổ biến và hướng dẫn cho khách hàng đầy đủ các thông tin liên quan đến các loại phí dịch vụ của đơn vị mình cũng như cập nhật, công bố và niêm yết công khai dưới nhiều hình thức như trên website ngân hàng, tại trụ sở, chi nhánh và điểm giao dịch.

“Thời gian tới, NHNN tiếp tục tăng cường công tác thanh tra, giám sát hoạt động của các TCTD, nhằm sớm phát hiện các dấu hiệu sai phạm để kịp thời có biện pháp cảnh báo, xử lý, đảm bảo an toàn hoạt động của hệ thống các TCTD và quyền lợi của khách hàng.

Trường hợp khách hàng nhận thấy có dấu hiệu vi phạm quy định, cạnh tranh không lành mạnh, thiếu minh bạch trong cho vay của các ngân hàng thương mại, khách hàng có thể phản ánh và cung cấp thông tin đầy đủ cho NHNN chi nhánh trên địa bàn để kịp thời xử lý”, Thống đốc nhấn mạnh.