Phòng chống buôn lậu thuốc lá: Thách thức từ lệnh cấm và những tác động đa chiều

04/04/2025 14:06 Tiêu dùng Phạm Huệ
Dù đã có lệnh cấm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng theo Nghị quyết 173/2024/QH15, tình trạng buôn lậu thuốc lá qua biên giới vẫn diễn biến phức tạp với nhiều thủ đoạn tinh vi. Việc siết chặt quản lý đặt ra bài toán cân bằng giữa mục tiêu kiểm soát thị trường và đảm bảo quyền lợi cho doanh nghiệp trong ngành, nhất là trong bối cảnh các cam kết thương mại quốc tế cần được tôn trọng.
Tăng thuế thuốc lá: Cần lộ trình và giải pháp bổ trợ doanh nghiệp

Trong khuôn khổ tọa đàm “Phòng chống buôn lậu thuốc lá: Nhiều thách thức đặt ra” diễn ra ngày 2/4/2025, các đại diện bộ ngành, cơ quan quản lý cùng các tổ chức liên quan đã nhìn nhận thực trạng buôn lậu thuốc lá nói chung và thuốc lá mới nói riêng vẫn không ngừng gia tăng, mặc dù lệnh cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng từ Nghị quyết 173/2024/QH15.

Việc thắt chặt pháp lý để ngăn ngừa hàng lậu cần cân nhắc đến tác động đa chiều để hài hoà các khía cạnh liên quan, đảm bảo việc thực thi hiệu quả mục tiêu Nghị quyết, bao gồm các doanh nghiệp FDI đang hoạt động trong lĩnh vực sản xuất sản phẩm, thiết bị công nghệ; tác động đến môi trường đầu tư, thương mại và các cam kết quốc tế trong bối cảnh Cục Hải quan (Bộ Tài chính) đã ban hành Công văn 17/TCHQ-GSQL; những phát sinh đối với ngành du lịch Việt Nam trong tương lai…

Phòng chống buôn lậu thuốc lá: Thách thức từ lệnh cấm và những tác động đa chiều
Tọa đàm “Phòng chống buôn lậu thuốc lá: Nhiều thách thức đặt ra”.

Tình trạng buôn lậu và vận chuyển trái phép thuốc lá qua biên giới diễn biến phức tạp

Tại tọa đàm, Trung tá Nguyễn Minh Tiến, Phòng Cảnh sát Kinh tế, Công an Thành phố Hà Nội cho biết, tội phạm buôn lậu thuốc lá mới thông qua đường biên giới trên biển và đường bộ ngày càng tinh vi, bất chấp lệnh cấm, do lợi nhuận từ hoạt động này cao gấp nhiều lần so với nhập khẩu và kinh doanh truyền thống. Phần lớn các giao dịch diễn ra trên nền tảng trực tuyến, đặc biệt là trong các hội nhóm kín. Các phương thức vận chuyển cũng trở nên tinh vi, lợi dụng dịch vụ chuyển phát nhanh trên toàn quốc để đưa sản phẩm đến tay người tiêu dùng một cách nhanh chóng và khó kiểm soát hơn.

Ông Nguyễn Đức Lê - đại diện Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước cho biết, năm 2024, lực lượng chức năng đã thu giữ 240.000 sản phẩm thuốc lá điện tử cùng 200.000 bao thuốc lá điếu truyền thống. Số liệu này cho thấy, tỷ trọng thuốc lá mới nhập lậu ngày càng chiếm phần lớn và có xu hướng gia tăng trong thời gian tới. Do đó, việc xác định nguyên nhân cốt lõi, từ cơ chế chính sách, công tác quản lý hay nhận thức của người dân, trở thành điều kiện cấp thiết để định hướng chiến lược phòng, chống buôn lậu thuốc lá hiệu quả hơn trong giai đoạn tiếp theo.

Ảnh hưởng của việc thay đổi chính sách với các doanh nghiệp trong ngành

Chia sẻ về thách thức trong quá trình xử lý hàng tồn do doanh nghiệp không được phép triển khai hoạt động sản xuất, kinh doanh và xuất khẩu, ông Phan Quốc Đông - Phó Chi Cục trưởng Chi Cục Điều tra chống buôn lậu, Cục Hải quan (Bộ Tài chính) cho biết, hiện chưa được thống nhất hướng xử lý đối với 214 triệu sản phẩm liên quan đến linh kiện thành phẩm thuốc lá mới để xuất khẩu. Điều này cho thấy việc thực thi lệnh cấm không chỉ tác động đến các cá nhân mà tác động tới doanh nghiệp, môi trường đầu tư, chuỗi cung ứng.

Do đó, theo ông Đông, cần có giải pháp tháo gỡ cùng với lộ trình xử lý rõ ràng đối với lượng hàng tồn rất lớn này cũng như đảm bảo quyền lợi của các nhà đầu tư. Những doanh nghiệp đã nhập nguyên liệu sản xuất theo các hợp đồng ký kết nên được tiếp tục hoạt động trong một khoảng thời gian nhất định theo cơ chế chuyển tiếp và dưới sự kiểm soát chặt chẽ. Cụ thể, việc gia hạn hợp đồng sản xuất để xử lý hàng tồn có thể được xem xét đến ngày 31/12/2025.

Phòng chống buôn lậu thuốc lá: Thách thức từ lệnh cấm và những tác động đa chiều
Ông Nguyễn Chí Nhân, Tổng Thư ký Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam (VTA).

Ông Nguyễn Chí Nhân, Tổng Thư ký Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam (VTA) cho biết, trước năm 2025, Công ty thuốc lá Thăng Long - đơn vị thành viên của Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam (Vinataba) đã ký kết hợp tác với một đối tác nước ngoài về việc sản xuất linh kiện và thiết bị thuốc lá nung nóng để phục vụ cho mục đích xuất khẩu, và đã thông qua phê duyệt của Bộ Công Thương. Hiện toàn bộ máy móc, thiết bị, nhà xưởng, nguyên liệu - trị giá khoảng 15-17 triệu euro - đã được chuyển về và lắp đặt tại Việt Nam. Việc thay đổi quy định từ Công văn 17 có thể dẫn đến nguy cơ Công ty thuốc lá Thăng Long bị kiện, gây thiệt hại đáng kể.

Đồng quan điểm, ông Lê Đại Hải, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật Dân sự - Kinh tế, Bộ Tư pháp nhấn mạnh: “Đây là những vấn đề đáng lo ngại, nếu không được giải quyết rốt ráo thì có khả năng bị các nhà đầu tư nước ngoài kiện”. Bởi trước thời điểm có Nghị quyết 173 thì việc kinh doanh của các doanh nghiệp là hợp pháp. Với những cam kết về thương mại với đối tác nước ngoài, trong trường hợp pháp luật Việt Nam thay đổi, nếu gây bất lợi với nhà đầu tư thì cần phải có giải pháp, trước hết là đảm bảo quyền lợi của nhà đầu tư bằng các hình thức khác nhau.

Phòng chống buôn lậu thuốc lá: Thách thức từ lệnh cấm và những tác động đa chiều
Ông Lê Đại Hải, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật Dân sự - Kinh tế, Bộ Tư pháp.

Mặt khác, thuốc lá là ngành nghề kinh doanh có điều kiện theo Luật Đầu tư. Hiện đã có khoảng 8 doanh nghiệp FDI đang đầu tư sản xuất, xuất khẩu trong lĩnh vực này, trong đó tập đoàn Hàn Quốc KT&G đã đầu tư tại tỉnh Vĩnh Phúc. “Như vậy, quy định cấm xuất khẩu tác động rất lớn đến nhóm doanh nghiệp này”, ông Hải nhấn mạnh.

Về góc độ kinh tế, TS. Nguyễn Quốc Việt, Phó Viện trưởng, Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR), nhận định: “Cần phải có một lộ trình, đồng bộ hóa các cơ chế chính sách và đánh giá tác động toàn diện với các chủ thể liên quan trước khi ban hành chính sách”. Các nhà đầu tư nước ngoài thường quan ngại về rào cản thuế quan, rào cản thương mại khi tham gia vào thị trường sản xuất. Song hiện vấn đề quan ngại nhất là rủi ro trong quá trình đầu tư, cụ thể là những thay đổi đột ngột của chính sách. “Nếu chúng ta không tính trước các rủi ro này cho các nhà đầu tư thì ảnh hưởng rất lớn, khiến cho các nhà đầu tư lưỡng lự, thậm chí mất đi nguồn vốn tín dụng, cần phải bảo bộ các nhà đầu tư và có giải pháp cho vấn đề này”.

Các chuyên gia đồng thuận còn nhiều điểm nghẽn trong việc thực thi Nghị quyết 173 về cấm thuốc lá mới, trong đó bao gồm cả vấn đề khó khăn khi nhận diện sản phẩm trong công tác phòng chống buôn lậu và xử lý hành vi vi phạm. Do vậy cần thận trọng cân nhắc khi ban hành các quy định, hướng dẫn trên cơ sở đánh giá toàn diện tác động của tất cả các chủ thể liên quan để nhằm triển khai hợp lý, hoàn chỉnh, hiệu quả trong thực tiễn, đặc biệt đối với các doanh nghiệp FDI đang chịu tác động trực tiếp hiện nay.

Sự thật đáng sợ đằng sau thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng Sự thật đáng sợ đằng sau thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng

Chỉ tính riêng năm 2023, có 1.224 ca nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng - theo báo cáo ...

Chính thức cấm bóng cười, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha Chính thức cấm bóng cười, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha

Từ 1/1/2025, Việt Nam chính thức thực thi lệnh cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển và sử dụng thuốc lá ...

Sau lệnh cấm thuốc lá điện tử: Vi phạm có thể bị xử lý hình sự Sau lệnh cấm thuốc lá điện tử: Vi phạm có thể bị xử lý hình sự

Quốc hội Việt Nam đã ban hành Nghị quyết số 173/2024/QH15, quy định thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng là hàng cấm. ...

Các tin khác

Từ 18/2/2025, hàng nhập khẩu giá trị nhỏ không còn được miễn thuế giá trị gia tăng

Từ 18/2/2025, hàng nhập khẩu giá trị nhỏ không còn được miễn thuế giá trị gia tăng

Từ ngày 18/2/2025, theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, các mặt hàng nhập khẩu có giá trị nhỏ sẽ phải nộp thuế giá trị gia tăng. Quy định nhằm đảm bảo tính công bằng trong hệ thống thuế, phù hợp với xu hướng quốc tế và góp phần tăng thu ngân sách nhà nước.
Giá xăng RON95 giảm xuống mức thấp nhất trong 3 năm qua

Giá xăng RON95 giảm xuống mức thấp nhất trong 3 năm qua

Theo điều chỉnh của Liên bộ Công Thương - Tài chính, từ 15 giờ chiều 6/2, giá xăng RON95 và các mặt hàng dầu đồng loạt giảm, riêng xăng E5 RON92 tăng nhẹ 51 đồng/lít.
Giá xăng ngày 6/2 có thể bật tăng trở lại

Giá xăng ngày 6/2 có thể bật tăng trở lại

Theo Viện Dầu khí Việt Nam (VPI), dự báo giá xăng bán lẻ trong kỳ điều hành ngày 6/2 có thể tăng nhẹ khoảng 1% nếu Liên bộ Tài chính - Công Thương không trích lập hay chi sử dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu.
Dịp Tết, bảo quản thực phẩm đã chế biến như thế nào để bảo đảm an toàn vệ sinh?

Dịp Tết, bảo quản thực phẩm đã chế biến như thế nào để bảo đảm an toàn vệ sinh?

Tết đến, xuân về là dịp để các thành viên trong gia đình sum họp, quây quần bên nhau sau một năm lao động, học tập vất vả. Bữa ăn ngày Tết vì thế cũng thường phong phú, cầu kỳ hơn so với ngày thường. Trước và sau Tết Nguyên Đán là thời điểm tủ lạnh của mỗi gia đình đều chứa đầy các loại thực phẩm. Việc bảo quản đúng cách, thực phẩm sẽ giữ được chất dinh dưỡng và độ tươi ngon, an toàn.
Giá cả hàng hóa ổn định, bảo đảm nguồn cung dồi dào xuyên Tết Ất Tỵ

Giá cả hàng hóa ổn định, bảo đảm nguồn cung dồi dào xuyên Tết Ất Tỵ

Ngày 28/1/2025 (29 Tết Nguyên đán Ất Tỵ), thị trường cả nước ghi nhận tình hình giá cả và cung cầu hàng hóa ổn định. Bước sang những ngày đầu năm mới, Bộ Tài chính dự báo giá cả hàng hóa không có sự biến động bất thường do nhu cầu mua sắm ngày đầu năm không nhiều, người dân đa phần đã mua sắm, dự trữ đầy đủ trước Tết.
Tiêu Tết an toàn và thông minh

Tiêu Tết an toàn và thông minh

Tết không chỉ là thời điểm gia đình sum họp, mà còn là dịp để mỗi người tự thưởng cho mình những món quà sau một năm làm việc vất vả. Tuy nhiên, sự hào hứng mua sắm có thể khiến chúng ta “vung tay quá trán” nếu không có kế hoạch chi tiêu hợp lý. Vậy, làm thế nào để có một cái Tết an toàn, vui vẻ mà vẫn đảm bảo “tiền vào như nước, tiền ra có kiểm soát”?
Giá chuối xanh tăng cao dịp giáp Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025

Giá chuối xanh tăng cao dịp giáp Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025

Tại Hà Nội, giá chuối xanh đã ghi nhận mức tăng cao: từ 130.000 đồng đến gần 1 triệu đồng mỗi nải, tùy thuộc vào số lượng quả và chất lượng.
Dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ, giá xăng dầu trong nước được điều hành thế nào?

Dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ, giá xăng dầu trong nước được điều hành thế nào?

Theo lịch, kỳ điều hành giá xăng dầu trong nước tuần tới sẽ rơi vào thứ Năm ngày 30/1/2025 (tức mùng 2 Tết Nguyên đán Ất Tỵ). Tuy nhiên, theo Nghị định 80/2023/NĐ-CP, kỳ điều hành này sẽ được thực hiện vào thứ Bảy, ngày 25/1/2025 (mùng 4 Tết Nguyên đán Ất Tỵ).
Giá xăng dầu trong nước tăng 3 lần liên tiếp

Giá xăng dầu trong nước tăng 3 lần liên tiếp

Liên Bộ Công Thương - Tài chính điều chỉnh giá xăng dầu trong nước theo hướng đồng loạt tăng từ 15 giờ ngày 16/1/2025.
Dự báo giá xăng trong nước sẽ tăng lần thứ 3 liên tiếp trong ngày 16/1

Dự báo giá xăng trong nước sẽ tăng lần thứ 3 liên tiếp trong ngày 16/1

Dựa theo diễn biến của giá xăng dầu thế giới, một số doanh nghiệp xăng dầu nhận định, giá xăng trong nước tại kỳ điều hành ngày 16/1 có thể được điều chỉnh tăng.
Xem thêm
Phiên bản di động