Thành lập Quỹ nhà ở quốc gia: Quyết sách “then chốt” gỡ nút thắt an cư cho người lao động

Tại Hội nghị triển khai Nghị quyết 201/2025/QH15, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã đưa ra chỉ đạo Bộ Xây dựng phải khẩn trương chủ trì nghiên cứu, xây dựng và trình Chính phủ thành lập Quỹ nhà ở quốc gia, hoàn thành ngay trong tháng 6/2025. Sự khẩn trương này không phải là “một chỉ tiêu kỹ thuật”, mà phản ánh tầm nhìn chiến lược về một trụ cột phát triển bền vững “nhà ở phải đi trước một bước”.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh phát biểu tại Hội nghị - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Điều đặc biệt ở đây là lần đầu tiên trong chính sách nhà ở, khái niệm “quỹ tài chính trung ương chuyên biệt” được đưa vào thiết kế thể chế. Điều này cho thấy nhận thức của Chính phủ đã dịch chuyển từ việc “tạo điều kiện” sang “bảo đảm thực thi”, từ động viên đầu tư tư nhân sang trực tiếp tạo nền móng tài chính để dẫn dắt thị trường.

Tính đến tháng 5/2025, cả nước mới chỉ đạt khoảng 49% chỉ tiêu xây dựng nhà ở xã hội theo Đề án đến năm 2025. Dù nhiều chính sách đã được ban hành, hàng trăm ngàn căn hộ được khởi công, song những rào cản thể chế, thủ tục, thiếu vốn và đặc biệt là thiếu một cơ chế tài chính ổn định khiến nhiều dự án bị đình trệ. Đây chính là “khoảng trống” mà Quỹ nhà ở quốc gia cần “lấp đầy”.

Khác với nguồn ngân sách Nhà nước hay các gói tín dụng ngắn hạn, một quỹ quốc gia có thể hoạt động với tính ổn định lâu dài, chủ động thu - chi và có thể triển khai các chương trình đầu tư nhà ở xã hội quy mô lớn mà không phụ thuộc hoàn toàn vào ngân sách hàng năm.

Quỹ này sẽ đóng vai trò là “ngân hàng chính sách” dành riêng cho lĩnh vực nhà ở xã hội, phục vụ mục tiêu “kép” hỗ trợ người dân có nhu cầu và kích thích đầu tư vào phân khúc nhà ở vốn không hấp dẫn với các nhà đầu tư tư nhân.

Nghị quyết số 201/2025/QH15 của Quốc hội đã đề xuất một loạt cơ chế đặc thù nhằm tháo gỡ điểm nghẽn, trong đó có việc thành lập Quỹ nhà ở quốc gia. Ảnh minh hoạ

Thành lập Quỹ nhà ở quốc gia không thể tách rời khỏi tiến trình cải cách thể chế mà Chính phủ đang theo đuổi. Theo Bộ Xây dựng, việc cắt giảm 350 ngày thủ tục là kết quả của tư duy “dọn đường” cho hành động thay vì “xin - cho”.

Với Quỹ nhà ở quốc gia, thủ tục đầu tư, phân bổ vốn, hỗ trợ vay vốn sẽ cần được thiết kế theo cơ chế “một cửa”, rút ngắn thời gian và tạo điều kiện tiếp cận tối đa cho người dân và doanh nghiệp.

Thủ tướng cũng yêu cầu các bộ, ngành rà soát kỹ chính sách đất đai, môi trường, tài chính, các địa phương chủ động ban hành tiêu chí hỗ trợ người dân có nhà xa nơi làm việc. Điều này thể hiện sự đồng bộ về thể chế và lắng nghe thực tiễn, hai yếu tố quyết định cho thành công của Quỹ nhà ở.

Đáng chú ý, trong kế hoạch triển khai Nghị quyết, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cũng được yêu cầu chỉ đạo các tổ chức thành viên tham gia tích cực vào chính sách nhà ở xã hội. Điều này là cần thiết bởi nhà ở cho công nhân không chỉ là vấn đề của thị trường bất động sản, mà còn là trách nhiệm chính trị, đạo lý xã hội.

Công đoàn các cấp cần trở thành cầu nối phản ánh nhu cầu, đề xuất cơ chế phù hợp, giám sát việc triển khai Quỹ nhà ở, đồng thời tham gia vào quá trình bố trí, phân phối căn hộ nhất là tại các khu công nghiệp, vùng sâu, vùng xa nơi lực lượng lao động gặp nhiều khó khăn nhất.

Một góc khu nhà ở xã hội Đặng Xá (Hà Nội). Ảnh: Tuấn Huy

Chỉ đạo của Thủ tướng về việc thành lập Quỹ nhà ở quốc gia không đơn thuần là mệnh lệnh hành chính, mà là bước chuyển hướng đầy quyết đoán từ tư duy hỗ trợ sang chủ động dẫn dắt phát triển.

Quỹ này nếu được thiết kế đúng và vận hành minh bạch, sẽ là “bệ phóng” mạnh mẽ cho hàng triệu người lao động thực sự có chốn an cư, góp phần hiện thực hóa giấc mơ an sinh toàn dân, một trong những trụ cột phát triển đất nước bền vững.

Đã đến lúc, nhà ở xã hội không còn là “gánh nặng ngân sách” mà trở thành “nguồn lực quốc gia” để kiến tạo một xã hội công bằng, nhân văn và tiến bộ. Thành lập Quỹ nhà ở quốc gia chính là “mảnh ghép” còn thiếu để hoàn thiện bức tranh đó. Và tháng 6/2025 theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng phải là “cột mốc” bắt đầu hành trình ấy.

Chính phủ đã ra lệnh “khởi hành”. Trách nhiệm của Bộ Xây dựng và rộng hơn là cả hệ thống chính trị cùng phải đưa “con tàu” Quỹ nhà ở quốc gia về đích đúng hẹn, đúng mục tiêu vì một Việt Nam phát triển bao trùm, không ai bị bỏ lại phía sau.

Kiến nghị người lao động đóng BHXH ở mức thấp được mua NOXH Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa góp ý Ủy ban Pháp luật Quốc hội về dự thảo Luật Nhà ở. ...

Giá NOXH "chát chúa", người lao động chật vật an cư Nhà ở xã hội (NOXH) được xem là giải pháp quan trọng giúp người thu nhập thấp có cơ hội sở hữu nhà ở ổn ...

Gói cho vay NOXH: Cá nhân "hết suất", ưu tiên chủ đầu tư Để người lao động có thể mua được nhà ở xã hội, có ý kiến đề nghị nên nới lỏng điều kiện vay vốn, tăng ...