Điều gì xảy ra khi 3 "ông lớn" thực phẩm chức năng tự thu hồi phiếu công bố sản phẩm?

Các sản phẩm bị thu hồi trải dài từ thực phẩm bổ sung vitamin như Berocca Performance Mango của Bayer, đến sản phẩm dành cho trẻ em như Siro Ăn Ngon của Công ty Á Mỹ và đặc biệt là 10 sản phẩm của Công ty Trumpharmaco – một lượng đáng kể so với thông lệ ngành.

Thu hồi giấy công bố tiếp nhận sản phẩm của viên sủi Berocca Performance do Công ty Bayer Việt Nam sản xuất.

Lý do doanh nghiệp tự nguyện đề nghị thu hồi không được công bố cụ thể, ngoài những lý do thông thường như "không còn kinh doanh" hoặc "tự rà soát và thấy cần thu hồi". Tuy nhiên, việc ba doanh nghiệp đồng loạt thực hiện hành động này cùng một thời điểm đã đặt ra nghi vấn lớn về nguyên nhân thực sự phía sau.

“Cơ sự” nằm ở đâu?

Theo quy định hiện hành, doanh nghiệp có quyền chủ động đề nghị thu hồi hiệu lực giấy công bố khi không còn sản xuất, lưu hành sản phẩm hoặc khi phát hiện vấn đề về chất lượng, an toàn.

Đây là một bước tiến pháp lý nhằm trao quyền tự chịu trách nhiệm cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, cũng chính quy định này đang tạo nên một “vùng xám” trong quản lý.

Từ góc độ truyền thông và người tiêu dùng, “tự nguyện thu hồi” đôi khi chỉ là cách nói “êm ái” cho một sai phạm bị phát hiện trước đó. Trong một số trường hợp, doanh nghiệp đề nghị rút giấy công bố trước khi bị kiểm tra hoặc phát hiện dấu hiệu vi phạm, nhằm tránh hậu quả pháp lý nặng hơn.

Thực tế cũng cho thấy, trong thời gian gần đây số lượng đơn vị tự nguyện thu hồi giấy công bố mỹ phẩm và thực phẩm bảo vệ sức khỏe tăng đột biến, đặc biệt với các sản phẩm nhập khẩu hoặc thương hiệu nổi tiếng. Điều này đặt ra nghi vấn liệu có một “làn sóng rút lui” mang tính chiến thuật nhằm né tránh thanh kiểm tra hay không?

Hệ quả dễ thấy nhất của việc thu hồi hàng loạt là tâm lý hoang mang trong cộng đồng người tiêu dùng. Một sản phẩm từng được quảng cáo rầm rộ, được bán tại nhà thuốc, siêu thị và các nền tảng thương mại điện tử, nay đột ngột bị thu hồi mà không rõ lý do cụ thể, điều này làm suy giảm nghiêm trọng niềm tin vào thị trường thực phẩm chức năng.

Trong khi đó, trách nhiệm bảo vệ người tiêu dùng chưa được thực thi triệt để. Quy định yêu cầu doanh nghiệp “thông báo đến các nhà phân phối, thu hồi hình ảnh, dừng quảng cáo” trên thực tế rất khó giám sát và triển khai đầy đủ trong môi trường phân phối “rối rắm” và không đồng nhất như hiện nay.

Điều đặc biệt nguy hiểm là nhiều người dân không có đủ kiến thức hoặc kỹ năng để tra cứu thông tin sản phẩm đã bị thu hồi, trong khi hàng hóa vẫn có thể lưu hành tại các kênh bán hàng không kiểm soát. Đây là “khoảng trống” mà cả quản lý nhà nước lẫn chính doanh nghiệp đều chưa thực sự khắc phục hiệu quả.

Việc một công ty toàn cầu như Bayer, vốn được xem là “biểu tượng” của chất lượng và uy tín trong ngành dược phẩm chủ động thu hồi sản phẩm tại thị trường Việt Nam lại càng khiến dư luận chú ý.

Với sản phẩm Berocca Performance Mango, vốn được quảng bá như giải pháp bổ sung vi chất, việc rút giấy công bố đặt dấu hỏi về chất lượng, hiệu quả hoặc đơn giản là chiến lược thị trường của doanh nghiệp?

Trong bối cảnh các thương hiệu đa quốc gia thường có quy trình kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt, hành vi này dù là "tự nguyện" vẫn tạo ra tác động tiêu cực đến hình ảnh và mức độ tin tưởng của người tiêu dùng. Nếu không có giải thích minh bạch, sự việc này có thể trở thành “vết nứt” niềm tin đối với cả ngành dược phẩm nhập khẩu chính ngạch.

Danh sách 10 thực phẩm bảo vệ sức khỏe của Công ty Cổ phần Dược phẩm Trumpharmaco vừa thu hồi giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố.

Sự việc ba doanh nghiệp đồng loạt thu hồi hàng loạt sản phẩm thực phẩm chức năng là lời cảnh tỉnh đối với hệ thống quản lý an toàn thực phẩm tại Việt Nam. Những điểm yếu dễ nhận thấy, đó là thiếu hệ thống giám sát hậu kiểm hiệu quả. Hiện tại, việc hậu kiểm sản phẩm sau khi đã được công bố còn rất hạn chế, khiến các doanh nghiệp dễ dàng lợi dụng để "rút êm".

Quy định pháp lý chưa rõ ràng và có thể bị lạm dụng. Quyền “tự nguyện thu hồi” cần được gắn chặt với trách nhiệm công bố nguyên nhân cụ thể, minh bạch thông tin với người tiêu dùng.

Thiếu công cụ cảnh báo người tiêu dùng. Nền tảng tra cứu sản phẩm của Cục An toàn thực phẩm hiện vẫn chưa phổ biến rộng rãi, chưa tích hợp công nghệ thông minh (AI, mã QR, truy xuất nguồn gốc) để hỗ trợ người dùng tra cứu nhanh chóng và chính xác.

Việc thu hồi hàng loạt phiếu công bố mỹ phẩm nhập khẩu và thực phẩm bảo vệ sức khỏe, trong đó có những thương hiệu nổi tiếng như Bayer, Dove, Bioderma… đang gây xôn xao dư luận.

Phía sau những quyết định thu hồi này là gì? Liệu người tiêu dùng đang đối mặt với rủi ro nào? Và điều này phản ánh điều gì về lỗ hổng trong quản lý sản phẩm tiêu dùng tại Việt Nam?

Thị trường mỹ phẩm và thực phẩm bảo vệ sức khỏe tại Việt Nam đang chứng kiến một làn sóng thu hồi giấy công bố sản phẩm chưa từng có tiền lệ. Theo thông tin từ Cục Quản lý Dược và Cục An toàn Thực phẩm (Bộ Y tế), chỉ trong thời gian ngắn, hàng trăm phiếu công bố mỹ phẩm nhập khẩu bị thu hồi, trong khi ba công ty gồm cả Bayer Việt Nam cũng chủ động đề nghị thu hồi hàng loạt sản phẩm thực phẩm chức năng đang lưu hành.

Những động thái này, dù phần lớn là tự nguyện lại gây ra làn sóng hoang mang trong dư luận. Người tiêu dùng hoài nghi về chất lượng sản phẩm họ từng tin tưởng sử dụng, đặc biệt khi các thương hiệu lớn, tưởng như không thể vướng lỗi, lại xuất hiện trong danh sách bị thu hồi.

Báo động niềm tin, cảnh tỉnh trách nhiệm

Điều đáng chú ý, phần lớn các đợt thu hồi được thực hiện theo đề nghị tự nguyện của doanh nghiệp. Cục Quản lý Dược và Cục An toàn Thực phẩm đều nhấn mạnh rằng việc tự thu hồi phiếu công bố không đồng nghĩa với việc sản phẩm đó vi phạm chất lượng hay gây nguy hại cho người tiêu dùng.

Ngày 6/6, Cục An toàn Thực phẩm (Bộ Y tế) thông tin đã ban hành ba quyết định thu hồi hiệu lực giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm của các thực phẩm bảo vệ sức khỏe do ba doanh nghiệp công bố.

Tuy nhiên, dư luận vẫn đặt dấu hỏi: “Nếu sản phẩm không có vấn đề, vì sao phải thu hồi hàng loạt như vậy?” Đây là điểm mấu chốt. Theo các quy định hiện hành, phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm chỉ có hiệu lực trong vòng 5 năm. Sau thời gian đó, nếu doanh nghiệp không tiếp tục kinh doanh, họ có thể chủ động xin thu hồi phiếu công bố.

Nhưng không loại trừ khả năng việc “rút lui” này nhằm tránh các trách nhiệm pháp lý khi có dấu hiệu vi phạm chất lượng hoặc khi sản phẩm không đạt doanh thu như mong muốn.

Một điểm đáng lo ngại trong cơ chế hiện hành là đơn vị đứng tên công bố sản phẩm không nhất thiết phải là nhà sản xuất hay chủ sở hữu thương hiệu. Điều này dẫn đến tình trạng một sản phẩm có thể được nhiều công ty khác nhau đăng ký công bố. Trừ khi có ủy quyền độc quyền, nhiều đơn vị cùng đứng tên công bố khiến việc truy trách nhiệm khi có vi phạm trở nên “rối rắm”.

Thực tế này đang được tận dụng để “lách luật” khi có sự cố, các công ty công bố có thể rút lui bằng cách xin tự thu hồi phiếu công bố mà không cần phải thu hồi sản phẩm, nếu chưa có bằng chứng vi phạm chất lượng.

Trong khi đó, người tiêu dùng lại không có đủ thông tin và công cụ để phân biệt giữa sản phẩm chính hãng và hàng được công bố thông qua các đơn vị không đủ năng lực.

Sự tăng vọt số lượng phiếu công bố bị thu hồi thời gian gần đây là dấu hiệu rõ ràng cho thấy cơ chế quản lý sản phẩm tiêu dùng đang có vấn đề. Việc cấp phép, giám sát và thu hồi phiếu công bố vẫn đang theo mô hình “hậu kiểm”, nghĩa là chỉ khi phát hiện dấu hiệu vi phạm hoặc có khiếu nại, cơ quan chức năng mới vào cuộc.

Điều này hoàn toàn không phù hợp với tốc độ phát triển và mức độ cạnh tranh khốc liệt trong lĩnh vực mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, nơi mỗi ngày có thể có hàng trăm sản phẩm mới được tung ra thị trường.

Nếu không có cơ chế giám sát chủ động, minh bạch, người tiêu dùng sẽ tiếp tục bị đặt vào thế “đánh cược” với sức khỏe bản thân. Khi sự thật được công bố, thiệt hại không chỉ dừng lại ở niềm tin bị mất, mà có thể là những ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe, đặc biệt đối với sản phẩm dùng cho trẻ em như Siro Ăn Ngon.

Khi những cái tên lớn như Bayer, Dove, Bioderma xuất hiện trong danh sách thu hồi cho dù lý do là kỹ thuật, giấy tờ hay chiến lược kinh doanh thì vẫn tạo ra tác động tâm lý rất lớn. Người tiêu dùng không có khả năng phân biệt đâu là sản phẩm chính hãng, đâu là hàng không còn được phép lưu hành, nhất là trong bối cảnh hàng giả, hàng nhái tràn lan.

Việc các thương hiệu phải lên tiếng “giải thích” sau khi có quyết định thu hồi cho thấy hệ thống công bố sản phẩm hiện tại đang đặt toàn bộ “gánh nặng” niềm tin lên vai người tiêu dùng, đây là điều hoàn toàn không công bằng và không bền vững.

Trong một thế giới mà người tiêu dùng ngày càng chú trọng đến sức khỏe và quyền được bảo vệ, việc các sản phẩm được cấp phép, giám sát và thu hồi cần phải minh bạch, hiệu quả và có trách nhiệm.

Những lỗ hổng trong quy trình công bố và thu hồi sản phẩm hiện nay không chỉ đẩy doanh nghiệp vào thế đối đầu với rủi ro pháp lý, mà còn khiến người tiêu dùng phải “đánh cược” với sự an toàn của chính mình.

Bài học từ những vụ thu hồi gần đây là lời nhắc cho các cơ quan quản lý. Quản lý chất lượng không phải là gánh nặng, mà là nền tảng cho một thị trường phát triển bền vững và đáng tin cậy.

TP.HCM: Tạm giữ hàng trăm nghìn mỹ phẩm, thực phẩm chức năng nhập lậu Cục Quản lý thị trường TP.HCM vừa bất ngờ kiểm tra nhiều công ty trên địa bàn thành phố, phát hiện hàng trăm nghìn sản ...

Mối đe dọa ngầm từ thị trường “đen” mỹ phẩm và thực phẩm chức năng Hai vụ việc chấn động liên tiếp được phát hiện, đó là viên nang giảm cân “Hồng Hạc Phục Linh” chứa chất cấm sibutramine và ...