Mối đe dọa ngầm từ thị trường “đen” mỹ phẩm và thực phẩm chức năng

Không chỉ vi phạm pháp luật, những hành vi này còn trực tiếp đe dọa đến sức khỏe, tính mạng người tiêu dùng, đặc biệt trong bối cảnh quản lý thị trường vẫn còn nhiều lỗ hổng.

Sản phẩm Hồng Hạc Phục Linh. Ảnh: Cục An toàn Thực phẩm cung cấp

Thị trường thực phẩm chức năng tại Việt Nam đang tăng trưởng mạnh, với nhu cầu làm đẹp, giảm cân, bổ sung dinh dưỡng ngày càng cao. Tuy nhiên, song hành với đó là sự xuất hiện tràn lan của các sản phẩm không rõ nguồn gốc, giả mạo, thậm chí chứa chất bị cấm như sibutramine – một chất được Tổ chức Y tế Thế giới và các cơ quan y tế toàn cầu xác định có nguy cơ cao gây đột quỵ, tim mạch, rối loạn thần kinh.

Viên nang “Hồng Hạc Phục Linh” – sản phẩm được quảng bá rầm rộ như “thần dược” giảm cân đã bị Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) xác định chứa các chất cấm sibutramine, desmethylsibutramine và didesmethylsibutramine.

Đáng nói, cả đơn vị phân phối lẫn nhà máy sản xuất được in trên nhãn đều phủ nhận liên quan, cho thấy nguy cơ hàng giả, hàng nhái đã xâm nhập sâu và tinh vi hơn vào thị trường.

Viên nang giảm cân Hồng Hạc Phục Linh chứa chất cấm Sibutramine, Desmethylsibutramine, Didesmethylsibutramne. Ảnh: Cục An toàn Thực phẩm cung cấp

Đây không phải là lần đầu tiên chất sibutramine bị phát hiện trong các sản phẩm giảm cân trên thị trường Việt Nam. Từ năm 2010, chất này đã bị cấm sử dụng, nhưng bằng nhiều hình thức tinh vi, nó vẫn len lỏi vào các “thực phẩm bảo vệ sức khỏe” với nhãn mác hoa mỹ, lừa dối người tiêu dùng chủ yếu là phụ nữ, người béo phì mong muốn giảm cân nhanh.

Thực tế đau lòng là nhiều trường hợp đã nhập viện vì ngộ độc, tổn thương gan, thận, thần kinh do sử dụng các sản phẩm không rõ nguồn gốc. Trong đó có những ca bệnh nghiêm trọng dẫn tới hôn mê, co giật, tổn thương não không hồi phục.

Cùng thời điểm, một vụ việc khác cũng gây bức xúc không kém. Công an TP Hà Nội phối hợp với Quản lý thị trường phát hiện 5.400 sản phẩm mỹ phẩm nhập lậu tại một cơ sở do Công ty TNHH Dược mỹ phẩm Ngân Korea quản lý.

Lực lượng chức năng phát hiện 5.400 sản phẩm mỹ phẩm nhập lậu, không có hóa đơn, chứng từ hợp lệ. Trong số này gồm: 2.520 lọ tinh chất dưỡng da Dr.Melaxin Peel Shot exfoliant rice ampoule (80ml/lọ, xuất xứ Hàn Quốc). 2.880 lọ tinh chất dưỡng da Dr.Melaxin Peel Shot exfoliant black rice ampoule (80ml/lọ, xuất xứ Hàn Quốc). Ảnh: Tiến Dũng

Địa điểm kinh doanh được ngụy trang trong khuôn viên Trường mầm non cũ tại xã Yên Thường, huyện Gia Lâm cho thấy sự tính toán, che giấu tinh vi của các đối tượng.

Lô hàng vi phạm gồm các sản phẩm chăm sóc da mang nhãn hiệu Dr.Melaxin, ghi xuất xứ Hàn Quốc, trị giá lên tới hơn 2,1 tỷ đồng. Tuy nhiên, toàn bộ số hàng không có hóa đơn, chứng từ được doanh nghiệp khai mua “trôi nổi” trên thị trường.

Vấn đề đặt ra là những sản phẩm đó có thực sự từ Hàn Quốc? Thành phần bên trong liệu có đảm bảo an toàn? Và ai là người chịu trách nhiệm nếu người dùng gặp phản ứng phụ, dị ứng hay ngộ độc? Hơn thế, việc kinh doanh tại một địa điểm không đăng ký, nằm sâu trong khu dân cư càng khiến hoạt động này trở nên mờ ám và khó kiểm soát.

Các vụ việc trên đặt ra hàng loạt câu hỏi nghiêm trọng về công tác kiểm tra, giám sát thị trường dược, thực phẩm chức năng và mỹ phẩm hiện nay. Vì sao những sản phẩm chứa chất cấm vẫn có thể lên kệ tại nhà thuốc?

Vì sao một cơ sở có thể trữ hàng lậu số lượng lớn mà không bị phát hiện sớm? Và vì sao thông tin ghi trên nhãn mác lại dễ dàng bị làm giả đến mức ngay cả cơ quan chức năng cũng khó truy vết?

Dù Bộ Y tế đã lập các tổ kiểm tra đột xuất, lực lượng Quản lý thị trường và Công an Kinh tế cũng vào cuộc, song thực tế cho thấy hoạt động gian lận thương mại vẫn diễn ra với thủ đoạn ngày càng tinh vi, khó lường.

Một phần nguyên nhân nằm ở sự phối hợp chưa đồng bộ giữa các cơ quan, từ quản lý nhà nước, công an, thuế vụ đến cơ sở y tế, người tiêu dùng. Mặt khác, chế tài xử phạt còn chưa đủ mạnh để răn đe. Trong nhiều trường hợp, doanh nghiệp chỉ bị phạt hành chính, không đủ sức ngăn chặn hành vi tái phạm.

Các sản phẩm này được giới thiệu là mỹ phẩm dưỡng da, tẩy tế bào da chết nước gạo Hàn Quốc. Ảnh: Tiến Dũng

Cần nhấn mạnh rằng, trong các vụ việc như “Hồng Hạc Phục Linh” hay mỹ phẩm lậu Dr.Melaxin, nạn nhân cuối cùng chính là người tiêu dùng – những người bỏ tiền ra với hy vọng cải thiện sức khỏe, làm đẹp nhưng lại nhận về hệ lụy nghiêm trọng cho sức khỏe, thậm chí là tính mạng.

Bản thân sibutramine từng là một hoạt chất giảm cân được dùng trong y tế, nhưng đã bị cấm sau hàng loạt nghiên cứu chứng minh tác hại nguy hiểm của nó. Việc đưa chất này vào sản phẩm không chỉ là hành vi vi phạm pháp luật, mà còn thể hiện sự coi thường sinh mạng người tiêu dùng để trục lợi.

Với mỹ phẩm nhập lậu, không rõ thành phần, không qua kiểm định chất lượng, nguy cơ gây kích ứng da, dị ứng, thậm chí nhiễm trùng da là hoàn toàn có thể xảy ra. Trong nhiều trường hợp, người dùng phải điều trị lâu dài, tốn kém gấp nhiều lần so với giá trị sản phẩm ban đầu.

Hai vụ việc nổi bật vừa qua không chỉ là cảnh báo riêng cho người tiêu dùng, mà còn là hồi chuông báo động cho toàn bộ hệ thống quản lý thị trường, y tế, thương mại. Sức khỏe cộng đồng không thể bị đánh đổi bằng lợi nhuận phi pháp.

Cuộc chiến chống hàng giả, hàng kém chất lượng, đặc biệt trong lĩnh vực y tế không chỉ đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt của cơ quan chức năng mà còn cần sự cảnh giác cao độ và đồng hành từ phía người dân. Bởi một xã hội văn minh là một xã hội đặt sự an toàn và phẩm giá của con người lên trên hết.

TP.HCM: Tạm giữ hàng trăm nghìn mỹ phẩm, thực phẩm chức năng nhập lậu Cục Quản lý thị trường TP.HCM vừa bất ngờ kiểm tra nhiều công ty trên địa bàn thành phố, phát hiện hàng trăm nghìn sản ...

TP.HCM: Tạm giữ lô mỹ phẩm nhập lậu trị giá gần 6 tỷ đồng Tại điểm kinh doanh, lực lượng chức năng đã ghi nhận gần 92.000 mặt hàng mỹ phẩm, chủ yếu là kem tẩy tế bào chết, ...

Phát hiện 20 tấn nước hoa và mỹ phẩm nghi giả nhãn hiệu Chanel, Gucci, Dior Hơn 20 tấn hàng hóa với 76.800 sản phẩm là nước hoa, mỹ phẩm nghi giả nhãn hiệu Lancom, Versace, Giorgio, Armani, Dior, Chanel, Gucci,... ...