Hút về 120.000 tỷ đồng, Ngân hàng Nhà nước thận trọng

Ngày 30/12, phiên giao dịch cuối cùng của năm 2022 khép lại với mức độ tham gia lớn của Ngân hàng Nhà nước trên các kênh điều tiết.

Trong phiên chốt sổ và “cân nguồn” cuối cùng của năm, nhu cầu hỗ trợ vốn ngắn hạn cho hệ thống ngân hàng khá lớn, và ngược lại vẫn có lượng lớn dư thừa ngắn hạn.

Cụ thể, phiên 30/12 trên thị trường mở, Ngân hàng Nhà nước vừa bơm tới 17.368,5 tỷ đồng qua kênh cầm cố, nhưng đồng thời cũng hút về tới 24.400 tỷ đồng qua kênh tín phiếu. Cân đối chung, Nhà điều hành vẫn hút bớt về quanh 7.000 tỷ đồng ở đối ứng điều hòa trên, không tính lượng vay cầm cố và tín phiếu đáo hạn trong ngày.

Trước thềm phiên chốt năm, toàn hệ thống ghi nhận số dư lượng vốn Ngân hàng Nhà nước hút về qua phát hành tín phiếu lên tới suýt soát 120.000 tỷ đồng, chủ yếu kỳ hạn ngắn 7 ngày gối đầu thời gian gần đây. Dù cân đối chung vẫn có gần 52.000 tỷ đồng số dư nguồn bơm ra hỗ trợ, nhưng quy mô hút về qua tín phiếu như vậy rất lớn.

Một mặt diễn biến trên phản ánh nguồn vốn ngắn hạn vẫn dồi dào và thậm chí dư thừa trong hệ thống. Điểm quan tâm còn lại là sự điều hòa nhu cầu trong hệ thống vẫn chưa thực sự thông suốt, hay một số ngân hàng vẫn chưa thực sự gặp nhau trong giao dịch vốn: trong khi nhiều thành viên gửi tạm vốn về cất ở Ngân hàng Nhà nước thì ngược lại Nhà điều hành vẫn phải bơm hỗ trợ cho những thành viên khác thay vì họ trực tiếp khớp được nhau (lãi suất hai chiều này trong ngày 30/12 cùng 6%/năm).

Mặt khác, đáng chú ý hơn, đây là khác biệt đáng chú ý nhất trong nhiều năm qua ở hoạt động điều tiết nguồn của Ngân hàng Nhà nước. Quy mô hút về 120.000 tỷ đồng nói trên chưa từng có ở thời điểm chốt năm những năm gần đây; nếu thời điểm này các năm 2020 và 2021 toàn hệ thống chủ yếu tự cân đối, thì cuối 2018 đầu 2019 (trước COVID-19) Ngân hàng Nhà nước thậm chí còn phải bơm ròng gần 69.000 tỷ đồng số dư hỗ trợ cân đối nguồn.

Khác biệt lớn nói trên được nhìn về một số cân đối chính trên thị trường, cũng như thể hiện quan điểm thận trọng của Ngân hàng Nhà nước.

Trước hết, hiện tượng dư thừa vốn ngắn hạn trong hệ thống thể hiện rõ thời gian gần đây, khi lãi suất VND qua đêm trên thị trường liên ngân hàng liên tiếp giảm rất mạnh và rơi sâu, thấp điểm như phiên 29/12 xuyên thủng mốc 3% và chỉ còn quanh 2,93%/năm. Đến phiên chốt năm hôm nay, lãi suất VND qua đêm tạm bật mạnh trở lại lên gần 5% nhưng đà đứt gãy mạnh trước đó được xem là một trong những lý do để Ngân hàng Nhà nước hút mạnh tiền về như trên.

Điểm quan tâm tiếp theo, vì sao Ngân hàng Nhà nước không thả hẳn 120.000 tỷ đồng đó ra thị trường, khi mà vấn đề lãi suất tăng và bình ổn lãi suất đặt ra suốt thời gian qua và cả tới đây?

Nhà điều hành vẫn rất thận trọng trong mối quan hệ giữa lãi suất với áp lực tỷ giá, trong đó có cân đối chênh lệch lãi suất trên thị trường liên ngân hàng. Tỷ giá USD/VND hạ nhiệt mạnh một tháng trở lại đây nhưng áp lực vẫn tiềm tàng trong năm mới.

Cùng đó, chính sách tiền tệ càng thận trọng hơn trước áp lực lạm phát, dù vừa qua Ngân hàng Nhà nước có động thái nới lỏng chỉ tiêu tăng tín dụng năm 2022.

Cụ thể, số liệu Tổng cục Thống kê vừa công bố cho thấy, lạm phát cơ bản đã có 11 tháng liên tiếp tăng cao trong năm qua; đặc biệt tháng 12/2022 đã tăng tới 4,99% so với cùng kỳ 2021 - mức tăng mạnh nhất 10 năm qua.

Lạm phát cơ bản, hay lạm phát lõi, gắn với yếu tố tiền tệ, sau khi đã loại trừ các trọng số của hàng lương thực, thực phẩm, năng lượng… Chỉ số này tăng cao như trên khiến nhà điều hành chính sách tiền tệ càng phải thận trọng hơn, dù năm tới Quốc hội đã nới chỉ tiêu kiểm soát lạm phát chung ở 4,5% thay vì quen thuộc mốc 4% những năm qua.