Mối đe dọa ngầm từ thị trường “đen” mỹ phẩm và thực phẩm chức năng |
Dù doanh nghiệp khẳng định con heo không bị đưa ra thị trường và đã tiêu hủy đúng quy trình, nhưng sự cố này phơi bày một lỗ hổng nghiêm trọng trong chuỗi kiểm soát thực phẩm, đặc biệt là trong những khâu "ngoài tầm với" của hệ thống nội bộ. Vấn đề đặt ra: “Ai sẽ giám sát người giám sát”?
![]() |
Hình ảnh heo bệnh được Facebook Jonny Lieu lan truyền trên mạng xã hội những ngày qua. Ảnh từ Facebook Jonny Lieu |
Ngày 2/6, đoàn liên ngành tỉnh Hậu Giang tiến hành kiểm tra khẩn cấp hai cơ sở giết mổ Nguyễn Đan và Dững Nga, nơi được xác định gia công cho C.P. Việt Nam. Trọng tâm là xác minh hình ảnh heo bệnh gây xôn xao dư luận, được cho là chụp tại cơ sở Dững Nga vào khoảng 2h30 ngày 26/3/2022. Chính đại diện cơ sở giết mổ và cả phía C.P. Việt Nam đều xác nhận hình ảnh là thật và được lưu lại để “báo cáo xin tiêu hủy”.
Báo động từ khâu gia công thuê ngoài
Tuy nhiên, sự xác nhận này không làm người tiêu dùng yên tâm, mà trái lại khiến họ đặt câu hỏi về cơ chế giám sát, báo cáo và xử lý nội bộ. Tại sao một hình ảnh nhạy cảm như vậy lại bị rò rỉ bởi một cựu nhân viên? Vì sao tài liệu chứng minh tiêu hủy lại không thể cung cấp ngay lập tức cho đoàn kiểm tra?
C.P. Việt Nam là một tên tuổi lớn trong ngành chăn nuôi, thực phẩm, sở hữu chuỗi khép kín từ con giống, thức ăn, đến sản phẩm cuối cùng. Tuy nhiên, để tăng năng suất hoặc tối ưu chi phí, doanh nghiệp này vẫn hợp tác với các cơ sở giết mổ bên ngoài như Dững Nga, nơi mỗi ngày xử lý 30–40 con heo.
Chính khâu “ngoài hệ thống” này đang trở thành “điểm mù” của toàn bộ chuỗi cung ứng. Việc doanh nghiệp khẳng định “heo nhập về đều có giấy kiểm dịch, nếu phát hiện bất thường sẽ tiêu hủy” không thể thay thế được bằng các chứng từ rõ ràng, quy trình minh bạch và kiểm tra độc lập từ cơ quan chức năng.
Thực tế, quy trình giết mổ thường diễn ra vào ban đêm hoặc rạng sáng, khi sự giám sát khó đảm bảo xuyên suốt. Nếu không có tiêu chuẩn khắt khe và sự minh bạch, việc gian lận như đưa heo bệnh ra thị trường hoàn toàn có thể xảy ra.
Công ty C.P. Việt Nam đã nhanh chóng lên tiếng khẳng định heo bệnh đã bị tiêu hủy, không đưa ra thị trường, đồng thời cam kết tăng cường kiểm tra, giám sát các đơn vị gia công kể cả ngoài hệ thống nội bộ. Song, vấn đề không chỉ nằm ở hành động “sau sự cố”, mà là ở năng lực ngăn ngừa rủi ro ngay từ đầu.
Niềm tin người tiêu dùng ngày càng “mong manh” trước những thông tin tiêu cực về an toàn thực phẩm.
Việc ông đại diện C.P. tại Hậu Giang phải “gọi điện xin giấy tờ chứng minh tiêu hủy” càng khiến công chúng nghi ngại. Điều đó cho thấy công tác lưu trữ, báo cáo và kiểm tra nội bộ còn thiếu chuyên nghiệp và chưa sẵn sàng đối diện với khủng hoảng.
Cơ quan chức năng, mà cụ thể là đoàn liên ngành tỉnh Hậu Giang và Sở Nông nghiệp và Môi trường Sóc Trăng đã vào cuộc nhanh chóng. Việc yêu cầu các bên liên quan báo cáo trung thực, có biên bản xác nhận và xử lý minh bạch là động thái cần thiết để làm rõ trách nhiệm.
Tuy nhiên, phản ứng “khi có khủng hoảng” không thể là chiến lược lâu dài. Vấn đề là xây dựng một hệ sinh thái giám sát xuyên suốt, không bị ngắt quãng tại các điểm “ngoài hệ thống”, đặc biệt ở những địa phương có mật độ giết mổ cao như Đồng Nai, Hậu Giang, Tiền Giang…
Bài học lớn từ một bức ảnh nhỏ
Chỉ khi có cơ chế kiểm tra độc lập, thường xuyên và mang tính răn đe, các doanh nghiệp mới thực sự nghiêm túc đầu tư vào quy trình nội bộ, không coi nhẹ khâu gia công như một phần phụ bên lề.
![]() |
Cơ sở giết mổ heo Dững Nga tại Hậu Giang. Ảnh: Khang Nguyễn |
Một yếu tố khác ít được nhắc đến là điều kiện lao động tại các cơ sở giết mổ thuê ngoài. Người lao động trong môi trường này thường làm việc trong điều kiện khắc nghiệt, giờ giấc “trái khoáy” và áp lực sản lượng cao. Việc phát hiện và báo cáo heo bệnh liệu có bị lấn át bởi mục tiêu “kịp tiến độ” hay “đạt sản lượng”?
Chính từ môi trường làm việc thiếu bảo vệ quyền lợi, thiếu giám sát chặt chẽ nên rất dễ phát sinh sai phạm. Nếu không xây dựng cơ chế bảo vệ người tố giác, khuyến khích báo cáo trung thực sẽ rất khó để phát hiện sự thật từ bên trong.
Hình ảnh con heo bệnh tại lò mổ Dững Nga không chỉ là một vụ việc cụ thể, mà là hồi chuông cảnh tỉnh về toàn bộ quy trình an toàn thực phẩm. Sự cố đã phơi bày những lỗ hổng đáng ngại trong công tác quản lý chuỗi cung ứng, đặc biệt tại các khâu mà doanh nghiệp “khoán trắng” cho đối tác.
Người tiêu dùng ngày nay không chỉ quan tâm đến sản phẩm cuối cùng, mà còn đặt niềm tin vào quy trình, đạo đức và trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. Niềm tin đó nếu mất đi thì rất khó lấy lại.
C.P. Việt Nam cần nhìn nhận sự cố lần này như một “điểm mốc” để tái cấu trúc toàn bộ khâu giết mổ thuê ngoài, không chỉ bằng lời cam kết mà bằng hành động cụ thể như số hóa hệ thống truy xuất nguồn gốc, thiết lập cơ chế giám sát độc lập và công bố minh bạch kết quả xử lý vi phạm.
Các cơ quan quản lý cũng cần nâng vai trò chủ động, không chờ đến khi dư luận “dậy sóng” mới vào cuộc. Người tiêu dùng có quyền được biết thực phẩm mình ăn đến từ đâu, được sản xuất và kiểm soát ra sao. Chỉ khi quyền đó được tôn trọng, chuỗi thực phẩm mới thực sự an toàn không chỉ về sức khỏe mà còn về lòng tin.
![]() Trưa ngày 14/5, lại có thêm một vụ ngộ độc thực phẩm ở Vĩnh Phúc… |
![]() Hai vụ việc chấn động liên tiếp được phát hiện, đó là viên nang giảm cân “Hồng Hạc Phục Linh” chứa chất cấm sibutramine và ... |