“Mặt bằng lãi suất huy động sẽ tăng 150-200 điểm”

Mặt bằng lãi suất huy động được dự báo sẽ tiếp tục tăng (Hình minh họa).

Xu hướng tăng của lãi suất huy động là hợp lý

Rạng sáng 22/9 (theo giờ Việt Nam), Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã công bố quyết định tăng lãi suất 75 điểm cơ bản, lần thứ ba liên tiếp. Fed phát đi tín hiệu sẽ tăng lãi suất lên mức 4,25%-4,5% vào cuối năm nay trước khi đạt mức đỉnh 4,5%-4,75% vào cuối năm 2023. Đáng chú ý, cơ quan này cũng phát đi tín hiệu về việc sẽ không giảm lãi suất.

Trong giai đoạn Fed liên tục tăng lãi suất, chỉ số tăng sức mạnh USD (DXY) liên tục tăng vượt đỉnh trong thời gian qua. Do đó, USD lên giá và duy trì sức mạnh tương đối so với các đồng tiền khác, và VND cũng không phải là ngoại lệ. Trong khi đó, nguồn cung ngoại tệ có diễn biến không quá thuận lợi so với các năm trước, đặt trong bối cảnh Việt Nam nhập khẩu hàng hóa nguyên liệu trong giai đoạn giá cả tăng cao.

Trước các rủi ro bất định gia tăng, mặt bằng lãi suất chịu áp lực tăng trên cả thị trường 1 và thị trường 2 ghi nhận rõ nét nhất đối với thị trường liên ngân hàng và lãi suất huy động. Có thể thấy giai đoạn này, thanh khoản thị trường liên ngân hàng không còn dồi dào so với giai đoạn trước.

Cùng lúc, nền kinh tế ghi nhận thách thức ổn định vĩ mô: áp lực tỷ giá chưa thể sớm hạ nhiệt, lạm phát kỳ vọng ở mức cao trong dài hạn khiến Nhà điều hành tiếp tục có động thái thận trọng.

Trong báo cáo chuyên đề lãi suất và xu hướng thắt chặt tiền tệ ứng phó lạm phát mới công bố, các chuyên gia phân tích của Công ty Chứng khoán Vietcombank (VCBS) cho rằng, với ưu tiên chính sách hàng đầu là duy trì các yếu tố ổn định (kiểm soát lạm phát, ổn định tỷ giá), Ngân hàng Nhà nước (NHNN) không thể quá mạnh tay trong việc duy trì trạng thái thanh khoản dồi dào, nhằm mục tiêu giảm sức hấp dẫn với việc nắm giữ đồng USD.

“Tính trung bình, lãi suất huy động đã tăng 90 – 110 điểm cơ bản, phần nào thể hiện nhu cầu thanh khoản của các ngân hàng thương mại đã có thay đổi đáng kể so với giai đoạn dịch bệnh”, các chuyên gia VCBS nhận định.

Cụ thể, tính đến ngày 26/8, tín dụng toàn nền kinh tế tăng 9,91% so với cuối năm 2021- mức tăng cao so với cùng kỳ nhiều năm trở lại đây trong khi tăng trưởng huy động chỉ đạt hơn 4%.

Thực tế này có thể được lý giải do nhu cầu tín dụng phục vụ sản xuất kinh doanh sau dịch. Ngoài ra, các chuyên gia cũng cho rằng, xu hướng tăng của lãi suất huy động cũng được xem là phản ứng hợp lý khi mặt bằng lãi suất ở nhiều quốc gia đang trong xu hướng tăng.

Trước bối cảnh tỷ giá liên tục chịu áp lực tăng, NHNN từ đầu năm tới nay đã nâng dần giá bán ngoại tệ, cũng như thay đổi phương thức bán ngoại tệ phù hợp. Với động thái này, NHNN vẫn đang cho thấy những điều chỉnh kịp thời nhanh chóng, nhằm đảm bảo nguồn cung trên thị trường ngoại hối, góp phần giảm áp lực lạm phát và tỷ giá.

Đặc biệt, đứng trước nhiều rủi ro và yếu tố bất định gia tăng, Nhà điều hành đã lựa chọn phương án duy trì mức thanh khoản vừa phải trên thị trường liên ngân hàng, đảm bảo hài hoà tăng trưởng tín dụng với các mục tiêu điều hành kinh tế vĩ mô trong khi vẫn quản lý sát sao, chặt chẽ vấn đề dịch chuyển vốn, tiền tệ sang thị trường bất động sản hay các thị trường khác.

Theo đó, các chuyên gia cho rằng, các rủi ro mang tính chất địa chính trị đi kèm với xu hướng trung hoà dần chính sách tiền tệ nới lỏng trên thế giới là các yếu tố chính tạo nên mặt bằng lợi suất liên ngân hàng cao hơn so với cùng kỳ.

“Cho đến thời điểm này, lựa chọn của NHNN vẫn đang cho thấy sự hợp lý, linh hoạt nhất định trong bối cảnh tình hình chung trên thế giới đặc biệt là lạm phát kỳ vọng vẫn ở mức cao”, VCBS nhận định.

Mặt bằng lãi suất huy động tăng, lãi suất liên ngân hàng khó thấp hơn 4%

Diễn biến trên thị trường tài chính gần đây vẫn thể hiện sự kém lạc quan khi trong suốt hai tháng gần đây NHNN đã và đang phải sử dụng kết hợp nhiều công cụ cả tỷ giá và lãi suất nhằm đảm bảo các cân đối vĩ mô và thanh khoản trên thị trường tài chính.

Sau khi Fed có những đánh giá lại về kỳ vọng lãi suất điều hành cho năm 2023, VCBS cho rằng động thái hợp lý NHNN sẽ là điều chỉnh linh hoạt hơn nữa bao gồm tăng lãi suất điều hành để tránh tạo ra khoảng cách quá lớn trong điều hành so với mặt bằng chung xu hướng của nhiều quốc gia lớn trên thế giới. Điều này đã hiện thực hóa ngày 22/9 khi NHNN công bố tăng lãi suất điều hành với mức tăng 1%, có hiệu lực từ ngày 23/9.

Thứ hai, Nhà điều hành có thể cân nhắc tăng tỷ giá trung tâm, và tăng giá bán ngoại tệ với mức giảm giá phù hợp của VND khoảng 3%-4% phù hợp diễn biến thị trường ngoại hối.

Cũng cần lưu ý thêm ở thời điểm này, mức giảm giá của VND so với nhiều quốc gia khác vẫn ở mức thấp. Và cũng giống như các NHTW trên thế giới, NHNN cũng sẽ nhắm tới mục tiêu các định hướng rõ ràng, tiến hành thay đổi lãi suất, tỷ giá theo từng bước, tránh giật cục, gây cú sốc trên thị trường.

Đồng thời, các bước điều chỉnh cũng sẽ được cân nhắc, tính toán kỹ lưỡng nhằm tránh có khoảng cách khác biệt quá lớn đối với phần đông các NHTW khác.

Lãi suất tiếp tục tăng khiến cho các dư địa điều hành mang tính chất định hướng giảm sức nặng trong khi nguồn lực của NHNN còn hạn chế được xem là tín hiệu không tích cực.

Cùng với đó, trên thị trường thế giới, Fed và nhiều NHTW khác sẽ tiếp tục quyết liệt tăng lãi suất nhằm tránh khỏi vòng xoáy tiền lương- giá cả. Do đó, VCBS dự báo mặt bằng lãi suất huy động tăng 150-200 điểm, lãi suất liên ngân hàng nhìn chung sẽ cao hơn đáng kể các năm trước và khó có khả năng thấp hơn ngưỡng 4%.