Ngân hàng Nhà nước có thể tăng tiếp lãi suất điều hành vào cuối năm

Đó là dự báo của Công ty Chứng khoán Rồng Việt (VDSC), sau khi Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã hai lần liên tiếp tăng các lãi suất điều hành, bên cạnh áp lực tỷ giá chưa hạ nhiệt.

VND mất giá 4,1% từ đầu tháng 10

Trong báo cáo cập nhật biến động thị trường tiền tệ tháng 10 vừa công bố, VDSC cho biết, từ đầu tháng 10/2022 đến nay, tiền Đồng đã mất giá 4,1% so với cuối tháng 9, gần xấp xỉ mức mất giá của tiền đồng trong suốt 9 tháng đầu năm.

Tỷ giá liên ngân hàng biến động tăng mạnh song hành với việc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) liên tục nâng tỷ giá trung tâm, nới biên độ tỷ giá và tăng giá bán USD cho các ngân hàng thương mại (NHTM).

Cụ thể, tỷ giá trung tâm đã có bước điều chỉnh nhanh và mạnh trong tháng 10, tăng 1,3% so với cuối tháng 9, cao hơn mức điều chỉnh 1,1% trong suốt 9 tháng đầu năm. Trong tháng 10, giá bán USD của NHNN đã tăng tổng cộng 3 lần với tổng mức tăng là 1.170 đồng, cao hơn nhiều so với mức điều chỉnh 550 đồng trong 3 lần tăng trước đó.

Trên thị trường tự do, tỷ giá tự do đã tăng thêm 3,8% trong tháng 10, tuy nhiên, khác với các giai đoạn trước đó, bước tăng tỷ giá tự do có phần chậm hơn và đều là phản ứng theo sau các quyết định điều chỉnh chính sách tỷ giá của NHNN.

Lũy kế từ đầu năm đến nay, tiền đồng đã mất giá xấp xỉ 8,8% trên thị trường chính thức, diễn biến đang có xu hướng rơi vào kịch bản xấu mà các chuyên gia kỳ vọng là mức mất giá 10% cho cả năm 2022.

Theo đánh giá của các chuyên gia, biến động tỷ giá trong tháng vừa qua phần lớn do nguyên nhân nội tại hơn là do áp lực từ bên ngoài.

Phân tích cụ thể hơn, các chuyên gia VDSC cho rằng chỉ số đồng USD gần như đi ngang trong suốt thời gian qua, giao dịch ở vùng 110-113 từ đầu tháng 10 đến nay. Trong khi đó, đồng NDT mất giá khoảng 2,1% trước và sau kỳ họp Đại hội Đảng.

“Xét mức biến động theo tháng, tiền Đồng có thể là một trong những đồng tiền mất giá mạnh nhất so với đồng USD trong tháng 10. Chúng tôi nhìn nhận nguyên nhân nội tại là do những biến động trên thị trường ngân hàng, sự kiện Vạn Thịnh Phát (VTP) là khởi điểm kéo theo việc hỗ trợ thanh khoản cho NHTMCP Sài Gòn (SCB) và những tác động dây chuyền sau đó vẫn chưa kết thúc”, các chuyên gia VDSC lý giải cho quan điểm về nguyên nhân nội tại đưa ra ở trên.

Thanh khoản trong hệ thống vẫn còn căng thẳng

Trên thị trường liên ngân hàng, lãi suất cho vay qua đêm sau giai đoạn tăng rất mạnh lên đỉnh điểm là 8,4% vào đầu tháng 10 đã giảm trở lại còn 5,5% tại ngày 24/10/2022, cao hơn 53 điểm cơ bản so với cuối tháng 9.

Ở các kỳ hạn còn lại, lãi suất cho vay trên thị trường liên ngân hàng cũng cao hơn 39-68 điểm cơ bản so với cuối tháng 9 ở kỳ hạn 2 tuần và 1 tháng, riêng lãi suất cho vay kỳ hạn 1 tuần là giảm 29 điểm cơ bản so với cuối tháng 9.

Đáng chú ý, lãi suất cho vay kỳ hạn 3 tháng hiện đang là 9,0%, cao hơn 1,82 điểm cơ bản so với cuối tháng 9.

Đối với hoạt động bơm/hút vốn của NHNN qua thị trường mở, việc bơm ròng kéo dài suốt 2 tuần đầu tháng 10 với tổng lượng tiền bơm là xấp xỉ 132.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, từ 18/10-24/10, lượng tiền rút ròng của NHNN có cao hơn một chút so với lượng tiền đã bơm ra, 135.500 tỷ đồng.

Riêng phiên giao dịch ngày 25/10, NHNN đã bơm ròng thêm 27.900 tỷ đồng cho hệ thống ngân hàng. Điểm đáng chú ý là số dư OMO hiện ở mức cao, xấp xỉ 93.000 tỷ đồng và số dư tín phiếu NHNN hiện cũng đang là 109.000 tỷ đồng.

Quan sát số thành viên tham gia thị trường mở trong các phiên gần đây, các thành viên tham gia đấu thầu ở nghiệp vụ mua kỳ hạn đều cao hơn nhiều so với số thành viên tham gia mua tín phiếu NHNN. Số dư trên thị trường mở và lượng thành viên tham gia đều cho thấy thanh khoản của hệ thống vẫn khá căng thẳng ở phần lớn các ngân hàng trong hệ thống.

Sẽ còn một đợt tăng lãi suất điều hành vào cuối năm?

Việc tỷ giá USD/VND tăng vọt đã khiến cho NHNN buộc phải tăng lãi suất điều hành thêm 100 điểm cơ bản vào ngày 24/10 nhằm kiềm hãm đà tăng của tỷ giá. Theo đó, mức lãi suất tái chiết khấu và lãi suất tái cấp vốn hiện đang lần lượt là 4,5%/năm và 6,0%/năm.

Hành động tăng lãi suất của NHNN theo đó ảnh hưởng đến một loạt các lãi suất trên thị trường 1. Chênh lệch lãi suất cho vay qua đêm giữa tiền USD và tiền VND hiện đang ở mức 300 điểm cơ bản.

Dù vậy, biến động mạnh của tỷ giá trong một thời gian ngắn đã tạo ra tâm lý găm giữ đồng USD, với tình hình thanh khoản hệ thống hiện tại và áp lực bên ngoài chưa chấm dứt, các chuyên gia VDSC không loại trừ khả năng tiền đồng có thể mất giá 10%-15% trong năm 2022.

“Tỷ giá – lãi suất hiện đang là một vòng xoáy, chúng tôi cho rằng NHNN có thể điều chỉnh tăng thêm 0,5-1 điểm % lãi suất điều hành trong hai tháng cuối năm vì hiện tại đây là công cụ khả dĩ nhất để giảm bớt áp lực tỷ giá”, chuyên gia VDSC nhận định.

Cũng theo số liệu từ VDSC, từ đầu tháng 10 đến nay, NHNN chỉ bán ra chưa đến 1 tỷ USD, cho thấy bộ đệm dự trữ ngoại hối đã yếu đi đáng kể. Đồng thời, dù cán cân thương mại thặng dư nhẹ nhưng triển vọng xuất khẩu kém khả quan khiến cho cán cân thanh toán không đủ sức để cân bằng áp lực đối với nhu cầu USD trong nước.