Vì sao “cháy” tài khoản phái sinh?

Ý kiến được một nhà đầu tư có nhiều năm kinh nghiệm đầu tư ở cả thị trường cổ phiếu cơ sở lẫn thị trường phái sinh vừa chia sẻ tại talkshow do báo Đầu tư tổ chức chiều ngày 19/5.

Cụ thể, theo nhà đầu tư Nguyễn Xuân Hòa - người có nhiều năm đầu tư trên thị trường cơ sở lẫn phái sinh, đầu kỳ của hợp đồng phái sinh, thường phái sinh chỉ bị tác động bởi kỳ vọng của nhà đầu tư vào chỉ số VN30. Nhưng đến gần phiên đáo hạn phái sinh bị tác động bởi một số yếu tố, đó là tác động của những nhà đầu tư lớn để đạt được lợi nhuận kỳ vọng, nhu cầu chốt lời của trader đánh theo trend dài hạn.

“Nếu theo dõi thị trường phái sinh lâu năm, phiên đáo hạn thường đánh bất thường, nhà đầu tư nắm vị thế dài hạn thường chốt bớt để đảm bảo vị thế an toàn. Hành động của tôi là hạn chế giao dịch trong phiên đáo hạn. Nói đơn giản, đáo hạn là cuộc chơi của bigboy, nhỏ lẻ thì tốt nhất không nên tham gia chỉ nên đứng ngoài quan sát”, ông Hòa chia sẻ.

Ông Hòa nhắc lại phiên đáo hạn phái sinh hồi tháng 5/2020, tức 2 năm trước. Ở phiên ATC, giá phái sinh bất ngờ được kéo lên trần, so với trước ATC chênh 60 điểm. Đó là phiên thương đau với nhà đầu tư phái sinh, nhiều người cháy tài khoản, trên các diễn đàn xôn xao cho rằng đó là hành động thao túng.

“Nhưng tôi đã phân tích, nhà đầu tư cháy tài khoản đừng trách đòn chơi ác của bigboy. Thời điểm đó, do sự tác động của nhà đầu tư lớn vào chỉ số VN30 ở phút cuối, nhà đầu tư phái sinh F0 hoảng loạn đóng lệnh ATC phút cuối, họ không kịp cân lệnh, đẩy giá ATC lên cao nhất. Nhà đầu tư thiệt hại nặng nề. Nếu ký quỹ 4-5 triệu/tài khoản là bị cháy, thậm chí âm, nếu ký quỹ 2 triệu thì mất khoảng 30% chỉ trong phiên ATC. Là phiên đi vào lịch sử của chứng khoán phái sinh Việt Nam”, ông Nguyễn Xuân Hòa nói.

Nhà đầu tư này cũng nhắc lại, việc nhà đầu tư rơi vào thua lỗ như trên là do cách tính phiên đáo hạn. Nếu nhà đầu tư không hoảng loạn đóng vị thế, giá trị hợp đồng chốt theo phiên chỉ số VN30, mức chênh lệch trước ATC chỉ vài điểm. Tuy nhiên, nhà đầu tư đã đóng vị thế bằng lệnh ATC, mức chênh lên tới 60 điểm.

Theo nhà đầu tư Nguyễn Xuân Hòa, thị trường phái sinh, theo quan điểm thông thường hiện nay cho rằng thị trường tiềm ẩn rủi ro, tuy nhiên điều này đến từ những nhà đầu tư chưa tìm hiểu kỹ, chưa hiểu bản chất thực sự của phái sinh.

Ông Hòa đề cập, có thể hiểu đơn giản, cách tính giá trị hợp đồng hợp đồng phái sinh hiện tại là 100.000 đồng ứng với 1 điểm chỉ số, tức nếu thị trường 1.500 điểm thì 1 hợp đồng phái sinh tương ứng 150 triệu đồng. Nếu nhà đầu tư không dùng margin, cần nộp vào khoảng 100-150 triệu đồng để giao dịch 1 hợp đồng. Việc nhà đầu tư truyền tai chỉ nộp 20 triệu đồng cho 1 hợp đồng phái sinh, nghĩa là phải sử dụng đòn bẩy tỷ lệ 1:7. Với tỷ lệ đòn bẩy như vậy, phái sinh biến động 3-4% là tài khoản sẽ cháy.

“Tôi tiếp cận phái sinh theo cách khác, coi phái sinh như cổ phiếu để giao dịch. Phái sinh biến động ít hơn nhiều so với cổ phiếu cơ sở. Ví dụ, hôm nay thị trường giảm mạnh 25 -30 điểm, nếu giao dịch có cổ phiếu cơ sở trên thị trường UPCOM có thể giảm sàn 15%, nhưng tính theo giá trị hợp đồng phái sinh chỉ giảm khoảng 2%. Việc nhà đầu tư chơi phái sinh giảm 2-3% đã thấy sợ là do họ dùng margin quá cao”, ông Hòa cho biết.

Ông Hòa cho rằng, thị trường phái sinh là thị trường tốc độ cao, để tồn tại trên thị trường này nhà đầu tư đòi hỏi kiến thức, kinh nghiệm. Giai đoạn đầu tham gia, nhà đầu tư không nên tìm kiếm lợi nhuận mà là tích lũy kiến thức, kinh nghiệm.

“Đầu tiên phải sống được, tồn tại được trên thị trường phái sinh, giao dịch quy mô nhỏ, hạn chế dùng margin. Nhà đầu tư có thể nộp vào 100 triệu cho 1 hợp đồng, với mức biến động hiện tại thì việc cháy tài khoản gần như không thể. Khi đã có kỹ năng phân tích, quản trị rủi ro thì có thể gia tăng vị thế, sử dụng đòn bẩy. Việc tích lũy kinh nghiệm thậm chí có thể mấy 1 -2 năm, nhà đầu tư đủ kiên trì hẵng theo đuổi phái sinh”, nhà đầu tư Hòa cho biết.

Ông Hòa cho biết thêm, nhiều nhà đầu tư tìm đến ông để hỏi chia sẻ kinh nghiệm. Tuy nhiên, câu đầu tiên ông khuyên nhà đầu tư là không nên đánh phái sinh, vì ít người kiên trì theo đuổi con đường tích lũy kinh nghiệm. Phần lớn nhà đầu tư tìm đến phái sinh đã thua lỗ nặng nề, không chấp nhận việc tích lũy kinh nghiệm.