Chuyên gia IFC: Cần chú trọng 4 bước cho tham vọng kinh tế số

Diễn giả Alfonso Garcia Mora

Diễn giả Alfonso Garcia Mora, Phó Chủ tịch Khu vực châu Á - Thái Bình Dương của IFC vừa có phần chia sẻ về Chuyển đổi kỹ thuật số và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp trong khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế TP.HCM 2022.

Đại diện IFC đề cập, việc Chính phủ Việt Nam thông qua Chương trình Chuyển đổi số cho Doanh nghiệp giai đoạn 2021-2025 là một bước đi cần thiết. Một trong những mục tiêu của chương trình quốc gia về chuyển đổi kỹ thuật số đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt là đưa nền kinh tế kỹ thuật số chiếm 30% GDP của cả nước vào năm 2030.

Tuy nhiên, cần phải làm gì để thực hiện những tham vọng đó? Diễn giả Alfonso Garcia Mora cho rằng cần phải thực hiện bốn bước chính.

Cơ sở hạ tầng cho kết nối

Khả năng của người dân, doanh nghiệp và chính phủ trong việc kết nối với Internet tốc độ cao, giá cả phải chăng là mạch máu của bất kỳ nền kinh tế kỹ thuật số nào. Một mục tiêu trong kế hoạch chuyển đổi kỹ thuật số của chính phủ Việt Nam là có 75% hộ gia đình kết nối với internet băng thông rộng.

“Để thành công trong nền kinh tế số, Việt Nam cần cải thiện chất lượng và tốc độ của cơ sở hạ tầng internet. Tốc độ Internet hiện còn chậm so với nhiều đối thủ ngang hàng của nó. Để có khả năng cạnh tranh, Việt Nam cần được tiếp cận toàn dân với ít nhất là mạng 4G, và trong tương lai gần các khoản đầu tư lớn để mở rộng mạng di động 5G và mạng sợi quang băng rộng, đặc biệt cho các doanh nghiệp, trường học và các tổ chức lớn”, diễn giả Alfonso Garcia Mora cho biết.

Các quan hệ đối tác công tư (PPP) có cấu trúc phù hợp cũng có thể là một phương tiện mà qua đó các chính phủ có thể đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết các thách thức trong lĩnh vực viễn thông, cho phép mọi người tiếp cận với các công nghệ mới nhất, tăng hiệu quả của thông tin liên lạc và giảm chi phí dịch vụ.

Đầu tư công vào cơ sở hạ tầng kết nối mạnh mẽ, cũng như đầu tư công và tư vào các dịch vụ tiên tiến hơn như trung tâm dữ liệu, 5G-Internet vạn vật, có thể hỗ trợ các doanh nghiệp đạt được cấp độ tiếp theo của chuyển đổi kỹ thuật số và đạt được lợi thế cạnh tranh. Nó cũng sẽ giúp thành phố thu hút thêm đầu tư trực tiếp nước ngoài vào lĩnh vực công nghệ cao.

Diễn giả IFC nêu, việc làm cho đầu tư vào cơ sở hạ tầng kỹ thuật số trở nên hấp dẫn đối với những người chơi tư nhân là điều bắt buộc.

Ví dụ, IFC đã hỗ trợ đầu tư cho Liquid Intelligent Technologies để mở rộng năng lực của các trung tâm dữ liệu của mình ở Ai Cập, Kenya, Nigeria và Nam Phi. Các khoản đầu tư cũng sẽ hỗ trợ Liquid Intelligent Technologies trong việc tiếp tục triển khai mạng băng thông rộng sợi, mà ngày nay bao phủ hơn 100.000 km của châu Phi cận Sahara. Khoản đầu tư này về cơ bản sẽ tăng cường kết nối kỹ thuật số và hòa nhập ở châu Phi, đồng thời hỗ trợ hệ sinh thái kỹ thuật số đang phát triển của khu vực.

Dịch vụ kỹ thuật số cho doanh nghiệp

Với công nghệ kết nối thích hợp được cung cấp, việc tích hợp các công nghệ kỹ thuật số sáng tạo cũng có thể giúp cải thiện hoạt động kinh doanh, từ dịch vụ doanh nghiệp vừa và nhỏ đến các doanh nghiệp lớn, có cơ sở hạ tầng nặng, với khả năng truy cập vào dữ liệu thời gian thực và phân tích được cải thiện.

Đại diện IFC đề cập, tại Việt Nam, IFC đã hợp tác với Tập đoàn T&T và Tập đoàn YCH để phát triển Siêu cảng ở miền Bắc. Một trong những mục tiêu của Siêu cảng này là tích hợp các dòng vật chất, kỹ thuật số và tài chính trong Chuỗi cung ứng thành một “Siêu xa lộ Hậu cần”. Để tích hợp tốt hơn các luồng đó, dự án sẽ hỗ trợ việc triển khai các robot và máy bay không người lái tự động, các thiết bị Internet vạn vật để đem lại khả năng hiển thị và phân tích động lực theo thời gian thực cho các nhà điều hành Superport, nhằm hỗ trợ việc tối ưu hóa và dự báo. Sau đó, Superport sẽ có thể dự đoán và quản lý tốt hơn nhu cầu về chuỗi cung ứng và cung cấp dịch vụ hiệu quả hơn cho khách hàng của mình.

Năng lực và kỹ năng của doanh nghiệp

Diễn giả cho rằng, vượt ngoài phạm vi cơ sở hạ tầng và chính sách, chuyển đổi kỹ thuật số còn đòi hỏi sự chuyển đổi về cách mọi người tương tác với công nghệ và cách các doanh nghiệp tích hợp các luồng dữ liệu mới.

Một trong những khía cạnh quan trọng nhất để đạt được thành công chuyển đổi kỹ thuật số là xây dựng năng lực của các doanh nghiệp để tích hợp chuỗi cung ứng toàn cầu ngày càng được số hóa.

Tại Việt Nam, IFC đang hỗ trợ các doanh nghiệp theo Chương trình Phát triển Nhà cung cấp của chúng tôi với Bộ Công Thương. IFC gần đây đã khởi động một dự án thúc đẩy số hóa cho các nhà cung cấp địa phương của các công ty đa quốc gia tại Việt Nam, bao gồm một chương trình chuyển đổi kỹ thuật số thí điểm cho các nhà cung cấp địa phương trong chuỗi cung ứng điện và điện tử.

“Việt Nam đang nhanh chóng trỗi dậy trở thành một trung tâm sản xuất quốc tế, với lĩnh vực sản xuất chiếm 56% tổng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào tháng 12/2020. Tuy nhiên, chưa đến 20% doanh nghiệp Việt Nam đang sử dụng công nghệ kỹ thuật số, điều này về lâu dài có thể gây ra thách thức đối với việc hội nhập sâu hơn vào trong chuỗi giá trị toàn cầu ngày càng trở nên phức tạp”, vị diễn giả cho biết.

Giúp các doanh nghiệp vừa và nhỏ chuyển trọng tâm từ sản xuất với chi phí thấp hơn sang sản xuất chất lượng cao hơn, bao gồm thông qua việc tăng cường khả năng tiếp cận công nghệ kỹ thuật số và nâng cao năng lực sử dụng các công nghệ đó của người lao động, cuối cùng sẽ giúp thúc đẩy hiệu quả sản xuất và mối liên kết của doanh nghiệp Việt Nam với doanh nghiệp nước ngoài và các chuỗi giá trị toàn cầu, nâng cao hơn nữa năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp trong nước.

Diễn giả nêu, việc tập trung vào các kỹ năng là điều bắt buộc. Tại Việt Nam, chỉ có 40% doanh nghiệp báo cáo có đủ kỹ năng về công nghệ thông tin và truyền thông (ICT) để duy trì và sử dụng đầy đủ các hệ thống kỹ thuật số của họ, và sự thiếu hụt kỹ năng được dự báo sẽ lên tới 1 triệu lao động ICT vào năm 2023.

“Kỹ năng kỹ thuật số là chìa khóa để mở ra những cơ hội mà công nghệ có thể mang lại. Tương lai của các thị trường mới nổi được viết bằng mã; chúng ta cần cung cấp cho những người trẻ những kỹ năng và công cụ mà họ cần để trở thành thế hệ tiếp theo của những lập trình viên, những người sáng tạo kỹ thuật số và những doanh nhân công nghệ”, đại diện IFC cho biết.

Kỹ thuật số toàn diện

Để đảm bảo chuyển đổi kỹ thuật số hiệu quả và toàn diện, các doanh nghiệp và nhà hoạch định chính sách cũng cần đảm bảo hội nhập bình đẳng và cơ hội cho phụ nữ và những người khác, những người có nguy cơ bị loại trừ khỏi hệ thống kỹ thuật số.

Thông qua sáng kiến Digital2Equal của IFC, được triển khai vào năm 2018 trên 17 công ty công nghệ hàng đầu hoạt động trên thị trường trực tuyến, IFC đã giúp các công ty đạt được các cam kết có thời hạn, có thể đo lường liên quan đến việc mở rộng cơ hội cho phụ nữ cụ thể cho các mục tiêu của từng công ty. Các công ty tham gia bao gồm Google, Facebook (Meta), Lazada và Linked In.

“Siêu ứng dụng” Grab ở Đông Nam Á, một thành viên khác tham gia Digital2Equal đã thực hiện các bước để tăng cường an toàn cho hành khách là phụ nữ. Nền tảng này cũng hỗ trợ Lazada trao quyền cho các bà mẹ bằng cách hỗ trợ “Mompreneurs”, bằng cách thuê tài xế nữ trong đội chuyển phát nhanh của họ. Nghiên cứu được thực hiện với Lazada theo sáng kiến này cho thấy rằng việc thu hẹp khoảng cách giới trong thương mại điện tử ở Đông Nam Á sẽ bổ sung thêm 280 tỷ USD cho các nền kinh tế của khu vực vào năm 2030.

“Vì vậy, tiềm năng lợi nhuận là rất lớn. Số hóa có thể là một động lực để mở rộng và cân bằng quyền truy cập thông tin và tài nguyên cho những người mà theo cách truyền thống, bị bỏ rơi. Nhưng điều này đòi hỏi sự quan tâm cụ thể đến những lỗ hổng và nỗ lực tận tâm để thu hẹp chúng”, diễn giả Alfonso Garcia Mora đề cập.

Cuối cùng, vị diễn giả nhận định, đầu tư vào công nghệ, đặc biệt là công nghệ sạch và hỗ trợ đổi mới có thể mang lại cơ hội to lớn để thúc đẩy tăng trưởng bền vững và bao hàm.

Có một cơ hội kinh doanh to lớn cho khu vực tư nhân, đặc biệt là ở các thành phố của châu Á, nơi tiêu thụ 80% năng lượng của khu vực, tạo ra 75% lượng khí thải carbon và góp hơn một nửa vào sự gia tăng lượng khí thải toàn cầu trong 20 năm tới.

Ông Alfonso Garcia Mora cho rằng, các mục tiêu về khí hậu của Việt Nam cần được bổ sung bằng việc sử dụng các công nghệ mới vì con đường dẫn đến một tương lai giúp có thể sống được và trung hòa khí nhà kính có thể được tăng cường thông qua số hóa.

Khai thác các công nghệ kỹ thuật số sẽ cho phép các hình thức hợp tác mới. Các giải pháp kỹ thuật số có thể thúc đẩy bảo vệ khí hậu, không khí sạch, đất nguyên vẹn và bảo tồn đa dạng sinh học, xét đến việc Trí tuệ nhân tạo đã giúp xử lý nhiều rác thải nhựa thành nhựa để sản xuất và hàng dệt thông minh đã biến các mặt hàng dùng một lần thành đồ bền và có thể tái chế.

"Quá trình khử cacbon và số hóa là những xu hướng siêu tốc nên gắn liền với nhau. Hoàn thành mục tiêu nền kinh tế kỹ thuật số chiếm 30% GDP của Việt Nam vào năm 2030 đưa đất nước đi đúng hướng để đáp ứng tham vọng về khí hậu và tình trạng thu nhập cao", ông Alfonso Garcia Mora cho biết.