Dự trữ ngoại tệ toàn cầu giảm sâu khi loạt quốc gia phải cứu đồng nội tệ

Tổng dự trữ ngoại hối toàn cầu ở thời điểm cuối tháng 9/2022 ở mức khoảng 11,6 nghìn tỷ USD, dự trữ như vậy rơi xuống mức dưới 12 nghìn tỷ USD lần đầu tiên từ tháng 3/2020, theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF).

“Nhiều khả năng nó phản ánh cho việc các nước bán ra dự trữ, chủ yếu là đồng USD, để vực dậy tỷ giá đồng tiền của họ”, theo ông Yoshimasa Maruyama – chuyên gia tại công ty chứng khoán SMBC Nikkei Securities.

Dự trữ của Nhật trong vòng 1 năm tính đến cuối năm 2022 giảm ước tính khoảng 13% xuống 1,23 nghìn tỷ USD và như vậy có năm giảm đầu tiên trong 6 năm, mức hạ sâu nhất tính từ năm 2001, theo số liệu công bố của chính phủ Nhật.

Khi mà đồng yên sụt giá mạnh trong tháng 9 và tháng 10/2022, đã có lúc xuống mức 151 yên/USD, chính quyền Tokyo đã bán những tài sản được định giá bằng đồng USD để lấy đồng yên nhằm ngăn chặn sự suy giảm.

Sự sụt giảm về dự trữ ngoại hối lấy đi một nguồn tài chính quan trọng không phải chỉ dành riêng cho những hoạt động can thiệp kiểu như vậy mà còn dành cho việc trả nợ nước ngoài, nó có thể khiến cho các nước dễ chịu tổn thương từ các biến động kinh tế. Dù rằng thị trường tiền tệ hiện đã ổn định, rủi ro đồng USD tăng giá nhảy vọt vẫn còn, nhiều nước sẽ có thể lại tiếp tục lâm vào khó khăn.

Có những nước hiện đang trong tình cảnh vô cùng khó khăn ví như Sri Lanka, dự trữ của nước này đã giảm đến 40% trong khoảng thời gian từ cuối năm 2021 cho đến tháng 11/2022, theo số liệu của IMF. Sự suy giảm về du lịch cũng gây ra tình trạng sụt giảm của dự trữ ngoại tệ. Nhóm các nước châu Á vốn nghèo tài nguyên cũng chứng kiến sự suy giảm mạnh, dự trữ của Hàn Quốc giảm 10% khi mà giới chức nước này cố gắng vực dậy đồng won.

Xu thế này tại một số nước đang bắt đầu thay đổi, sự tăng giá của đồng USD đã dịu đi trong vài tháng gần đây.

Dự trữ ngoại hối của Thổ Nhĩ Kỳ đã giảm đáng kể khi mà Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan kiên quyết giữ nguyên mục tiêu nới lỏng chính sách tiền tệ để giữ tỷ giá đồng lira ở mức thấp. Một khi áp lực lên loại tiền này giảm đi, chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ đã bằng mọi cách để khôi phục dự trữ này và đến cuối năm 2022, dự trữ còn cao hơn so với thời điểm cuối năm 2021. Nam Phi cũng đã tăng cường xây dựng dự trữ.

Tuy nhiên, nhìn chung, dự trữ tiền tệ của các nước hiện vẫn đang ở ngưỡng thấp đáng kinh ngạc, nếu tính theo chỉ số ARA. Chỉ số này tính toán đến việc liệu dự trữ ngoại hối có đủ để bù đắp cho những sự sụt giảm.

Theo Viện Nghiên cứu Daichi Life của Nhật, Thổ Nhĩ Kỳ hiện đang có dự trữ tương đương khoảng 53% nhu cầu cần thiết, thấp hơn rất nhiều so với ngưỡng 100 đến 150% của IMF.

Trung Quốc, nước hiện đang có dự trữ ngoại hối lớn nhất thế giới, đang có dự trữ tương đương khoảng 60% theo ngưỡng tính của ARA sau khi dự trữ giảm 4% trong khoảng thời gian từ cuối năm 2021 đến cuối tháng 11/2022.

Hiện đang xuất hiện những đồn đoán về khả năng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ có thể bắt đầu hạ lãi suất ngay từ năm nay, như vậy sẽ khiến cho áp lực tăng giá của đồng USD giảm đi. Tuy nhiên đồng USD sẽ có thể tăng giá trở lại nếu lạm phát kéo dài hơn so với kỳ vọng.