Có bất ngờ với thực trạng lao động mất việc ồ ạt dịp cuối năm?

07/12/2022 07:20 Tư vấn chính sách Nguyễn Nga
TS. Bùi Sỹ Lợi cho rằng để giải quyết vấn đề người lao động mất việc ồ ạt hiện nay rất cần sự đồng bộ các giải pháp của nhà nước, địa phương, doanh nghiệp, người lao động theo đúng quy định của pháp luật.
Theo báo cáo mới đây của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, thống kê đến cuối tháng 11, đã có hơn 1.200 doanh nghiệp tại 44 tỉnh, thành phố bị ảnh hưởng sản xuất, kinh doanh phải cắt giảm lao động.

Số lao động trong các doanh nghiệp bị ảnh hưởng tới việc làm là trên 472.000 lao động, chiếm 64,54% tổng số lao động tại các doanh nghiệp. Các ngành có số lao động bị ảnh hưởng nhiều là dệt may, da giày, chế biến gỗ, điện tử, cơ khí…

Nguyên nhân là một số doanh nghiệp có đơn hàng đi các thị trường như châu Âu và Mỹ, nay các thị trường này đang cắt giảm chi tiêu vì ảnh hưởng lạm phát kinh tế dẫn đến những doanh nghiệp trong nước bị cắt giảm đơn hàng hoặc thiếu nguồn nguyên liệu. Doanh nghiệp bị cắt giảm đơn hàng đồng nghĩa với cắt giảm lao động.

TS. Bùi Sỹ Lợi, Nguyên Phó chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội đã có trao đổi với chúng tôi về thực trạng này.

Giải bài toán lao động mất việc ồ ạt dịp cuối năm***
TS. Bùi Sỹ Lợi

Ông nhận định như thế nào về thực trạng hàng chục nghìn lao động phải nghỉ việc, giảm giờ làm vào thời điểm cuối năm?

Sau hai năm đại dịch COVID-19, tổng cầu trên thế giới ở tất cả các mặt hàng nhất là dệt may, da giày, nông nghiệp đều giảm, kéo theo tổng cung cũng giảm, cho nên đã dẫn tới giảm các hợp đồng kí kết với Việt Nam. Chính vì lẽ đó đã tác động đến kế hoạch sản xuất của các doanh nghiệp Việt Nam, khi các đơn hàng giảm sút các doanh nghiệp phải thu hẹp quy mô sản xuất điều này đồng nghĩa với việc giảm bớt lao động tham gia vào quá trình sản xuất. Bởi vậy rất nhiều lao động hiện nay xảy ra tình trạng bị chấm dứt hợp đồng lao động, giảm giờ làm.

Nhìn chung, từ nay tới cuối năm tình hình giảm lao động, cắt giảm giờ làm việc, chấm dứt hợp đồng lao động có xu hướng tăng lên do tổng cầu của các nước nhập khẩu của Việt Nam giảm đi nên tổng cung cũng phải cắt giảm theo các nước.

Việc thị trường lao động bị đứt gãy như hiện nay liệu có phải yếu tố bất ngờ không thưa ông?

Đây là hiện tượng không hoàn toàn bất ngờ nhưng sự đứt gãy cũng mang tính chất không chủ động, mặc dù chúng ta dự báo được (bởi vì chúng ta vừa trải qua hai năm đại dịch COVID-19, đã biết được tình hình khó khăn phức tạp của nền kinh tế, thấy được sức mua của người dân trên thế giới có xu hướng giảm đi) nhưng có lẽ sự biến động này hơi nhanh và có tác động bất lợi.

Chính vì thế chúng ta cũng phải chuẩn bị điều kiện tốt để cơ cấu ngành nghề, giải quyết, tháo gỡ khó khăn. Quan trọng là doanh nghiệp giữ được lao động để khi phục hồi kinh tế, chúng ta không bị thiếu lao động.

Để giải quyết bài toán lao động mất việc trong thời điểm này, chúng ta cần những giải pháp ra sao, thưa ông?

Hiện nay để giải quyết bài toán lao động mất việc cần phải tập trung rất nhiều giải pháp.

Về phía Chính phủ phải tháo gỡ khó khăn ở thị trường ngoài nước. Cụ thể giúp các doanh nghiệp đàm phán, kí kết, giữ được ở mức tối đa kế hoạch sản xuất kinh doanh đã được ký, và mở rộng thêm mặt hàng mới.

Ngoài ra nhà nước phải dùng các giải pháp hỗ trợ về tài chính, chính sách liên quan đến an sinh xã hội để hỗ trợ cho doanh nghiệp tồn tại và ổn định sản xuất.

Về phía địa phương, phải theo dõi sát tình hình biến động lao động tại các doanh nghiệp để có biện pháp giải quyết mối quan hệ cung cầu lao động, hỗ trợ cho các doanh nghiệp về hạ tầng cơ sở, tiền điện, tiền nước…

Thứ hai, khi người lao động không may mất việc làm thì địa phương phải huy động biện pháp tranh thủ tạo được việc làm cho họ để đảm bảo an sinh.

Về phía doanh nghiệp, phải tìm cách làm sao dù khó khăn vẫn giữ chân được người lao động, chủ động chuyển đổi sản xuất. Cố gắng giảm bớt lợi nhuận và các chi phí khác để chăm lo cho người lao động. Tập trung tìm kiếm thị trường, nếu khó khăn thì chuyển dịch cơ cấu sản phẩm.

Về phía người lao động phải chia lửa với doanh nghiệp, có thể giảm bớt giờ làm, luôn phiên thời gian làm việc, khắc phục khó khăn cùng doanh nghiệp.

Mới đây có kiến nghị liên quan đến việc nên trích Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp để hỗ trợ lao động mất việc trong giai đoạn này, quan điểm của ông thế nào?

Theo tôi, đây là một ý kiến rất thiện chí, nhưng sau đại dịch COVID-19 chúng ta đã sử dụng đến 38.000 tỷ trong tổng số kết dư Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp rồi, mà mục tiêu của Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp là hỗ trợ, trợ cấp cho người lao động bị mất việc để họ đảm bảo cuộc sống và tìm kiếm việc làm mới.

Thứ hai, Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp là để đào tạo lại nghề cho người lao động, chuyển sang việc làm mới. Cho nên chúng ta không nên nghĩ đến việc dùng quỹ này để hỗ trợ lao động mất việc làm trong thời điểm hiện nay mà chúng ta chỉ nên sử dụng để hỗ trợ cho người lao động mất việc khi tình thế đặc biệt khó khăn như đại dịch COVID-19 vừa qua. Còn để giải quyết vấn đề này cần đồng bộ các giải pháp của nhà nước, địa phương, doanh nghiệp, người lao động theo quy định của pháp luật.

Ví dụ người lao động mất việc làm thì chúng ta có thể tạm dừng đóng bảo hiểm xã hội. Hoặc nếu doanh nghiệp vẫn duy trì tồn tại phát triển thì chúng ta cho người lao động tạm hoãn đóng vào Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp, không tính lãi, hoặc có thể hỗ trợ, trợ cấp bằng các phương pháp của thiết chế công đoàn, các tổ chức như cho vay vốn, hỗ trợ nhà ở,… để người lao động vượt qua khó khăn thử thách này.

Trước tình hình trên, ông dự báo tháng cuối năm 2022 và đầu năm 2023, thị trường lao động sẽ diễn biến theo xu hướng nào?

Khả năng thị trường lao động có xu hướng giảm về lực lượng lao động ở một số khâu, một số mặt, nhưng vẫn có điều thuận lợi là hiện nay nhiều doanh nghiệp, ngành nghề dự báo sẽ phát triển và cần thu hút thêm lao động.

Nhưng chúng ta cũng thấy rằng nếu tìm được giải pháp ổn định sản xuất thì khả năng cân bằng lực lượng lao động của chúng ta có thể giải quyết được.

Xin cảm ơn ông.

Các tin khác

Hồ sơ, trình tự mua nhà ở xã hội hơn 800 triệu đồng/căn ngay trung tâm Đà Nẵng

Hồ sơ, trình tự mua nhà ở xã hội hơn 800 triệu đồng/căn ngay trung tâm Đà Nẵng

Sở Xây dựng TP. Đà Nẵng đã thông báo về việc mở bán nhà ở xã hội tại Khối nhà A, B thuộc dự án Chung cư cho người thu nhập thấp tại khu dân cư An Trung 2 với số lượng 633 căn.
Thông qua Nghị quyết về nhà ở xã hội: Đột phá chính sách, mở lối an cư cho người lao động

Thông qua Nghị quyết về nhà ở xã hội: Đột phá chính sách, mở lối an cư cho người lao động

Ngày 29/5, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết thí điểm cơ chế đặc thù phát triển nhà ở xã hội, với 96,44% đại biểu tán thành. Nghị quyết có hiệu lực 5 năm, hứa hẹn gỡ bỏ rào cản, khơi thông nguồn lực, mang cơ hội nhà ở ổn định đến hàng triệu người lao động, cán bộ, công chức, viên chức trên cả nước.
Kỳ vọng về một “cú hích” cho nhà ở xã hội

Kỳ vọng về một “cú hích” cho nhà ở xã hội

Việc đảm bảo chỗ ở ổn định cho người dân, đặc biệt là người lao động thu nhập thấp và công nhân tại các khu công nghiệp, luôn được xác định là nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển kinh tế - xã hội. Đề án 1 triệu căn nhà ở xã hội ra đời với kỳ vọng lớn, song thực tế triển khai vẫn còn nhiều điểm nghẽn cần tháo gỡ.
Prudential ra mắt sản phẩm bảo hiểm liên kết chung PRU-Bảo Vệ Tối Đa

Prudential ra mắt sản phẩm bảo hiểm liên kết chung PRU-Bảo Vệ Tối Đa

Theo Prudential, đây là giải pháp bảo hiểm nhân thọ trọn đời với giá trị bảo vệ được tối ưu hóa trên phí đóng đáp ứng khả năng tài chính, giúp khách hàng chủ động lên kế hoạch bảo vệ và tích lũy dài hạn.
Vinh danh 23 tác phẩm xuất sắc đạt Giải Báo chí về Bảo hiểm năm 2024

Vinh danh 23 tác phẩm xuất sắc đạt Giải Báo chí về Bảo hiểm năm 2024

Ngày 15/04/2025, Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam (IAV) đã tổ chức lễ trao Giải Báo chí về Bảo hiểm năm 2024 và chính thức phát động Giải Báo chí về Bảo hiểm năm 2025. Giải Đặc biệt đã được trao cho tác phẩm Ngành bảo hiểm và câu chuyện chữa lành “vết thương” niềm tin (tác giả Hương Giang - Thời báo Ngân hàng).
Quảng Bình sẽ có 11.300 căn hộ nhà ở xã hội cho người lao động vào năm 2030

Quảng Bình sẽ có 11.300 căn hộ nhà ở xã hội cho người lao động vào năm 2030

Theo kế hoạch của tỉnh Quảng Bình, mục tiêu giai đoạn từ năm 2026 - 2030, sẽ hoàn thành việc đầu tư xây dựng 11.300 căn hộ cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp.
Kỳ 2: Vững tài chính để “an cư lạc nghiệp”

Kỳ 2: Vững tài chính để “an cư lạc nghiệp”

Trong kỳ trước, chúng ta đã cùng nhau nhìn nhận tầm quan trọng của việc xác định những yếu tố cần cân nhắc trước khi đưa ra quyết định mua NOXH. Kỳ này, chúng tôi sẽ đi sâu vào vấn đề cốt lõi làm thế nào để mỗi người lao động có thể quản lý tài chính một cách hiệu quả, từng bước tích lũy để biến giấc mơ sở hữu NOXH thành hiện thực.
Kỳ 1: "Có một nơi để về" - Ước mơ giản dị với lo lắng nhiều điều

Kỳ 1: "Có một nơi để về" - Ước mơ giản dị với lo lắng nhiều điều

Với bao nhiêu người trong chúng ta, sau một ngày làm việc vất vả, điều mong mỏi nhất là được trở về một nơi gọi là nhà. Một căn phòng trọ chật hẹp, ẩm thấp hay một góc nhỏ trong căn nhà thuê đông đúc, chỉ là nơi ta ngả lưng. Sâu thẳm trong tim, ai cũng ấp ủ giấc mơ về một mái nhà của riêng mình, nơi ta thực sự thuộc về, nơi con cái có không gian vui chơi, vợ chồng an tâm vun đắp hạnh phúc….
Agribank tài trợ xây dựng Trường Mầm non xã Đồng Phong (Ninh Bình)

Agribank tài trợ xây dựng Trường Mầm non xã Đồng Phong (Ninh Bình)

Lễ khởi công xây dựng Trường Mầm non xã Đồng Phong, huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình là công trình trọng điểm chào mừng Đại hội Đảng các cấp nhiệm kỳ 2025 - 2030 tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng. Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank) tham gia tài trợ 07 tỷ đồng, cùng với nguồn vốn của địa phương để xây dựng trường.
Doanh nghiệp tăng lương thưởng, người lao động ở Huế phấn khởi đón Tết

Doanh nghiệp tăng lương thưởng, người lao động ở Huế phấn khởi đón Tết

Mặt bằng chung năm nay, mức tiền lương, tiền thưởng Tết ở các khối doanh nghiệp có tăng hơn so với năm 2024. Nhiều công ty nhận được nhiều đơn hàng, hoạt động sản xuất, kinh doanh khởi sắc nên lương thưởng Tết cho người lao động khấm khá hơn.
Những chuyến tàu, xe công đoàn an toàn

Những chuyến tàu, xe công đoàn an toàn

Những mùa Tết Nguyên đán gần đây, các cấp công đoàn đã tổ chức nhiều chuyến xe - chuyến tàu công đoàn đưa NLĐ làm ăn xa về quê ăn Tết. Không chỉ bảo đảm an toàn tuyệt đối, các chuyến xe - chuyến tàu đó còn mang lại cảm giác ấm áp, tràn đầy tình người. Mùa Tết Ất Tỵ tiếp tục sẽ có nhiều những chuyến xe - chuyến tàu như vậy.
Ninh Thuận: Công đoàn mang 'Tết ấm' đến người lao động

Ninh Thuận: Công đoàn mang 'Tết ấm' đến người lao động

Trong không khí rộn ràng chào đón Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, Công đoàn các Khu công nghiệp tỉnh Ninh Thuận đã tổ chức chương trình "Tết sum vầy – Xuân ơn Đảng" đầy ý nghĩa vào ngày 18/1. Đây là hoạt động thiết thực, thể hiện sự quan tâm sâu sắc của tổ chức Công đoàn đối với đoàn viên, người lao động, đặc biệt là những hoàn cảnh khó khăn, giúp họ đón Tết cổ truyền ấm áp.
Tết sum vầy - Xuân ơn Đảng ở Quảng Ngãi: Ấm áp, sẻ chia yêu thương

Tết sum vầy - Xuân ơn Đảng ở Quảng Ngãi: Ấm áp, sẻ chia yêu thương

Trong không khí rộn ràng của những ngày giáp Tết, Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) tỉnh Quảng Ngãi đã tổ chức Chương trình "Tết sum vầy - Xuân ơn Đảng" và Chợ Tết Công đoàn năm 2025, mang đến niềm vui, sự ấm áp và những món quà ý nghĩa cho hàng nghìn đoàn viên, công nhân, viên chức, lao động (CNVCLĐ) trên địa bàn tỉnh.
Vì sao hưởng trợ cấp thất nghiệp tối đa 12 tháng và không bảo lưu thời gian đã đóng trên 144 tháng?

Vì sao hưởng trợ cấp thất nghiệp tối đa 12 tháng và không bảo lưu thời gian đã đóng trên 144 tháng?

Theo Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) là loại hình bảo hiểm ngắn hạn, tính chia sẻ rủi ro cao, việc chi trả trợ cấp thất nghiệp (TCTN) nhằm hỗ trợ một phần thu nhập cho người lao động (NLĐ) khi gặp rủi ro về việc làm nên cần khống chế thời gian hưởng TCTN tối đa là 12 tháng và không bảo lưu đối với thời gian đóng BHTN trên 144 tháng, góp phần đảm bảo an toàn Quỹ BHTN.
Làm việc đến khi về hưu thì bảo hiểm thất nghiệp có còn được hưởng?

Làm việc đến khi về hưu thì bảo hiểm thất nghiệp có còn được hưởng?

Không ít người lao động (NLĐ) đang băn khoăn, nếu làm việc cho đến khi nghỉ hưu, chưa từng nhận bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) thì khoản tiền đã đóng BHTN sẽ thế nào? NLĐ có được hưởng trợ cấp thất nghiệp hay không?
Thưởng Tết ở công ty đông công nhân lao động nhất ở TP. HCM

Thưởng Tết ở công ty đông công nhân lao động nhất ở TP. HCM

Với tư tưởng luôn tìm cách làm lợi nhất cho người lao động, những năm qua, BCH CĐCS Công ty PouYuen luôn thương lượng, kí thỏa ước lao động tập thể với ban giám đốc công ty với nhiều điều khoản có lợi cho người lao động.
Giá xăng dầu trong nước đồng loạt tăng

Giá xăng dầu trong nước đồng loạt tăng

Ngày 9/1/2025, Liên Bộ Công Thương - Tài chính điều chỉnh tăng giá xăng dầu trong nước lên trên 21.000 đồng/lít.
Người lao động trăn trở về mức hưởng trợ cấp thất nghiệp

Người lao động trăn trở về mức hưởng trợ cấp thất nghiệp

Người lao động quan tâm tới việc đề xuất tăng mức hưởng trợ cấp thất nghiệp (TCTN) nhằm tạo điều kiện hỗ trợ người lao động có cuộc sống tối thiểu khi mất việc làm, thất nghiệp.
Doanh nghiệp chăm lo thiết thực, thưởng Tết cao, người lao động phấn khởi

Doanh nghiệp chăm lo thiết thực, thưởng Tết cao, người lao động phấn khởi

Tết Nguyên đán này, các doanh nghiệp và tổ chức Công đoàn trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa sẽ chăm lo chu đáo cho NLĐ bằng những món quà Tết, khoản thưởng xứng đáng. Qua đó, vun đắp thêm tình cảm gắn bó và động viên NLĐ.
Đặt tour du lịch, đổi tiền online dịp Tết, cẩn thận “sập bẫy” lừa đảo

Đặt tour du lịch, đổi tiền online dịp Tết, cẩn thận “sập bẫy” lừa đảo

Dịp cận Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, các vụ lừa đảo trực tuyến lợi dụng nhu cầu đổi tiền mới, đi du lịch tăng mạnh. Tuy đây không phải những chiêu trò mới nhưng vẫn nhiều nạn nhân dính bẫy, chuyên gia khuyến cáo gì?
Xem thêm
Phiên bản di động