Gần 400.000 tỷ đồng đầu tư hệ thống cảng biển Việt Nam

Chiều 8/11, Bộ Giao thống vận tải (GTVT) tổ chức hội thảo lấy ý kiến về ‘‘Quy hoạch chi tiết nhóm cảng biển, bến cảng, cầu cảng, bến phao, khu nước, vùng nước thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050’’ và “Quy hoạch phát triển hệ thống cảng cạn thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050”.

Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Xuân Sang cho biết, sau 20 năm phát triển, hệ thống cảng biển Việt Nam định hình với quy mô tổng chiều dài trên 90 km, đầy đủ công năng xếp dỡ với năng lực thông quan đạt khoảng 750 triệu tấn/năm.

Các cảng biển chính có thể tiếp nhận tàu biển trọng tải từ trên 30.000 đến hàng trăm nghìn tấn. Bến cảng tại Bà Rịa - Vũng Tàu tiếp nhận được tàu biển trọng tải đến trên 214.000 tấn (trên 18.000 TEU), cảng biển Hải Phòng tại Lạch Huyện tiếp nhận tàu trọng tải đến 145.000 tấn (khoảng 13.500 TEU). Hệ thống cảng biển Việt Nam hàng năm thông quan trên 90% hàng hóa xuất nhập khẩu.

Là loại hình phát triển muộn hơn cảng biển, song hiện nay cảng cạn được quan tâm đầu tư tại các khu vực, hành lang vận tải tập trung lưu lượng hàng hóa container lớn như Móng Cái - Quảng Ninh, Đình Vũ - Hải Phòng, Quế Võ - Bắc Ninh, Gia Lâm - Hà Nội, Duy Tiên - Hà Nam, Nhơn Trạch - Đồng Nai… Các cảng cạn có thế mạnh là tận dụng mạng lưới giao thông vận tải thủy nội địa để chuyển hàng hóa với khối lượng lớn, giá thành rẻ và ít ô nhiễm.

Nhiều cảng biển ở Việt Nam có thể tiếp nhận tàu trọng tải lớn

Tại hội thảo, ông Lê Tấn Đạt - Phó tổng giám đốc Công ty Tư vấn và Xây dựng công trình hàng hải trình bày báo cáo Quy hoạch chi tiết nhóm cảng biển, bến cảng, cầu cảng, bến phao, khu nước, vùng nước thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Ông Đạt cho biết tính đến tháng 10, cả nước có 296 bến cảng với chiều dài khoảng 103 km cầu cảng (gấp hơn 4,7 lần năm 2000). Đồng thời, hình thành các cảng cửa ngõ quốc tế tại khu vực phía Bắc và phía Nam. Ngoài ra, các bến chuyên dùng quy mô lớn gắn với khu công nghiệp, liên hợp luyện kim, lọc hóa dầu, trung tâm nhiệt điện than tiếp nhận tàu đến 200.000 tấn, hàng lỏng đến 150.000 tấn (tàu xuất sản phẩm), dầu thô đến 320.000 tấn, cơ bản đạt được các mục tiêu quy hoạch đến năm 2020.

Dự kiến, tổng nhu cầu đầu tư hệ thống cảng biển là 398.706 tỷ đồng. Trong đó, đến năm 2025 là 147.164 tỷ đồng gồm nhu cầu vốn đầu tư cho hạ tầng hảng hải công cộng và đầu tư cho bến cảng. Đến năm 2030 cần bổ sung 251.542 tỷ đồng.

Ông Phạm Hoài Chung - Viện Chiến lược và Phát triển GTVT báo cáo kết quả nghiên cứu Quy hoạch phát triển hệ thống cảng cạn thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Theo đó, cảng cạn là bộ phận thuộc kết cấu hạ tầng giao thông vận tải, là đầu mối tổ chức vận tải hàng hóa bằng container gắn liền với hoạt động của cảng biển, cảng hàng không quốc tế, cửa khẩu đường bộ, đường sắt quốc tế. Phát triển cảng cạn nhằm tổ chức vận tải container, tăng hiệu quả hoạt động dịch vụ logistics trên các hành lang vận tải, góp phần giảm ùng tắc giao thông tại cảng biển, cửa khẩu quốc tế và các đô thị lớn. Phát triển cảng cạn ở Việt Nam đang càng ngày càng trở nên cấp thiết.

Đến nay, Việt Nam đưa vào khai thác 10 cảng cạn. Ngoài ra, còn 6 cảng thông quan nội địa đang hoạt động thuộc vị trí được quy hoạch cảng cạn nhưng các chủ đầu tư chưa thực hiện thủ tục chuyển đổi thành cảng cạn theo quy định.

Tổng khối lượng hàng hóa xuất nhập khẩu bằng container thông qua các cảng cạn và điểm thông quan nội địa đang hoạt động hiện nay khoảng 4,2 triệu TEU/năm.

Khối lượng hàng thông qua 10 cảng cạn chỉ chiếm khoảng 10% do hầu hết đều mới được hình thành và nằm ở miền Bắc, ngoại trừ cảng cạn Nhơn Trạch (Đồng Nai).

Hệ thống cảng biển Việt Nam cần được đầu tư lớn trong tương lai

Trong giải pháp về đầu tư cho phát triển hệ thống cảng cạn, ông Chung đề nghị xem xét áp dụng đầu tư phát triển cảng cạn theo theo hình thức đối tác công tư (PPP) với các cảng cạn có quy mô lớn theo hướng Nhà nước tạo điều kiện về quỹ đất, đầu tư kết nối đường sắt với cảng cạn, hoàn chỉnh môi trường pháp lý và ban hành cơ chế, chính sách phát triển cảng cạn và tư nhân đầu tư hạ tầng, thiết bị và tổ chức quản lý, khai thác cảng cạn.

Phát biểu kết luận, Thứ trưởng Nguyễn Xuân Sang đánh giá quy hoạch về cảng biển và cảng cạn có khối lượng nghiên cứu rất lớn và chuyên sâu. Thứ trưởng đề nghị các Bộ, ngành, địa phương, các đại biểu tiếp tục có ý kiến đóng góp cho dự thảo báo cáo để Cục Hàng hải Việt Nam và các đơn vị tư vấn chắt lọc ý kiến, hoàn thiện báo cáo.