Tiếp tục buộc các sàn TMĐT phải nộp thuế thay người bán

Hình minh họa

Như nhiều lần đề cập, thời gian qua, Bộ Tài chính tiếp tục xây dựng Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 126/2020/NĐ-CP quy định chi tiết Luật Quản lý thuế và Nghị định 123/2020/NĐ-CP quy định về hoá đơn, chứng từ.

Trong đó, Dự thảo này đã có một số quy định mới về trách nhiệm của sàn thương mại điện tử (TMĐT) liên quan đến nghĩa vụ thuế của người bán trên sàn, gồm: trách nhiệm kê khai, nộp thuế thay tại Điều 1.2 (bổ sung Điều 7.5.k Nghị định 126/2020/NĐ-CP); sàn TMĐT có chức năng đặt hàng trực tuyến có trách nhiệm phải đại diện cho người bán là cá nhân (bao gồm cả trong nước và nước ngoài) khai thuế, nộp thuế cho cá nhân…

Mới đây, Bộ Tài chính đã hoàn thành tờ trình Chính phủ về việc sửa đổi một số điều của Nghị định 126/2020 quy định chi tiết một số điều của Luật Quản lý thuế.

Đáng chú ý, theo đề xuất của Bộ Tài chính, đơn vị này tiếp tục giữ yêu cầucác sàn TMĐT có chức năng đặt hàng trực tuyến như Shopee, Tiki, Lazada... sẽ phải khai thay và nộp thay thuế cho cá nhân kinh doanh.

Đây cũng chính là một trong những điểm ngay từ thời gian xây dựng và đưa ra lấy ý kiến đã vấp phải nhiều phản ứng không tán đồng từ các đơn vị như Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), các hiệp hội và chính các doanh nghiệp có liên quan...

Chỉ một số sàn không tham gia trực tiếp vào giao dịch mới không phải nộp thuế thay

Tại tờ trình, Bộ Tài chính cho biết, từ tháng 9/2021, Chính phủ đã ban hành Nghị định 85/2021 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 52/2013 về TMĐT, trong đó đưa ra các hình thức hoạt động của sàn giao dịch TMĐT, bao gồm 4 hình thức chính.

Theo đó, một là, website cho phép người tham gia được mở các gian hàng để trưng bày, giới thiệu hàng hóa hoặc dịch vụ. Hai là, website cho phép người tham gia được mở tài khoản để thực hiện quá trình giao kết hợp đồng với khách hàng. Ba là, website có chuyên mục mua bán, trên đó cho phép người tham gia đăng tin mua bán hàng hóa và dịch vụ.

Cuối cùng là mạng xã hội có một trong các hình thức hoạt động theo quy định và người tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp trả phí cho việc thực hiện các hoạt động đó.

Trong đó, các website của từng hình thức sàn giao dịch TMĐT nêu trên sẽ có hoặc không có chức năng đặt hàng trực tuyến. Vì vậy, nghĩa vụ của hai loại sàn này cũng khác nhau.

Tại tờ trình, Bộ Tài chính đề xuất các sàn TMĐT có chức năng đặt hàng trực tuyến (như Shopee, Lazada, Tiki, Sendo…) vẫn sẽ phải kê khai và nộp thuế thay cho cá nhân kinh doanh trên sàn.

Còn đối với các sàn như Chotot, Batdongsan.com... không tham gia trực tiếp vào giao dịch mua bán (chỉ là đăng tin mua bán hàng hóa và dịch vụ) theo Bộ Tài chính sẽ không phải khai, nộp thuế thay người tham gia. Lý do là các đơn vị này không thể kiểm soát và cũng không có thông tin doanh thu, tài khoản ngân hàng, căn cước công dân, mã số thuế, địa chỉ người bán...

Có thể thấy, đề xuất mới này của Bộ Tài chính được đưa ra sau khi đề xuất cũ yêu cầu tất cả sàn TMĐT phải kê khai, nộp thuế thay người bán để tránh thất thu thuế nhận được nhiều ý kiến phản hồi từ doanh nghiệp, chuyên gia.

Về lý giải, Bộ Tài chính cho rằng, mọi hoạt động mua bán, từ khâu đặt hàng, vận chuyển, thanh toán, giải quyết khiếu kiện về hàng hóa, dịch vụ,... đều được thực hiện thông qua sàn và người mua hàng chỉ thực hiện các giao dịch thông qua sàn.

Theo đó, "sàn có chức năng đặt hàng trực tuyến có thể khai thuế thay, nộp thuế thay người bán một cách thuận lợi, đầy đủ", do những đơn vị này tham gia trực tiếp, đóng vai trò quyết định với từng giao dịch mua bán và nắm được doanh thu của cá nhân kinh doanh.

Bộ Tài chính khẳng định, việc yêu cầu các sàn TMĐT có chức năng đặt hàng trực tuyến kê khai và nộp thuế thay cho người bán phù hợp với quy định tại Nghị định 85/2021; đồng thời không trái quy định hiện hành tại các luật thuế.

Cũng theo cơ quan này, "sàn có chức năng đặt hàng trực tuyến khai và nộp thuế thay người bán" là phương án tối ưu để quản lý thuế, góp phần cải cách thủ tục và giảm đầu mối kê khai". Theo đó, thay vì hàng trăm nghìn cá nhân trực tiếp khai thuế thì chỉ cần một đấu mối là sàn TMĐT.

Nộp thuế thay tạo ra áp lực tài chính rất lớn cho các sàn TMĐT

Trong luồng dư luận phản ứng đề xuất của Bộ Tài chính, VCCI là cơ quan đã nhiều lần trực tiếp có văn bản kiến nghị gửi tới bộ này.

Đơn cử, tại văn bản góp ý công bố vào cuối tháng 5, VCCI đặc biệt lưu ý: "Một số ý kiến góp ý của VCCI trong văn bản trước đây hiện chưa được Ban soạn thảo tiếp thu". Đồng thời tái khẳng định các quy định như tại ở Dự thảo hiện tại của Bộ Tài chính sẽ tác động rất lớn đến doanh nghiệp...

Theo VCCI, thị trường TMĐT của Việt Nam vẫn đang trên đà phát triển. Chính sách chung với đối tượng này vẫn nên tiếp tục hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp tiếp tục đẩy mạnh đầu tư phát triển. Do đó, "các quy định mới cần phải cân nhắc thật sự thấu đáo để tránh tạo ra gánh nặng chi phí tuân thủ quá lớn cho các đối tượng trung gian này".

Phân tích của VCCI cho thấy, nhiều sàn TMĐT có chức năng đặt hàng không thu nhận toàn bộ dòng tiền trong tất cả các giao dịch qua sàn. Lý do bởi sàn TMĐT sẽ không nhận được tiền của người mua hàng nếu họ thanh toán bằng tiền mặt.

Trên thực tế, khi các giao dịch trên sàn được thanh toán bằng tiền mặt, tiền hàng sẽ chuyển từ người mua qua đơn vị vận chuyển (thông qua shipper) về người bán. Hoặc ngược lại, shipper sẽ trả trực tiếp cho người bán và nhận lại tiền từ người mua.

Do đó, việc yêu cầu các sàn TMĐT kê khai, nộp thuế thay cho người bán sẽ tạo ra áp lực rất lớn tài chính cho sàn khi phải ứng trước một khoản tiền thuế từ người bán phải đóng.

Ngoài ra, trong nhiều trường hợp, sàn TMĐT không có đủ công cụ cũng như quyền lực để thực thi yêu cầu người bán trả lại tiền thuế mà sàn đã đóng thay. Điều này sẽ gây khó khăn rất lớn cho hoạt động của sàn TMĐT.

Xuyên suốt các lần cho ý kiến, VCCI đều khẳng định: các sàn TMĐT có chức năng đặt hàng trực tuyến chỉ là đơn vị trung gian giữa người bán và người mua, vì vậy yêu cầu các sàn TMĐT có trách nhiệm kê khai, nộp thuế thay cho người bán là chưa phù hợp với bản chất hoạt động của mô hình này...