Truyền thông hiện đại trong phòng chống tác hại thuốc lá

Ông Vũ Mạnh Cường (Giám đốc Trung tâm Truyền thông Giáo dục sức khỏe Trung ương, Bộ Y tế) nhấn mạnh tại chương trình tập huấn: “Vạch trần sự hấp dẫn giả tạo - Truyền thông trách nhiệm vì môi trường và sức khỏe cộng đồng”, do Trung tâm Bảo vệ môi trường và Ứng phó biến đổi khí hậu (CEPVN) phối hợp với Trung tâm Truyền thông tài nguyên và môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) tổ chức nhằm hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá 31 tháng 5 và Tuần lễ Quốc gia không thuốc lá (25-31 tháng 5 năm 2025), ngày 30/5.

Ông Vũ Mạnh Cường (Giám đốc Trung tâm Truyền thông Giáo dục sức khỏe Trung ương, Bộ Y tế).

Theo ông Vũ Mạnh Cường, Tạp chí Lao động và Công đoàn là một trong những cơ quan báo chí thời gian vừa qua đã có nhiều nỗ lực thực hiện số hoá các hoạt động truyền thông với nhiều nội dung hấp dẫn, hình thức thể hiện đa dạng.

“Chúng tôi mong muốn công tác phòng chống tác hại thuốc lá có thể làm theo cách thức Tạp chí Lao động và Công đoàn đang triển khai”, ông Cường bày tỏ.

Ông Vũ Mạnh Cường đánh giá, công tác tuyên truyền hiện nay trên báo chí là thiếu nội dung sáng tạo, có nhiều phóng viên cũng như các cơ quan báo chí vẫn đi theo cách thức truyền thống đó là đăng bài.

“Đăng bài cũng hiệu quả, tuy nhiên nếu chúng ta vẫn chung thành với cách thức này thì rất khó tạo tác động mạnh đến những người đang hút thuốc, mà cần số hoá và đa dạng hoá hình thức truyền thông của mình bằng các hình thức khác, như tổ chức các cuộc toạ đàm trực tuyến, sản xuất các video ngắn trên TikTok hay YouTube… thì sẽ đạt hiệu quả hơn rất nhiều so với việc chỉ viết bài”, ông Cường nói.

Vẫn theo ông Vũ Mạnh Cường, hiện nay nhiều cơ quan báo chí cho biết đa dạng hoá hình thức tuyên truyền phòng chống tác hại thuốc lá qua các kênh mới thì hiệu quả sẽ cao hơn, nhưng do toà soạn thiếu nguồn lực tài chính nên rất khó chuyển một bài báo thành sản phẩm truyền thông bằng hình thức số hoá.

“Với công cụ AI, phóng viên có thể chuyển text thành video nhanh chóng và đơn giản, AI có thể mô tả bằng text và chuyển thành video rất hấp dẫn”, ông Cường chia sẻ.

Ông Phạm Hồng Quân - Trung tâm Bảo vệ môi trường và Ứng phó biến đổi khí hậu (CEPVN).

Trao đổi tại buổi tập huấn, ông Phạm Hồng Quân - Trung tâm Bảo vệ môi trường và Ứng phó biến đổi khí hậu (CEPVN) cho ngành công nghiệp thuốc lá đã từng quảng bá sản phẩm của mình như một biểu tượng của sự tự do, bản lĩnh và phong cách.

Qua phim ảnh và quảng cáo, văn hóa tiêu dùng thuốc lá đã len lỏi vào tiềm thức như một hành vi thời thượng. Ngày nay, với sự ra đời của thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng, thông điệp "thuốc lá ít hại" lại được tung hô mạnh mẽ hơn bao giờ hết.

Nhưng qua các nghiên cứu của WHO, CDC Hoa Kỳ và Bộ Y tế, thuốc lá thế hệ mới vẫn chứa nicotine, kim loại nặng và gây tổn thương phổi, tim mạch. Chưa có đủ bằng chứng khoa học để khẳng định rằng các sản phẩm này giúp cai thuốc lá thông thường.

Nguy hiểm hơn, chúng đang đe dọa cuốn hút giới trẻ vào một cơn nghiện thế hệ mới. Những sản phẩm này vẫn chứa hàng ngàn chất độc, vẫn tạo ra rác thải nhựa và vẫn đang hướng tới đối tượng là thế hệ tương lai của chúng ta.

Chúng ta đang phải đối mặt với một ngành công nghiệp có thể đang thao túng nhận thức cộng đồng bằng các chiến thuật marketing hiện đại, thậm chí là “tẩy xanh” (greenwashing) – đánh tráo khái niệm và che giấu bản chất vấn đề.

Toàn cảnh chương trình tập huấn: “Vạch trần sự hấp dẫn giả tạo - Truyền thông trách nhiệm vì môi trường và sức khỏe cộng đồng.

Trong bối cảnh đó, vai trò của các nhà báo, phóng viên lại càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Các nhà báo sẽ là những “chiến binh” trên mặt trận thông tin, người cầm “ngọn lửa” sự thật, có sức mạnh định hình nhận thức và thúc đẩy chính sách tiến bộ.

“Một bài báo sắc sảo hay một phóng sự chân thực có thể đánh thức hàng triệu người, khiến công chúng nhận ra mỗi điếu thuốc không chỉ gây ung thư mà còn ảnh hưởng đến dòng sông, cánh rừng và tương lai của con em chúng ta”, ông Quân khẳng định.

Thực tế đã chứng minh sức mạnh của truyền thông. Theo WHO, các chiến dịch truyền thông hiệu quả đã góp phần giúp giảm tỷ lệ hút thuốc tại Việt Nam trong những năm qua.

Các nhà báo có khả năng biến những con số khô khan, dữ liệu khoa học phức tạp thành những câu chuyện gần gũi, chạm đến cảm xúc của hàng triệu người. Sức mạnh lớn nhất của các nhà báo là kể những câu chuyện về sự thay đổi tích cực, như câu chuyện của những người đã cai thuốc thành công, những cộng đồng xây dựng môi trường sống không khói thuốc.

Hay những doanh nghiệp theo đuổi mô hình kinh doanh bền vững. Những câu chuyện này gieo vào lòng người đọc niềm tin và hy vọng về một tương lai tốt đẹp hơn.

Báo chí là tiếng nói giám sát mạnh mẽ, là “lá chắn” bảo vệ lợi ích cộng đồng bằng việc cung cấp thông tin minh bạch và đa chiều, giúp các nhà hoạch định chính sách có thêm cơ sở để đưa ra quyết định đúng đắn, đồng thời giúp công chúng hiểu và ủng hộ các chính sách tiến bộ.

Hà Nội: Thu giữ hàng chục nghìn điếu xì gà, thuốc lá nhập lậu trị giá hơn 3 tỷ đồng Lực lượng chức năng TP.Hà Nội vừa phát hiện, thu giữ 14.661 điếu thuốc lá xì gà và 42,7 kg sợi thuốc lá, có tổng ...

Tăng thuế thuốc lá: Cần lộ trình và giải pháp bổ trợ doanh nghiệp Đề xuất tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá, với mức tăng dự kiến từ 2.000 - 5.000 đồng/bao, đang thu hút ...

Phòng chống buôn lậu thuốc lá: Thách thức từ lệnh cấm và những tác động đa chiều Dù đã có lệnh cấm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng theo Nghị quyết 173/2024/QH15, tình trạng buôn lậu thuốc lá qua ...