“Cơn lốc” AI “càn quét” ngành xử lý dữ liệu

Trong số các công việc chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, ngành nhập liệu và xử lý dữ liệu đang đứng trước nguy cơ bị AI thay thế hoàn toàn. Nhập liệu và xử lý dữ liệu từ lâu đã là công việc đòi hỏi sự chính xác và tốc độ. Tuy nhiên, đặc thù của ngành này lại khiến nó dễ bị AI "thâu tóm".

Trước "cơn lốc" AI đang dần thay thế công việc nhập liệu và xử lý dữ liệu, nhiều nhân viên trong ngành này đang trải qua cảm giác hoang mang, lo lắng.

Những hệ thống AI hiện đại có khả năng trích xuất, xử lý và phân tích dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau với độ chính xác gần như tuyệt đối. Chúng có thể làm việc 24/7, không bị ảnh hưởng bởi yếu tố tâm lý hay sức khỏe như con người.

Học cách "làm chủ AI" thay vì bị AI kiểm soát

Theo nghiên cứu của McKinsey, hơn 80% công việc liên quan đến nhập liệu có thể được tự động hóa hoàn toàn nhờ AI và công nghệ xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP). Những doanh nghiệp lớn như Amazon, Google hay Microsoft đều đã tích hợp AI vào quy trình quản lý dữ liệu, giảm đáng kể số lượng nhân sự cho các vị trí này.

Trước cơn lốc AI đang dần thay thế công việc nhập liệu và xử lý dữ liệu, nhiều nhân viên trong ngành này đang trải qua cảm giác hoang mang, lo lắng nhưng cũng không thiếu những người chủ động thích nghi với thay đổi.

Anh Nguyễn Hoàng, 35 tuổi-nhân viên nhập liệu tại một công ty xuất nhập khẩu, cho biết đã làm công việc này hơn 10 năm. Trước đây phải nhập dữ liệu từ hóa đơn, hợp đồng và các giấy tờ khác vào hệ thống. Nhưng gần đây, công ty bắt đầu triển khai AI tự động hóa nhập liệu.

“Hệ thống có thể nhận diện chữ viết tay, xử lý tài liệu nhanh hơn chúng tôi gấp nhiều lần. Hiện tại, công ty chưa sa thải nhân sự, nhưng khối lượng công việc của tôi giảm đi đáng kể. Tôi thực sự lo lắng về tương lai", anh Hoàng nói.

Tương tự, chị Phạm Thanh Hà-nhân viên xử lý dữ liệu tại một doanh nghiệp tài chính, chia sẻ trước đây tôi chỉ cần biết sử dụng Excel, nhập dữ liệu theo mẫu và kiểm tra tính chính xác. Nhưng bây giờ, công ty đã áp dụng phần mềm AI có thể tự động nhận diện lỗi sai, xử lý hàng trăm nghìn dòng dữ liệu trong vài phút. “Chúng tôi được thông báo nếu không học thêm kỹ năng mới, sẽ rất khó giữ được công việc”, chị Hà bày tỏ.

Dù lo lắng, nhưng cũng có không ít nhân viên nhận ra rằng cần thay đổi để thích nghi. Anh Trần Minh Dương, một nhân viên nhập liệu đã có 7 năm kinh nghiệm, đánh giá ban đầu rất sốc khi nghe tin công ty sẽ cắt giảm nhân sự do áp dụng AI.

Nhưng cũng không thiếu những người chủ động thích nghi với thay đổi.

“Nhưng sau đó, tôi quyết định học thêm về phân tích dữ liệu và hiện tại đang thử sức với công việc mới là kiểm soát chất lượng dữ liệu do AI tạo ra. AI giỏi, nhưng đôi khi vẫn mắc lỗi và con người cần đảm bảo rằng hệ thống không có sai sót", anh Dương bình luận.

Bà Nguyễn Thu Trang, trưởng phòng nhân sự tại một công ty công nghệ nhận định AI có thể thay thế việc nhập liệu thủ công, nhưng vẫn cần con người để giám sát, tinh chỉnh và đảm bảo tính chính xác của dữ liệu. Nhân viên nào chịu khó học hỏi, nâng cấp kỹ năng sẽ không bị bỏ lại phía sau.

Đứng trước xu hướng này, một số doanh nghiệp đã thực hiện chương trình đào tạo lại nhân sự để giúp họ chuyển đổi sang những vai trò mới. Anh Lê Quang Hưng, 29 tuổi-từng là nhân viên nhập liệu, hiện nay đang làm phân tích dữ liệu sau khi tham gia một khóa học kéo dài 6 tháng cho biết ban đầu cũng rất hoang mang.

Sau đó nhận ra, AI có thể thay thế nhập liệu nhưng vẫn cần người hiểu dữ liệu để đưa ra phân tích. “Tôi đã học SQL, Python và hiện giờ công việc của tôi thú vị hơn rất nhiều so với trước đây", anh Hưng khẳng định.

Hiện nay, đã có nhiều nhân viên nhập liệu đang dần chuyển sang các vai trò như giám sát hệ thống AI xử lý dữ liệu, phân tích dữ liệu, kiểm tra và đảm bảo chất lượng dữ liệu, hỗ trợ triển khai và tối ưu hóa hệ thống AI trong doanh nghiệp.

AI đang tạo ra áp lực lớn đối với ngành nhập liệu và xử lý dữ liệu, nhưng thực tế cho thấy không phải ai cũng rơi vào cảnh thất nghiệp. Những người chủ động học hỏi và thích nghi có thể tìm thấy cơ hội mới.

Như anh Dương-người chuyển sang kiểm soát dữ liệu AI, hay anh Hưng-người trở thành chuyên viên phân tích dữ liệu đã chứng minh, nếu có đủ sự chuẩn bị, AI không phải là dấu chấm hết cho sự nghiệp, mà có thể là cánh cửa mở ra một con đường phát triển mới.

AI là "mối đe dọa" hay cơ hội tái cấu trúc nhân sự?

Nhiều chuyên gia công nghệ cho rằng, AI không hẳn là “kẻ thù” của lao động nhập liệu mà chỉ đơn thuần là công cụ giúp tối ưu hóa công việc. Theo TS. Lê Minh-chuyên gia AI tại một công ty công nghệ lớn, những công việc lặp đi lặp lại, không đòi hỏi tư duy sáng tạo, sẽ bị AI thay thế. Nhưng con người vẫn giữ vai trò quan trọng trong giám sát, kiểm soát và tối ưu hóa hệ thống.

AI đang tạo ra áp lực lớn đối với ngành nhập liệu và xử lý dữ liệu, nhưng thực tế cho thấy không phải ai cũng rơi vào cảnh thất nghiệp.

“Điều này có nghĩa là AI không đơn thuần loại bỏ việc làm, mà nó thay đổi cách con người thực hiện công việc. Những nhân viên nhập liệu truyền thống nếu không có sự chuẩn bị và nâng cao kỹ năng, chắc chắn sẽ gặp khó khăn trong việc giữ được vị trí của mình”, TS. Lê Minh khẳng định.

Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng AI đang khiến hàng triệu lao động trong ngành nhập liệu đối diện với nguy cơ bị đào thải. Từ nghiên cứu của McKinsey với hơn 80% công việc nhập liệu có thể được tự động hóa, điều này đồng nghĩa với việc các doanh nghiệp sẽ không còn cần đến một lực lượng lao động lớn như trước.

TS. Nguyễn Quang Hòa, chuyên gia về kinh tế lao động nhận định AI đúng là đang gây ra làn sóng cắt giảm lao động. Nhưng nếu nhìn xa hơn, chúng ta sẽ thấy đây là một phần của sự chuyển đổi tất yếu. Công nhân thời đại cách mạng công nghiệp lần thứ 4 phải có những kỹ năng mới thay vì chỉ làm những công việc đơn thuần.

Dữ liệu từ Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) cho thấy ,đến năm 2025 dù AI có thể thay thế 85 triệu việc làm, nhưng đồng thời cũng tạo ra 97 triệu vị trí mới, chủ yếu liên quan đến giám sát và tối ưu hóa công nghệ.

Trước sự bùng nổ của AI, chính phủ nhiều nước đang đưa ra các chính sách hỗ trợ người lao động bị ảnh hưởng. Một số hướng tiếp cận bao gồm, hỗ trợ đào tạo lại (reskilling) và nâng cấp kỹ năng (upskilling).

Cụ thể, đó là các chương trình đào tạo dành cho nhân viên nhập liệu để họ có thể đảm nhiệm vai trò mới như kiểm duyệt dữ liệu, phân tích dữ liệu hoặc lập trình cơ bản. Tăng cường giám sát việc triển khai AI. Một số quốc gia như EU đang xem xét áp dụng quy định bắt buộc các công ty sử dụng AI phải có kế hoạch bảo vệ nhân sự bị ảnh hưởng.

Dù gặp áp lực lớn trước cơn lốc AI, nhưng nhiều doanh nghiệp trong nước không xem AI là "cỗ máy hủy diệt việc làm", mà là công cụ giúp họ tái cấu trúc nhân sự theo hướng hiệu quả hơn. Bà Trần Bích Ngọc, Giám đốc một công ty phần mềm chuyên về xử lý dữ liệu, cho biết trước đây, công ty phải thuê hàng trăm nhân viên nhập liệu để xử lý thông tin từ hợp đồng, hóa đơn và chứng từ.

AI không phải là kẻ thù của lao động, mà là công cụ giúp tối ưu hóa công việc.

Nhưng giờ đây AI có thể làm phần lớn công việc này. “Chúng tôi không cắt giảm nhân sự ồ ạt mà đang đào tạo họ chuyển sang kiểm tra chất lượng dữ liệu và giám sát hệ thống AI”, bà Ngọc khẳng định.

Một số doanh nghiệp lớn cũng đang triển khai các chương trình đào tạo lại (reskilling) cho nhân viên nhập liệu để họ có thể đảm nhận những vai trò như giám sát dữ liệu AI – Kiểm tra tính chính xác của dữ liệu do AI xử lý. Phân tích dữ liệu – Chuyển từ việc nhập dữ liệu sang khai thác và phân tích dữ liệu để đưa ra quyết định kinh doanh. Tối ưu hóa AI – Hỗ trợ doanh nghiệp cải tiến hệ thống AI để đạt hiệu suất cao hơn.

Dù AI có thể thay thế nhiều vị trí nhập liệu, nhưng theo các chuyên gia, vẫn có những cách để người lao động không bị đào thải. Thay vì lo sợ mất việc thì hãy chủ động học hỏi. Nếu một nhân viên nhập liệu biết cách làm việc với AI, họ sẽ trở thành người kiểm soát AI thay vì bị thay thế.

Để thích nghi với sự thay đổi, chuyên gia nhân sự Nguyễn Thanh Tùng đưa ra một số khuyến nghị. Đó là, học thêm kỹ năng mới như kiểm soát dữ liệu, phân tích dữ liệu hoặc lập trình cơ bản. Tận dụng AI như một công cụ hỗ trợ, thay vì xem nó là đối thủ cạnh tranh. Chuyển sang các vai trò ít bị AI thay thế hơn, như hỗ trợ khách hàng hoặc quản lý hệ thống AI.

Rõ ràng, AI đang thay đổi mạnh mẽ thị trường lao động, đặc biệt là ngành nhập liệu và xử lý dữ liệu. Tuy nhiên, thay vì chỉ nhìn nhận AI như một "mối đe dọa", nó cũng mở ra nhiều cơ hội tái cấu trúc nhân sự.

Người lao động cần chủ động nâng cấp kỹ năng, doanh nghiệp cần hỗ trợ quá trình chuyển đổi, và các cơ quan quản lý cần có chính sách phù hợp để đảm bảo rằng không ai bị bỏ lại phía sau trong làn sóng AI này.

Kế toán viên hãy cẩn thận: AI đang đến gần! Trong vòng 3 năm tới, 80% nhân sự kế toán có thể bị thay thế bởi trí tuệ nhân tạo (AI), theo một nghiên cứu ...

Nhân sự kế toán trước “cơn lốc” AI: Chuyển mình hay chờ đợi? Sự trỗi dậy mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo (AI) đang làm thay đổi diện mạo của nhiều ngành nghề, trong đó có kế ...

Năm 2025: Cuộc cách mạng AI sẽ định hình tương lai của doanh nghiệp Năm 2025 hứa hẹn sẽ là một cột mốc quan trọng trong cuộc cách mạng trí tuệ nhân tạo (AI), khi các doanh nghiệp trên ...