Kế toán viên cần “tiến hóa” cùng AI

Trong thời đại số hóa, ngành kế toán không nằm ngoài làn sóng thay đổi của công nghệ. AI hiện nay có thể tự động xử lý hóa đơn, đối soát chứng từ, phát hiện sai sót, phân tích dữ liệu tài chính và dự báo dòng tiền với độ chính xác cao. Các phần mềm AI tiên tiến như Xero, QuickBooks hay SAP có thể thay thế phần lớn công việc nhập liệu, lập báo cáo và kiểm toán sơ bộ​.

Thay vì lo lắng bị AI thay thế, kế toán viên cần chủ động nâng cao kỹ năng và thích nghi với công nghệ.

Dữ liệu từ Datarails – một công ty phần mềm tài chính có trụ sở tại Israel cho thấy, nhu cầu về kỹ năng AI trong ngành kế toán đang gia tăng nhanh chóng. Các nền tảng tuyển dụng như LinkedIn, Glassdoor, Indeed cũng ghi nhận AI không còn chỉ là công cụ hỗ trợ mà đã trở thành một yếu tố bắt buộc trong ngành tài chính​.

Định hình lại vai trò của kế toán viên

Mặc dù AI đang thay đổi ngành kế toán, nhưng thay vì mất đi công việc, kế toán viên có cơ hội trở thành những chuyên gia có giá trị hơn với các vai trò mới, như nhà phân tích tài chính và dữ liệu. Khi AI xử lý các tác vụ đơn giản, kế toán viên có thể tập trung vào phân tích tài chính chuyên sâu, đánh giá hiệu suất kinh doanh và lập chiến lược tài chính.

Anh Phạm Quang Huy, một kế toán viên tại TP.HCM chia sẻ trước đây phải dành phần lớn thời gian để nhập số liệu và lập báo cáo. Nhưng từ khi công ty ứng dụng AI, thì có nhiều thời gian hơn để phân tích số liệu và tư vấn tài chính cho ban giám đốc. Đây là một sự thay đổi tích cực.

Kiểm toán viên nâng cao và quản lý rủi ro. Dù AI có thể phát hiện sai sót nhanh hơn, nhưng vẫn cần con người để xác minh dữ liệu và đảm bảo tuân thủ các quy định pháp lý.

Ông Trần Văn Hùng, chuyên gia kiểm toán tại một công ty Big4 đánh giá AI có thể kiểm tra số liệu nhưng không thể thay thế hoàn toàn quá trình kiểm toán. Chúng ta vẫn cần con người để đánh giá rủi ro, kiểm soát tài chính và đảm bảo tính minh bạch của doanh nghiệp.

“Doanh nghiệp ngày càng cần các kế toán viên có khả năng tư vấn chiến lược tài chính, quản lý thuế và tối ưu hóa dòng tiền thay vì chỉ thực hiện các công việc kế toán truyền thống”, ông Hùng nhận mạnh.

Kế toán viên cần làm chủ công nghệ thay vì sợ hãi.

Bà Nguyễn Thu Hà, kế toán trưởng của một tập đoàn thương mại cho biết AI giúp chúng tôi làm việc nhanh hơn, chính xác hơn. “Nhưng cuối cùng, các quyết định tài chính vẫn cần con người đảm nhiệm. Tôi không lo bị thay thế, mà tôi đang học cách sử dụng AI để nâng cao hiệu quả công việc của mình”, bà Hà bày tỏ.

Chuyên gia tích hợp hệ thống kế toán AI. Các doanh nghiệp cần nhân sự có khả năng tích hợp AI vào hệ thống kế toán doanh nghiệp, giúp quản lý tài chính và thuế hiệu quả hơn​.

TS. Lê Minh Tuấn, chuyên gia tài chính tại Viện Nghiên cứu Kinh tế Việt Nam nhận định AI không thể thay thế kế toán viên, nhưng sẽ buộc họ phải chuyển đổi vai trò. Đồng thời, các cơ quan quản lý cần xây dựng quy định để kiểm soát việc sử dụng AI trong kế toán, tránh gian lận tài chính.

Thay vì lo lắng bị AI thay thế, kế toán viên cần chủ động nâng cao kỹ năng và thích nghi với công nghệ để không chỉ giữ được công việc mà còn trở thành những chuyên gia tài chính có giá trị hơn. Dưới đây là những điều quan trọng được các chuyên gia gợi ý để kế toán viên chuẩn bị nhằm đảm bảo vị thế của mình trong thời đại AI.

Chủ động thích nghi thay vì lo lắng

Thứ nhất, thành thạo các công cụ kế toán ứng dụng AI. Kế toán viên cần làm chủ công nghệ thay vì sợ hãi trước nó. Hiện nay, có nhiều phần mềm kế toán tích hợp AI giúp tự động hóa các công việc như nhập liệu, xử lý hóa đơn, lập báo cáo tài chính và phân tích dữ liệu.

Kế toán viên cần học cách diễn giải dữ liệu, phân tích tài chính và đưa ra các quyết định chiến lược.

Cụ thể, hiện nay đang có các phần mềm kế toán AI phổ biến như Xero, QuickBooks, SAP, Oracle NetSuite (tích hợp AI để tự động hóa kế toán). UiPath, Automation Anywhere (robot tự động hóa quy trình kế toán). Power BI, Tableau (công cụ phân tích dữ liệu giúp kế toán viên trực quan hóa số liệu).

Thứ hai, nâng cao kỹ năng phân tích tài chính và tư duy chiến lược. AI có thể xử lý dữ liệu, nhưng việc phân tích, đưa ra chiến lược tài chính và ra quyết định vẫn cần con người. Do đó, kế toán viên cần học cách diễn giải dữ liệu, phân tích tài chính và đưa ra các quyết định chiến lược.

Những kỹ năng quan trọng bao gồm đọc hiểu báo cáo tài chính (cân đối kế toán, báo cáo thu nhập, lưu chuyển tiền tệ). Phân tích hiệu suất tài chính (ROE, ROI, EBITDA, P/E ratio). Lập kế hoạch ngân sách & dự báo tài chính (financial modeling). Đánh giá rủi ro và kiểm soát tài chính.

Thứ ba, nắm vững quy định về thuế, kiểm toán và quản lý rủi ro. AI có thể hỗ trợ xử lý dữ liệu, nhưng kế toán viên vẫn phải hiểu rõ các quy định về thuế, kiểm toán và luật pháp để đảm bảo doanh nghiệp tuân thủ quy định.

Những kiến thức quan trọng như Luật kế toán và kiểm toán (IFRS, GAAP, VAS). Các quy định về thuế (thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế GTGT, thuế thu nhập cá nhân). Kiểm toán nội bộ và kiểm soát rủi ro.

Thứ tư, tích hợp AI vào công việc thay vì coi AI là "kẻ thù". Kế toán viên cần xem AI là trợ thủ đắc lực để nâng cao năng suất. AI có thể giúp kế toán viên như giảm tải công việc nhập liệu, đối chiếu chứng từ. Cung cấp dự báo tài chính nhanh và chính xác. Phát hiện gian lận và bất thường trong dữ liệu.

Những ai biết tận dụng AI, nâng cao kỹ năng phân tích và tư duy chiến lược sẽ có nhiều cơ hội thăng tiến hơn.

Thứ năm, phát triển kỹ năng mềm, như tư duy sáng tạo, trí tuệ cảm xúc và giao tiếp. Cụ thể, đối với tư duy sáng tạo kế toán viên cần học cách tư duy đổi mới, tìm ra cách tối ưu hóa quy trình tài chính.

Trí tuệ cảm xúc (EQ). Khả năng làm việc với con người vẫn rất quan trọng, nhất là khi tư vấn tài chính hoặc làm việc với kiểm toán viên, nhà đầu tư. Kỹ năng giao tiếp. Trình bày dữ liệu tài chính một cách dễ hiểu cho ban giám đốc, khách hàng.

Thứ sáu, liên tục cập nhất và học hỏi những xu hướng mới. Ngành kế toán đang thay đổi rất nhanh. Để không bị tụt hậu, kế toán viên cần liên tục cập nhật những xu hướng công nghệ và tài chính mới nhất, như chuyển đổi số trong kế toán và tài chính. Ứng dụng blockchain trong kế toán. AI và Machine Learning trong kiểm toán.

Thứ bảy, xây dựng tư duy chủ động và sẵn sàng thích nghi. AI đang thay đổi ngành kế toán, nhưng những ai chủ động thích nghi và phát triển kỹ năng mới sẽ không bị đào thải. Hãy luôn đặt câu hỏi: "Tôi có thể sử dụng AI để làm tốt công việc hơn không?". "Tôi cần học thêm kỹ năng gì để tạo ra giá trị cao hơn?".

Như vậy, để không bị AI thay thế thì kế toán viên cần “tiến hóa” cùng AI, chứ không phải chống lại nó. AI không lấy đi công việc của kế toán, mà đang định hình lại vai trò của họ.

Những ai biết tận dụng AI, nâng cao kỹ năng phân tích và tư duy chiến lược sẽ có nhiều cơ hội thăng tiến hơn. Những ai chỉ quen với công việc lặp lại và không chịu học hỏi sẽ có nguy cơ bị AI thay thế. Chìa khóa thành công trong thời đại AI là: "Học, thích nghi và làm chủ công nghệ".

Kế toán viên hãy cẩn thận: AI đang đến gần! Trong vòng 3 năm tới, 80% nhân sự kế toán có thể bị thay thế bởi trí tuệ nhân tạo (AI), theo một nghiên cứu ...

Grok AI và Deepseek đang thay đổi cách doanh nghiệp tuyển dụng và quản lý nhân sự như thế nào? Hiện nay, trí tuệ nhân tạo (AI) không còn là một khái niệm xa vời mà là một thực tế đang định hình lại cách ...

Năm 2025: Cuộc cách mạng AI sẽ định hình tương lai của doanh nghiệp Năm 2025 hứa hẹn sẽ là một cột mốc quan trọng trong cuộc cách mạng trí tuệ nhân tạo (AI), khi các doanh nghiệp trên ...