Phục hồi thị trường thịt heo: Từ “khủng hoảng kép” đến cơ hội bền vững

“Khủng hoảng kép”

Thời gian gần đây, thị trường thịt heo ở Việt Nam trải qua cú sốc kép: Một bên là dịch tả heo châu Phi lan rộng, khiến hàng trăm ngàn con heo bị tiêu hủy; bên kia là những nghi ngại về an toàn vệ sinh thực phẩm, nổi bật là vụ tố Công ty C.P. Việt Nam bán thịt heo bệnh.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, từ đầu năm đến nay có hơn 970 ổ dịch tả lợn châu Phi xuất hiện tại 710 xã, phường, chiếm hơn 21% tổng số xã cả nước, khiến hơn 100.000 con lợn phải tiêu hủy. Tình hình này kéo ngành chăn nuôi vào cảnh lao đao.

Cùng thời điểm, làn sóng lan truyền thông tin "thịt heo bẩn" gây hoang mang: nổi bật là cáo buộc Công ty C.P. Việt Nam dùng thịt heo bệnh để bày bán tại một số cửa hàng Fresh Shop. Dù đoàn kiểm tra công bố không thấy dấu hiệu thịt bệnh trong quầy hàng, nhưng giấy phép vệ sinh an toàn thực phẩm đã hết hiệu lực tại một số điểm bán, làm suy giảm niềm tin của người tiêu dùng.

Tính từ tháng 5 đến đầu tháng 8, giá heo hơi trung bình cả nước giảm khoảng 22%, còn quanh mức 62.000 đồng/kg, so với đỉnh tháng 3. Mặc dù hiện nay giá thịt heo giảm, thị trường tại TP.HCM vẫn ế ẩm. Tại chợ Bàn Cờ, những quầy thịt đầy ắp nhưng lượng khách giảm gần 50% do nỗi lo dịch tả heo.

Bên cạnh đó, nguồn cung dư thừa, nhu cầu thấp. Nhiều hộ dân bán tháo để “chạy dịch”; còn người tiêu dùng e dè, dẫn đến cung vượt cầu và đẩy giá xuống thấp. Những con số này phản ánh một thị trường đang mất cân bằng nghiêm trọng, nơi người tiêu dùng mất niềm tin và nông dân chịu tổn thất nặng nề.

Cơ quan chức năng làm việc với những người có liên quan trong vụ Công ty C.P. Việt Nam bị tố dùng thịt heo bệnh. Ảnh: P.V

Ông Trần Lâm Sinh, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đồng Nai, cho rằng: "Ngành chăn nuôi chiếm tỷ trọng cao nhất trong giá trị sản xuất nông nghiệp của tỉnh, với 61,83%. Tuy nhiên, tổng đàn heo của Đồng Nai hiện chỉ còn khoảng 1,9 triệu con, giảm 5,23% so với cùng kỳ năm trước."

Tín hiệu phục hồi – “Ánh sáng cuối đường hầm”

Dù thị trường còn nhiều khó khăn, nhưng vẫn có những dấu hiệu tích về sự phục hồi của thị trường thịt heo.

Trong quý II/2025, nhiều hộ chăn nuôi nhỏ lẻ bắt đầu liên kết với doanh nghiệp, chuyển hướng chăn nuôi công nghiệp – một tín hiệu đáng mừng cho sự khôi phục đàn heo.

Ngoài ra, Thịt heo vốn là nguồn protein chính của hơn 90 triệu dân Việt Nam, bình quân mỗi năm tiêu thụ hơn 3 triệu tấn. Nhu cầu tiêu thụ nội địa vững mạnh cùng cơ hội xuất khẩu mở rộng sẽ giúp thị trường thịt lợn sớm ổn định trong năm 2025.

Đặc biệt, khi nguồn cung giảm do dịch bệnh và nhu cầu tăng trong đợt lễ Tết cuối năm, giá heo dự báo sẽ tăng trở lại — tuy không đột biến như những năm trước.

Trong 5 tháng đầu năm, xuất khẩu thịt và sản phẩm thịt giảm về lượng nhưng tăng mạnh về trị giá, cho thấy giá xuất khẩu cao hơn, đặc biệt sang Hồng Kông, Trung Quốc, Hàn Quốc…

Để thị trường thịt heo phục hồi bền vững, các chuyên gia nhấn mạnh cần triển khai đồng bộ theo ba trụ cột:

Thứ nhất là củng cố niềm tin người tiêu dùng, bằng việc minh bạch công tác kiểm nghiệm thịt; công bố kết quả kiểm dịch rõ ràng, nhất là tại những điểm nghi ngờ như vụ C.P. Việt Nam.

Thứ hai là triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc qua QR code, đặc biệt tại siêu thị, chuỗi bán lẻ hiện đại.

Và sau cùng là tăng cường truyền thông “thịt an toàn” qua các chiến dịch trực tuyến và tại chợ truyền thống.

Thị trường thịt heo đang nỗ lực để phục hồi. Ảnh: P.V

Chuyên gia Thú y Hoàng Trọng Thủy, chia sẻ: “Người tiêu dùng không nên quá hoang mang trước thông tin về thịt heo bệnh. Các cơ quan chức năng đã và đang kiểm tra, giám sát chặt chẽ để đảm bảo an toàn thực phẩm”.

Hiện cơ quan chức năng đã tăng cường chính sách hỗ trợ tiêm phòng vaccine dịch tả heo châu Phi, đặc biệt tại khu vực nhỏ lẻ. Đến nay đã có 7,8 triệu liều vaccine được cung ứng, nhưng tỉ lệ đàn được tiêm mới chỉ chiếm dưới 3,5% tổng đàn toàn quốc. Do đó, cần khuyến khích tiêm phòng bằng hỗ trợ tài chính, giảm chi phí và phổ biến thông tin hiệu quả của vaccine.

Các chuyên gia cũng lưu ý nên ưu tiên doanh nghiệp liên kết với nông hộ trong mô hình chăn nuôi an toàn sinh học, tạo đầu ra ổn định và tăng quy mô sản xuất.

Ông Phạm Kim Đăng, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi, cho biết: “Việc tái đàn heo cần được thực hiện một cách bền vững, đảm bảo an toàn dịch bệnh và bảo vệ môi trường. Chúng ta cần chuyển từ mô hình chăn nuôi nhỏ lẻ sang chăn nuôi tập trung, quy mô lớn để nâng cao hiệu quả sản xuất”.

Từ phía doanh nghiệp, nhiều tập đoàn lớn trong ngành cũng đang cho thấy nỗ lực tái cấu trúc để vượt qua khủng hoảng. Đại diện BAF Việt Nam cho biết công ty đã đầu tư mở rộng hệ thống trang trại công nghệ cao, đồng thời xây dựng nhà máy chế biến thịt tại Bình Phước và Hòa Bình để cung cấp sản phẩm đạt chuẩn an toàn. Dabaco Việt Nam cũng đang tăng đàn heo nái lên 60.000 con và đẩy mạnh chăn nuôi khép kín, nhằm chủ động nguồn cung. Trong khi đó, Masan MEATLife báo cáo doanh thu quý I/2025 tăng 20%, cho thấy xu hướng phục hồi nhờ tập trung vào thịt mát đóng gói có truy xuất nguồn gốc.

Thịt heo là thực phẩm chủ lực trong bữa cơm của người Việt. Cuộc khủng hoảng hiện tại cho thấy niềm tin của người tiêu dùng – dù mong manh – vẫn là yếu tố quyết định đến ổn định thị trường.

Chính phủ, doanh nghiệp và người chăn nuôi cần phối hợp cấp bách để hồi phục niềm tin thông qua minh bạch hóa thông tin, tăng cường an toàn sinh học và tái cấu trúc chuỗi cung ứng theo hướng hiện đại. Và chỉ khi niềm tin được phục hồi, thị trường thịt heo Việt Nam mới thực sự khỏe khoắn trở lại.