Phát triển công trình ngầm đô thị sẽ giải bài toán ùn tắc giao thông, thiếu bãi đỗ xe

Sử dụng không gian ngầm để xây dựng và phát triển đô thị là nhu cầu tất yếu. Ảnh: Bộ Xây dựng

Hội thảo "Ứng dụng công nghệ mới trong xây dựng công trình ngầm đô thị" do Hiệp hội Các nhà thầu xây dựng Việt Nam (VACC) tổ chức vừa diễn ra vào ngày 15/6 tại Hà Nội. Tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn cho rằng, trong quá trình xây dựng, cải tạo và phát triển đô thị, việc kết hợp chặt chẽ hữu cơ giữa các công trình trên mặt đất và công trình xây dựng dưới mặt đất là rất cần thiết.

Ngoài ra, việc sử dụng không gian ngầm để xây dựng và phát triển đô thị là nhu cầu tất yếu hiện nay. Tại Việt Nam, đặc biệt trong các khu đô thị lớn như TP Hà Nội hay TP.HCM , việc sử dụng không gian ngầm và xây dựng công trình ngầm đang góp phần quan trọng trong xây dựng và phát triển đất nước.

Không gian ngầm đô thị tại Việt Nam chưa tương xứng

Đại diện Cục Hạ tầng kỹ thuật - Bộ Xây dựng cũng đã có những chia sẻ về thực trạng công tác quản lý và phát triển công trình ngầm đô thị. Đồng thời, chỉ ra một số định hướng chiến lược phát triển không gian ngầm đô thị Việt nam trong thời gian tới.

Theo đó, Đỗ Quốc Khánh - Cục Hạ tầng kỹ thuật, Bộ Xây dựng cho biết, không gian ngầm đô thị là một bộ phận quan trọng trong các đô thị đông dân cư, giúp giải quyết các vấn đề về giao thông, hạ tầng cấp thoát nước, điện, viễn thông và cả các hoạt động công cộng khác. Việc khai thác, sử dụng hợp lý còn tạo động lực thúc đẩy sự phát triển của đô thị nói chung. Tuy nhiên, thực trạng sử dụng không gian ngầm đô thị tại Việt Nam mới chỉ bắt đầu, chưa tương xứng cả về số lượng lẫn chất lượng với mức độ phát triển, đặc biệt tại các đô thị lớn.

Số liệu từ Cục Hạ tầng kỹ thuật, Bộ Xây dựng, tính đến tháng 12/2022 cả nước có 888 đô thị. Trong những năm vừa qua đã dẫn đến tình trạng ùn tắc giao thông. Trong đó việc thiếu bãi đỗ xe tại các đô thị lớn như Hà Nội (chỉ đáp ứng được khoảng 10% nhu cầu) và TP.HCM (chỉ đáp ứng được khoảng 7% nhu cầu) đang trở lên hết sức cấp bách, áp lực lớn về nhu cầu quỹ đất xây dựng đô thị rất lớn, đặc biệt đối với các khu vực trung tâm, khu vực lõi đô thị.

Ảnh minh hoạ.

Trong phát triển đô thị vừa qua có nhiều công trình hạ tầng kỹ thuật ngầm đã được xây dựng như các công trình cấp nước, thoát nước, cáp điện, viễn thông, chiếu sáng, các tuyến hào kỹ thuật, tuy – nel… đặc biệt là các công trình giao thông đô thị ngầm như: hệ thống đường sắt đô thị, hầm cho đường ô tô, hầm cho người đi bộ, bãi đỗ xe ngầm,…

Hay nhiều quần thể nhà cao tầng mọc lên tại các khu phát triển đô thị có tầng hầm, tuy nhiên, hầu hết chỉ sử dụng để xe, ít sử dụng cho mục đích dịch vụ công cộng. Hiện nay, ở một số khu vực tại các đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng… (các trung tâm dịch vụ, thương mại kết hợp nhà ở cao cấp như Royal City, Times City, Đà Nẵng Plaza, JW Mariot, Vincom center Đồng Khởi…) đã xây dựng và đưa vào sử dụng một không gian ngầm tương đối đồng bộ.

Cục Hạ tầng kỹ thuật, Bộ Xây dựng chỉ ra, hiện nay, chỉ có Hà Nội lập và phê duyệt Quy hoạch chung không gian xây dựng ngầm đô thị trung tâm - thành phố Hà Nội đến 2030, tầm nhìn đến 2050. Tuy nhiên, nhìn tổng thể hầu hết các công trình ngầm đều mang tính cục bộ, chỉ khai thác cho một mục đích riêng chứ chưa có sự liên kết tổng thể cho cả khu vực hay một đô thị.

Đồng thời, hiện nay hệ thống văn bản pháp lý liên quan đến quản lý, phát triển không gian xây dựng ngầm đô thị còn một số bất cập, chưa phù hợp với tình hình phát triển trong giai đoạn hiện nay và trong tương lai của các đô thị tại Việt Nam như: Công tác quy hoạch không gian xây dựng ngầm; trong công tác đầu tư xây dựng, phát triển công trình xây dựng ngầm đô thị.

Giải pháp phát triển không gian ngầm hiệu quả

Từ đó, Cục Hạ tầng kỹ thuật, Bộ Xây dựng đề xuất một loạt giải pháp để phát triển các công trình ngầm. Làm sao để tận dụng, khai thác và quản lý phát triển không gian ngầm một cách có hiệu quả góp phần quản lý và phát triển đô thị hiện đại và bền vững.

Cụ thể, cần phải tăng cường công tác hoàn thiện cơ chế chính sách như nghị định, thông tư hướng dẫn các văn bản pháp Luật về Không gian ngầm đô thị, xây dựng hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn, định mức đơn giá cho các công tác thiết kế thi công, quản lý dự án nhằm đáp ứng đặc thù của công trình ngầm.

Bên cạnh đó, cần nâng cao năng lực công tác quản lý, phối hợp giữa các ngành trong quản lý phát triển không gian ngầm và kết hợp chặt chẽ giữa không gian ngầm và không gian trên mặt đất, không gian trên cao nhất là tại các khu vực trung tâm thương mại ngầm, khu vực đầu mối giao thông khối lượng lớn (TOD). Đây đều là các công trình ngầm đang và sẽ được xây dựng và khai thác sử dụng trong thời gian gần sắp tới.

Phải chỉ đạo 2 thành phố lớn là Hà nội, TP.HCM rà soát quy hoạch mạng lưới giao thông ngầm gồm các tuyến metro và các gara ngầm nhằm đáp ứng nhu cầu giao thông ngày càng gia tăng và giải quyết ách tắc giao thông đô thị.

Phải nâng cao năng lực trong công tác tư vấn lập quy hoạch không gian ngầm; thiết kế và thi công các công trình ngầm, tổ hợp công trình ngầm đòi hỏi yêu cầu cao về công nghệ thi công.

Tăng cường hợp tác quốc tế để học hỏi chuyển giao cac công nghẹ tiên tiến về thiết kế thi công xây dựng ngầm trong đô thị. Thúc đẩy công tác đào tạo nhân lực quản lý dự án, giám sát, thiết kế thi công công trình ngầm đô thị.

Quản lý giám sát chủ đầu tư các dự án nhà ở, cần thực hiện nghĩa vụ của mình về việc xây dựng các tầng hầm để xe, đảm bảo nhu cầu đỗ xe của người dân.

Như vậy, phát triển không gian ngầm đô thị là nhu cầu tất yếu trong tình hình phát triển đô thị ở nước ta hiện nay. Thị trường công việc thiết kế thi công phục vụ phát triển không gian ngầm đô thị vẫn còn rất lớn dành cho các doanh nghiệp.

Việc này đòi hỏi vào cuộc của các cấp các ngành, sự tham gia của các doanh nghiệp xây dựng trong và ngoài nước và đặc biệt là sự hợp tác quốc tế, liên doanh liên kết giữa các doanh nghiệp trong và ngoài nước nhằm tăng cường năng lực công nghẹ và tài chính để thực hiện các dự án xây dựng ngầm đô thị, đáp ứng nhu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới.

Bộ Xây dựng lên kế hoạch thanh tra quy hoạch và mua bán bất động sản ở 10 tỉnh