Nhiều vướng mắc trong thực tiễn đất đai sẽ được tháo gỡ khi thi hành Luật Đất đai 2024

Ngày 11-15/3 tới, Bộ Tư pháp dự kiến tổ chức Hội nghị Triển khai thi hành Luật Đất đai 2024 của ngành Tư pháp.

Trước đó, ngày 18/1/2024, Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật Đất đai tại kỳ họp bất thường lần thứ 5 với 87,63% đại biểu Quốc hội tán thành, đã quán triệt và thể chế hóa theo đúng tinh thần Nghị quyết 18-NQ/TW ngày 16/06/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng và trong thành quả chung về xây dựng Luật Đất đai 2024 của cả hệ thống chính trị, có công lao đóng góp rất quan trọng của Bộ Tư pháp và toàn ngành tư pháp.

Luật Đất đai 2024 có 16 chương và 260 điều, trong đó có 65 điều, khoản giao cho Chính phủ quy định chi tiết, hướng dẫn thực hiện.

Theo Kế hoạch triển khai thi hành Luật Đất đai 2024 thì Chính phủ và các Bộ, ngành sẽ ban hành 16 văn bản quy định chi tiết Luật Đất đai. Trong đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì xây dựng, trình Chính phủ ban hành 06 Nghị định; ban hành 04 thông tư; Bộ Tài chính chủ trì xây dựng, trình Chính phủ ban hành 02 Nghị định, ban hành 01 thông tư; Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì xây dựng, trình Chính phủ ban hành 01 Nghị định; cập nhật bổ sung vào dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 156/2018/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Lâm nghiệp; Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội chủ trì xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành 01 Quyết định; Bộ Nội vụ ban hành 01 thông tư, để quy định chi tiết Luật Đất đai. Riêng dự thảo Nghị định quy định lấn biển, Bộ Tài nguyên và Môi trường xây dựng, hoàn thiện, trình ban hành theo trình tự rút gọn để đảm bảo có hiệu lực từ ngày 01/04/2024. Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành trình Chính phủ ban hành, ban hành theo thẩm quyền trong tháng 05/2024.

Về việc triển khai các đề án thí điểm, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì xây dựng Đề án để Chính phủ trình Quốc hội về thí điểm thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất đối với đất khác theo Thông báo số 3270/TB-TTKQH ngày 11/01/2024 của Tổng Thư ký Quốc hội và chỉ đạo tại Công văn số 294/VPCP-PL ngày 14/01/2024 của Văn phòng Chính phủ, thời gian trình trước ngày 10/03/2024; Giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì xây dựng Nghị quyết thí điểm về việc tách giải phóng mặt bằng, tái định cư ra khỏi dự án đầu tư, thời gian trình trước ngày 10/03/2024; Giao Bộ Tư pháp chủ trì báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép đưa 02 Đề án thí điểm nêu trên vào Chương trình làm việc của Quốc hội tại Kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XV, tháng 05/2024.

Theo Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA nhận định, việc thực hiện mục tiêu cụ thể của Nghị quyết 18-NQ/TW yêu cầu “Đến năm 2023 phải hoàn thành sửa đổi Luật Đất đai năm 2013 và một số luật liên quan, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất”, Quốc hội khóa XV đã thông qua nhiều luật, trong đó có một số luật, Nghị quyết có liên quan trực tiếp đến thị trường bất động sản như Luật Đấu thầu 2023 có hiệu lực từ 01/01/2024, Nghị quyết 98/2023/QH15 “về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh”; Luật Nhà ở 2023, Luật Kinh doanh bất động sản 2023, Luật các tổ chức tín dụng 2024, nhất là Luật Đất đai 2024 mà các luật này đều có hiệu lực kể từ ngày 01/01/2025, đặc biệt là có một số quy định của Luật Đất đai 2024 được áp dụng sớm hơn từ ngày 01/04/2024; bên cạnh đó, Quốc hội đang xem xét Đề án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản 2015, sẽ “bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất” và chắc chắn sẽ tháo gỡ được nhiều khó khăn, vướng mắc của thực tiễn do “vướng mắc pháp lý” là vướng mắc lớn nhất chiếm đến 70% khó khăn, vướng mắc của các doanh nghiệp chủ đầu tư các dự án bất động sản, nhà ở thương mại, nhà ở xã hội, cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư và cũng là vướng mắc lớn nhất trong hoạt động thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tại các địa phương.

Đặc biệt Quốc hội đã cho phép Chính phủ xây dựng Đề án trình Quốc hội ban hành Nghị quyết về thí điểm thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất đối với đất khác sẽ cho phép nhà đầu tư “được thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất đối với đất ở và đất khác hoặc đất khác không phải là đất ở”, hoặc sẽ tháo gỡ được vướng mắc đối với các trường hợp nhà đầu tư “đang có quyền sử dụng đất khác không phải là đất ở” phù hợp với quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng để thực hiện dự án nhà ở thương mại và xây dựng Đề án trình Quốc hội ban hành Nghị quyết thí điểm về việc tách giải phóng mặt bằng, tái định cư ra khỏi dự án đầu tư sẽ tháo gỡ được vướng mắc cho các địa phương đối với tất cả các dự án đầu tư công, bao gồm cả dự án nhóm B, nhóm C để đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, giải ngân vốn đầu tư công để sớm triển khai thực hiện dự án.

"Hiệp hội tin tưởng và kỳ vọng việc triển khai thi hành Luật Đất đai năm 2024 và các luật có liên quan sẽ tháo gỡ được nhiều vướng mắc trong thực tiễn để đất đai trở thành nguồn lực phát triển kinh tế xã hội và thị trường bất động sản phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững", ông Châu nhấn mạnh.

Năm 2023, Bộ Xây dựng cho biết trong cả nước đã có khoảng 1.200 dự án bất động sản, nhà ở thương mại bị “vướng mắc”, chủ yếu là “vướng mắc pháp lý”, trong đó TP.HCM có hơn 148 dự án bị “vướng mắc pháp lý” ở cả 3 cấp độ.

Để tháo gỡ khó khăn và thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội của đất nước, trong đó có có việc tháo gỡ tình trạng “vướng mắc pháp lý”, Ban Chấp hành Trung ương đã có nhiều Nghị quyết, điển hình là Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 16/06/2022 đã mang lại thành quả rõ rệt là đã nâng cao chất lượng công tác xây dựng pháp luật từ năm 2022 đến nay, “bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất”; Bộ Chính trị cũng đã có nhiều Nghị quyết, Kết luận, điển hình là Nghị quyết 06-NQ/TW ngày 24/01/2022 “về quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển bền vững đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”, Kết luận số 14-KL/TW ngày 22/09/2021“về chủ trương khuyến khích và bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo vì lợi ích chung”; Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quốc hội đã tập trung cao độ và đã đạt được các thành quả rất ấn tượng trong công tác lập pháp mà điển hình là việc thông qua Luật Đấu thầu 2023, Luật Nhà ở 2023, Luật Kinh doanh bất động sản 2023, Luật Đất đai 2024, Luật các tổ chức tín dụng 2024 bảo đảm được tính đồng bộ, thống nhất; Thủ tướng Chính phủ và Chính phủ đã rất coi trọng công tác xây dựng pháp luật thể hiện trong việc tổ chức các phiên họp xây dựng pháp luật định kỳ hàng tháng và là cơ quan chủ trì soạn thảo hầu hết các đề án luật.

Thủ tướng Chính phủ đã thành lập nhiều tổ công tác, đặc biệt là Tổ công tác của Chính phủ do Phó Thủ tướng Lê Minh Khái làm Tổ trưởng và Tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ do Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị làm Tổ trưởng, đồng thời các địa phương cũng đã thành lập các Tổ công tác để xem xét tháo gỡ vướng mắc, khó khăn cho từng dự án, từng doanh nghiệp theo tinh thần “làm đúng vai, làm tròn vai; khó khăn ở đâu thì giải quyết ở đó; khó khăn ở cấp nào thì cấp đó giải quyết, không né tránh, đùn đẩy, trường hợp vượt thẩm quyền thì báo cáo cấp có thẩm quyền để giải quyết”, nên trong hơn 1 năm qua cả nước đã có khoảng 100 dự án được tháo gỡ khó khăn, riêng TP.HCM đã tháo gỡ khó khăn cho 30% trong tổng số 148 dự án gặp “vướng mắc”.

Hiện nay, hệ thống pháp luật đang ngày càng được hoàn thiện theo hướng “bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất” và sát thực tiễn hơn, nên việc triển khai thi hành Luật Đất đai 2024 và các luật có liên quan, theo HoREA sẽ tháo gỡ được nhiều vướng mắc trong thực tiễn để đất đai trở thành nguồn lực phát triển kinh tế xã hội và thị trường bất động sản phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững và bảo đảm hiệu lực, hiệu quả của công tác quản lý nhà nước đáp ứng yêu cầu của tình hình mới.

Bảng tổng hợp dự án nhà ở hình thành trong tương lai đủ điều kiện huy động vốn và số lượng giao dịch nhà ở giai đoạn 2016 - 2023:

9 điểm nhấn nổi bật của Luật Đất đai 2024 tác động tích cực đến thị trường bất động sản Luật Đất đai 2024 đã bổ sung quy định “có tính đổi mới” về trách nhiệm của Nhà nước phải cấp Giấy chứng nhận quyền ...

Luật Đất đai sửa đổi có thể khiến giá và nguồn cung bất động sản tăng lên Luật Đất đai (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua ngày 18/1/2024 và có hiệu lực từ ngày 1/1/2025. Ông Đinh Minh Tuấn, Giám ...

Đề xuất phương pháp định giá, bảng giá đất theo Luật Đất đai 2024 Bộ Tài nguyên và Môi trường đã hoàn thành để lấy ý kiến về các dự thảo nghị định liên quan việc thi hành Luật ...