Vì sao bất động sản Trung Quốc suy giảm chưa từng thấy trong nhiều năm?

Việc bong bóng bất động sản Trung Quốc xì hơi đang ảnh hưởng đến nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới, hậu quả nhiều khả năng sẽ vẫn kéo dài trong suốt nhiều năm.

Theo bài báo mới được Wall Street Journal đăng tải, số liệu từ các doanh nghiệp bất động sản và công bố chính thức cho thấy giá nhà tại nhiều thành phố đang giảm sau khoảng thời gian dài tăng. Doanh số bán căn hộ trên toàn quốc của những doanh nghiệp bất động sản lớn nhất đã giảm so với cùng kỳ liên tiếp 13 tháng.

Ngoài ra, hàng triệu căn hộ đã được bán từ trước, người mua đã trả một phần tiền giờ đây vẫn chưa được hoàn thành, chính vì vậy không ít người mua đang đe dọa sẽ không thanh toán nốt các khoản tiền còn lại.

Người mua nhà tại Trung Quốc có thể từ chối thanh toán nốt 370 tỷ USD các khoản vay mua nhà nếu căn hộ của họ không được hoàn thiện, các chuyên gia phân tích nhận định. Phần lớn các ngân hàng Trung Quốc sẽ có thể chống đỡ được thiệt hại này, chính vì vậy khả năng xảy ra khủng hoảng tài chính khó xảy ra.

Rủi ro lớn hơn là những thiệt hại mà kinh tế Trung Quốc phải gánh chịu. Trong báo cáo công bố mới đây, các chuyên gia phân tích thuộc Bank of America nhấn mạnh rằng ước tính khoảng 9% các sàn bất động sản được bán trước từ năm 2020 và năm 2021 có thể sẽ không thể được hoàn thành đúng hạn bởi các vấn đề tài chính của các doanh nghiệp bất động sản, ước tính 2,4 triệu hộ gia đình sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề.

“Những cuộc khủng hoảng kiểu như thế này, nếu không được kiểm soát và để lây lan, sẽ có thể gây tổn hại đến niềm tin của thị trường, làm suy giảm doanh số và đầu tư bán bất động sản, làm suy giảm tăng trưởng kinh tế và gây ra bất ổn xã hội”, các chuyên gia phân tích nhấn mạnh.

Trong quý 2/2022, GDP Trung Quốc tăng trưởng chỉ 0,4% so với cùng kỳ năm trước và như vậy ghi nhận mức tăng trưởng quý thấp nhất tính từ đầu đại dịch COVID-19. Trong khi phần lớn sự chững lại của kinh tế chủ yếu do các biện pháp hạn chế và phong tỏa thời kỳ đại dịch COVID-19, việc ngành bất động sản sụt giảm đến 7% cũng khiến cho sản lượng kinh tế đi xuống.

Thiệt hại từ sự suy giảm của thị trường bất động sản hiện đang lan ra nhiều ngành, từ vật liệu xây dựng cho đến dịch vụ bất động sản, nhiều ngân hàng phải chịu cảnh nợ xấu. Sẽ rất khó để xử lý các vấn đề này một cách triệt để, các chuyên gia kinh tế phân tích.

Sự suy giảm của thị trường bất động sản cũng đang gây tổn hại đến niềm tin người tiêu dùng khi mà sự chững lại của kinh tế Trung Quốc đang làm suy giảm thu nhập người tiêu dùng và giá trị tài sản. “Triển vọng kinh tế, niềm tin người tiêu dùng và cách người ta nhìn vào tương lai đã thay đổi. Tôi không nghĩ rằng sẽ có khủng hoảng như cách mà người ta vẫn gọi nó. Thế nhưng đó có thể coi như lý do quan trọng cho thấy kinh tế Trung Quốc sẽ suy giảm”.

Căng thẳng tín dụng trong lĩnh vực bất động sản Trung Quốc cho đến nay chưa lan ra các thị trường toàn cầu, dù rằng nhà đầu tư quốc tế đã chịu thiệt hại ít nhất 100 tỷ USD từ các khoản trái phiếu bằng đồng USD của doanh nghiệp bất động sản Trung Quốc phát hành, theo số liệu của Barclays và Bloomberg.

Các ngân hàng thương mại Trung Quốc cho đến nay khá chậm chạp trong việc nhận diện và công bố các khoản vay có vấn đề trong lĩnh vực bất động sản, tuy nhiên nhiều ngân hàng đã hạn chế cho vay trong lĩnh vực bất động sản. Doanh số bán bất động sản tại các doanh nghiệp cũng giảm sâu, nhiều địa phương mất đi nguồn thu, đồng thời nó cũng đồng nghĩa sẽ thêm nhiều dự án bất động sản bị thu hồi trong những năm tới.

Giám đốc bộ phận nghiên cứu thị trường tại Rhodium Group, ông Logan Wright, nhận xét: “Chúng tôi chưa bao giờ chứng kiến sự suy giảm của thị trường bất động sản ở quy mô như thế này”. Giới chức Trung Quốc không thể làm được gì nhiều để đảo ngược tình thế và ngăn chặn tác động kinh tế từ sự suy giảm trên thị trường bất động sản.

Sự suy giảm của thị trường bất động sản Trung Quốc có nguyên nhân trực tiếp từ những nỗ lực của chính phủ Trung Quốc trong những năm gần đây nhằm hạ nhiệt và xì hơi bong bóng trên thị trường vốn đã trở nên quá đắt đỏ với nhiều người. Vào năm 2020, giới chức Trung Quốc đưa ra các biện pháp hạn chế các doanh nghiệp bất động sản vay tiền, nhiều ngân hàng và các bên cho vay thu hẹp hoạt động cho vay, kết quả, hàng loạt doanh nghiệp bất động sản thiếu vốn.

Lĩnh vực bất động sản Trung Quốc đã trải qua nhiều đợt suy giảm ví như thời kỳ năm 2013 và 2014 khi mà giá nhà giảm, doanh số cũng như đầu tư bất động sản đi xuống. Nhiều doanh nghiệp chịu thiệt hại, doanh thu đi xuống, nhiều doanh nghiệp ôm lượng nhà ế suốt nhiều tháng mà không thể tiếp cận được nguồn vốn.

Sau khoảng thời gian này, giá nhà khôi phục trở lại, nhiều công ty bất động sản công bố doanh thu cao năm này qua năm khác. Chuyên gia kinh tế Kenneth Rogoff thuộc đại học Harvard và chuyên gia Yuanchen Yang của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) ước tính bất động sản và các ngành liên quan đóng góp khoảng 26% GDP Trung Quốc vào năm 2018, con số này đã duy trì ở mức ổn định trong nhiều năm gần đây. Sự suy giảm gần đây là kết quả của nhiều năm hoạt động xây dựng tăng trưởng quá nhanh và vay nợ của nhiều công ty bất động sản lên quá cao.